فریدون توللی شیرازی

(1364 -1298 ش)، شاعر. در شیراز متولد شد و پس از تحصیلات مقدماتى و متوسطه، وارد دانشگاه تهران شد و در رشته‏ى باستان‏شناسى لیسانس گرفت و به سمت مدیر كل اداره‏ى باستان‏شناسى فارس منصوب شد. او مدتها با جراید و مجلات همكارى داشت. پس از آن به عنوان مشاور دانشگاه شیراز انتخاب شد. وى در شعر روش نیمایى داشت ولى به تدریج از آن دور شد. با این همه، مضامین اشعارش نو و شیوه‏اش دلپذیر است. تازگى در مضمونها و استعاره‏ها و تشبیه‏ها، عدم رعایت صنایع بدیعى، گزینش بهترین واژه، از نكاتى است كه توللى براى شعر نو مى‏پذیرد. او در شاعرى و نویسندگى داراى سبكى خاص است. برخى از آثارش در عداد بهترین اشعار معاصر ایران، به زبانهاى دیگر ترجمه شده است. وى در شیراز وفات یافت و در محوطه‏ى آرامگاه حافظ در مقبره‏ى خانوادگى به خاك سپرده شد. از آثار او: «التفاصیل»، در لباس طنز، به شیوه‏ى «گلستان»؛ مجموعه‏هاى شعرى او: «رها»؛ «نافه»؛ «كاروان»؛ «شگرفت»؛ «پویه»؛ و «بازگشت».[1] فریدون توللى، فرزند جلال توللى به سال 1296 خورشیدى در شیراز، مهد شعر و شاعرى متولد شد، پس از طى تحصیلات ابتدایى و دبیرستانى به دانشگاه رفت و در رشته باستانشناسى موفق به اخذ لیسانس گردید. كتاب انتقادى «التاصیل» از وى به‏جاى مانده كه از آثار خوب او مى‏باشد. فریدون توللى از شاعران نوپرداز و طراز اول بود و مجموعه شعر او به نام رها از وى منتشر گردیده است. «نغمه عشق» دل به یارى سپردم كز او دیده نتوان گرفتن دمى تازه‏رویى كه در باغ دل رسته چون شاخه مریمى آتشى كه زد بر جانم آن پرى خرمى بود و مستى بوسه‏اى كه بگرفتم از لعل او زندگى بود و هستى در نگاه چشم زیباى او در صداى گرم و گیراى او در سكوت مست و گویاى او خفته راز دلربایى و افسونگرى خنده‏اش ز دل مى‏برد غم و مى‏سراید آتشین نغمه عشق و شادى مى‏دمد به تن جان تازه و میزداید زنگ ناكامى و نامرادى مى‏پرستم ز جانش كه جان مى‏كشد دامنم سوى او دل ز مهرش نگیرم كه دل آشنا گشته با خوى او چون كه باشد ز جام یارم بوستان و بهارم كى پسندد در آزارم تا بود غمگسارم جز بیادش نبندم امید ز آنكه پیوند جان است بى‏وجودش مرا زندگى اندوه جاودان است «كارون» بلم آرام چون قویى سبكبار بنرمى بر سر كارون همى رفت به نخلستان ساحل قرص خورشید ز دامان افق بیرون همى رفت شبق بازیكنان در جنبش آب شكوه دیگر و راز دگر داشت بدشتى پر شقایق باد سرمست تو پندارى كه پاورچین گذر داشت جوان پارو زنان بر سینه‏ى موج بلم مى‏راند و جانش در بلم بود صدا سر داده و غمگین در ره باد گرفتار دل و بیمار غم بود دو زلفونت بود تار ربابم چه مى‏خواهى از این حال خرابم تو كه با ما سر یارى ندارى چرا هر نیمه شو آیى بخوابم درون قایق از باد شبانگاه دو زلفى نرم نازك تاب مى‏خورد زنى خم گشته از قایق بر امواج سر انگشتى بچین آب مى‏خورد صدا چون بوى گل در جنبش باد بآرامى بهر سو پخش مى‏گشت جوان مى‏خواند و سرشار از غمى گرم پى دستى نوازش پخش مى‏گشت تو كه نوشم نه‏اى