ابوالقاسم حسین راغب اصفهانی

(وف ح 502 ق)، ادیب، لغوى، شاعر، مفسر، محدث، متكلم، حكیم و فقیه شافعى/ معتزلى. اهل اصفهان و ساكن بغداد بود. وى را همتا و قرین امام محمد غزالى مى‏دانند. به گفته‏ى كاتب چلبى، غزالى كتاب «الذریعه» او را از خود جدا نمى‏كرد و آن را به خاطر نفاستش مى‏ستود. بعضى از علما به استناد اینكه او از اهل‏بیت (ع) بسیار روایت كرده و از امیرالمومنین على بن ابیطالب (ع) فقط با عبارت امیرالمومنین (ع) تعبیر مى‏كند، او را شیعه خوانده‏اند، ولى فخر رازى در «تاسیس التقدیس» او را از ائمه اهل سنت مى‏شمارد. صاحب «روضات الجنات» به نقل از «تاریخ اخبار البشر» سال وفات وى را 565 ق ذكر كرده است. از آثار وى: «تحقیق البیان فى تاویل القرآن»؛ «تفسیر القرآن»، معروف به «جامع التفاسیر» یا «جامع التفسیر» كه بیضاوى تفسیر خویش را از آن اخذ كرده؛ «الذریعه الى مكارم الشریعه»، در علوم اخلاق و پندهاى نیكو؛ «المفردات فى غریب القرآن» یا «مفردات الفاظ القرآن»؛ «افانین البلاغه»؛ «اخلاق الراغب»؛ «رساله فى فوائد القرآن»؛ «المعانى الاكبر»؛ «الایمان و الكفر»؛ «تفصیل النشأتین و تحصیل السعادتین»، در معرفت نفس؛ «درة التاویل فى متشابه التنزیل»؛ «محاضرات الادباء و محاورات الشعراء و البلغاء» در نوادر حكم و حكایات كه محمدصالح قزوینى آن را با عنوان «النوادر» به فارسى ترجمه كرده است.[1] (بخش 1) اصفهانى، ابوالقاسم حسین بن محمد (ف. 502 ه.ق.) از ادبا و علماى بزرگ اصفهان و او را است: مفردات الفاظ القرآن، محاضرات الادباء، تفصیل التشأتین، الذریعة الى مكارم الشریعة (ه.م.)، تفسیر القرآن، حل متشابهات القرآن.