ابوحاتم سهل سجستانی

(وف 255 -248)، نحوى، لغوى، قارى، محدث و شاعر. وى شاگرد ابوزید انصارى و ابوعبیده بن مثنى و اصمعى و ابوعامر عقدى و دیگران بود. او قرآن را از یعقوب حضرمى فراگرفت. «كتاب» سیبویه را دو مرتبه بر اخفش خواند. در زمره‏ى شاگردانش از ابن‏درید و ابوالعباس مبرد یاد شده است. رشته‏ى اصلیش آثار شاعران قدیم و اصطلاحات و عروض و لغت و غرائب و علوم قرآنى بود. محدثینى چون ابوداوود و نسایى در «سنن» خود و ابوبكر بزاز در «مسند» خود و دیگران از وى حدیث روایت كرده‏اند بطورى كه هر روز دینارى به تصدق مى‏داد و هر هفته قرآنى ختم مى‏كرد. وى شعر را نیكو مى‏سرود. داراى سى و هفت كتاب است كه از آن جمله: «اعراب القران»؛ «اختلاف المصاحف»؛ «الاضداد»، كتاب «المعمرین من العرب»؛ «ما یلحن فیه العامه»؛ «المقصور و الممدود»؛ «المقاطع و المبادى»؛ «القراآت»؛ «الفصاحه»؛ كتاب «خلق الانسان»؛ «المذكر و المونث»؛ كتاب «الطیر»؛ «الوحوش»؛ «الحشرات»؛ «النبات»؛ «النخله»؛ «الشوق الى الوطن».[1] (ع. سیستانى) ابوحاتم سهل بن محمد بن عثمان بن یزید جشمى، عالم لغوى، نحوى و مقرى (ف. 255 ه.ق./ 864 م.). او در بصره میزیست و از علوم قرآنى و عروض اطلاع وافى داشت. الكتاب سیبویه را نزد اخفش آموخت و از اصمعى و ابویزید انصارى و ابوعبیده معمر بن مثنى روایات بسیار در لغت و اقسام ادب دارد. ابن درید و مبرد شاگرد اویند. او راست: كتاب الشمس و القمر، كتاب فى النحو، كتاب الشوق الى الوطن، كتاب الوصایا، كتاب مایلحن فیه العامة، كتاب الطیر، كتاب المذكر و المؤنث. (سهل)