نیشم چرایى نمك پاش دل ریشم چرایى خموشى بود و زن در پرتو شام رخى چون رنگ شب نیلوفرى داشت. ز آواز جوان دلشاد و خرسند سرى با او دلى با دیگرى داشت ز دیگر سوى كارون زورقى خرد سبك بر موج لغزان پیش مى‏راند چراغى كورسو مى‏زد به نیزار صدایى سوزناك از دور مى‏خواند نسیمى این پیام آورد و بگذشت چه خوش بى‏مهربانى هر دو سربى جوان نالید زیر لب بافسوس كه یكسر مهربونى دردسر بى شاعر، روزنامه‏نگار. تولد: 1298، شیراز. درگذشت: 9 خرداد 1364، شیراز. فریدون توللى، فرزند جلال، تحصیلات ابتدایى و متوسطه را در شیراز به پایان رساند. سپس در تهران تحصیلات عالى خود در دانشكده‏ى ادبیات دانشگاه تهران در رشته باستان‏شناسى ادامه داد و موفق به اخذ لیسانس شد. پس از این كه مدتى در اداره‏ى ثبت اشتغال داشت به اداره‏ى باستان‏شناسى منتقل گردید و به سمت ریاست حفریات استان فارس منصوب گردید. پس از آن به عنوان مشاور دانشگاه شیراز برگزیده شد. توللى فعالیت ادبى خود را از سال 1320 شروع كرد. از آغاز جوانى اشعارى ساخته بود كه بعد از یافتن سبك ویژه و شیوه دلخواه خود، آنها را از میان برد و از سال 1321 بود كه خود را به عنوان شاعر شناساند. وى هم در سبك كهن و هم در شیوه نو شعر سروده است. عقاید و نظریه‏هاى خود را نیز در در حكایت‏هایى به سبك مغلق نویسان زمان‏هاى قدیم به صورت مسجع و مقفى به نظم و نثر نگاشته است. توللى در باب شعر نو عقیده داشت كه شعر نو شعرى است كه درك نو داشته باشد اما بر اصول و قواعد مسلم شعر متكى باشد و جز در آنجا كه قالب شعر تحمل كشیدن درك نو را نداشته باشد شكستن قالب‏ها و قواعد اصیل را جایز نمى‏شمارد. توللى از لحاظ روزنامه‏نگارى، نویسنده‏اى پر كار بود. مقاله‏هاى او در روزنامه‏هاى «فروردین»، «سروش»، «اقیانوس»، «دنا» و «بهار ایران» چاپ شیراز و «كهكشان» و «شرق میانه»، «ایران ما» چاپ تهران منتشر مى‏شد. تمام مقاله‏ها و اشعار روزنامه‏ى «صداى شیراز» از سال 1328 تا 28 مرداد 1332 به قلم اوست. اشعار و نوشته‏هاى او علاوه بر جراید یاد شده در مجلات «یغما»، «سخن»، «راهنماى كتاب»، «وحید»، «خاطرات وحید» و مجلات دیگر تهران درج شده است. فهرست آثار وى به شرح زیر است: رها (مجموعه شعر، نخستین مجموعه اشعار نو، با دیباچه‏اى در شناخت شعر نو، 1330)؛ التفاضیل (نظم و نثر، شامل قطعات طنزآمیز با شیوه‏ى نثر كهن)؛ كاروان (در شیوه‏ى كهن، مجموعه‏اى دیگر از قطعات طنزآمیز و انتقادات سیاسى و اجتماعى)؛ نافه (اشعارى در شیوه‏ى شعر نو، 1341)؛ پویه (مجموعه شعر به غزل و قصیده، اندیشه نو در قالب كهن)؛ شگرف (مجموعه‏اى از غزلیات و قصاید، اندیشه‏ى نو در قالب كهن)؛ بازگشت (مجموعه‏اى از غزلیات و قصاید)؛ رساله‏ى عنعنیه؛ رساله‏ى پژوهشى به نام «مینیاتور در ایران». برخى از آثار وى به زبان‏هاى دیگر ترجمه شده است. پیكر او در محوطه‏ى آرامگاه حافظ در مقبره‏ى خانوادگى‏اش به خاك سپرده شد.

فریدون توللی شیرازی

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته