حسینقلی کاتبی
(1369 -1291 ش)، فرهنگنویس، نویسنده، روزنامه نگار و شاعر، متخلص به جوشغون. در مراغه به دنیا آمد. مادرش شاهزاده اختر، دختر رضا قلى میرزا بن ملك قاسم میرزا بن فتحعلى شاه بود. كاتبى پس از طى دورهى ابتدایى و متوسطه در تبریز، از دانشكدهى حقوق تهران موفق به اخذ لیسانس در دو رشتهى حقوق قضایى و علوم سیاسى شد. كاتبى از 1320 تا 1321 ش سردبیر مجلهى «ماهتاب»، وابسته به انجمن ادبى آذربایجان بود و از 1321 تا 1331 ش ادارهى روزنامهى «فریاد آذربایجان» را مستقلا عهدهدار بود. وى مشاغل مختلفى از جمله: وكالت دادگسترى در تبریز و تهران، عضویت كمیسیونهاى واژهگزینى حقوق و اقتصاد و بازرگانى فرهنگستان زبان و همكارى در تأسیس انجمن كانون مشاورهى حقوقى را بر عهده داشت. از آثار وى: «آذربایجان و وحدت ملى»؛ «اعلان حقوق بشر»؛ «بردگى»؛ «شكوفههاى ادب»، قصههاى كوتاه؛ «سى فصل در فن انشاء»؛ «فرهنگ حقوق»، فرانسه به فارسى؛ «نویسندگان بزرگ معاصر دنیا»؛ «حقوق تجارت».[1]
محقق، روزنامهنگار.
تولد: 1291، مراغه.
درگذشت: 21 دى 1369، تهران.
دكتر حسینقلى كاتبى، فرزند بهجتالممالك (رییس ادارهى پست و تلگراف مراغه)، در سال 1316 در رشتهى حقوق قضایى و سیاسى از دانشگاه لیسانس گرفت و در سال 1318 خدمت دولتى خود را با سمت مستنطق مستقل- كه چندى بعد از بازپرس- نامیده شد در شهرستان خوى آغاز كرد.
نخستین مقالهى وى زیر عنوان «لباس وطنى» در حالى كه بیش از هیجده سال نداشت، در سال 1309 در روزنامهى «تبریز» انتشار یافت. كتاب شكوفههاى ادب مجموعهاى از نوشتههاى ادبى دوران دانشجویى او بود. نوشتن مقالهاى با عنوان «آذربایجان و وحدت ملى ایران» كه در شهریور 1321 یعنى درست یك سال بعد از اشغال كشور در تبریز به چاپ رسید، موجب گردید كه ایشان به مدت یازده ماه و یازده روز از سوى نیروى انتظامى روسها، در شهرهاى تبریز، اراك و رشت زندانى شود. وى در سالهاى 1320 و 1321 سمت سردبیرى مجلهى «ماهتاب» نشریهى وابسته به انجمن ادبى آذربایجان به ریاست ادیبالسلطنه سمیعى را بر عهده داشت. و از سال 1322 تا 1331 روزنامهى «فریاد» (دو شماره در هفته) را كه در میان روزنامههاى آن روز شهرستانها هم طراز با روزنامهى «پارس» شیراز شمرده مىشد، مستقلا اداره مىكرد.
كاتبى شغل وكالت را بر خدمت بر مسند قضا ترجیح داد.ابتدا در تبریز و بعد تا سال 1362 در تهران به وكالت دادگسترى پرداخت. حتى با همكارى دو تن از حقوقدان به نامهاى دكتر محمدعلى موحد و دكتر احمد تهرانى به تأسیس انجمنى به نام كانون مشاوره حقوقى همت گماشت. او در زمینهى حقوق و تجارت كتابهاى سودمندى تألیف كرد و از دو انتشار مجلهى «كانون وكلا» به سردبیرى محمود سرشار، از نویسندگان مقالات ادبى آن مجله بود. ضمنا در كمیسیونهاى واژهگزینى حقوق، اقتصاد، و بازرگانى فرهنگستان زبان تا سال 1357 عضویت و فعالیت داشت.
دكتر كاتبى به سرودن شعر هم علاقهمند بود و تخلص خود را «جوشغون» انتخاب كرد. فهرست آثار چاپ شدهى وى به شرح زیر است: سى فصل در فن انشاء (تبریز، 1317)؛ آذربایجان و وحدت ملى ایران (تبریز، 1321)؛ سبكشناسى فارسى (تبریز، 1321)؛ اعلان حقوق بشر (تبریز، 1322)؛ حق و منشاء آن (تبریز، 1323)؛ شكوفههاى ادب (تبریز، جلد اول، 1326، جلد دوم، 1332)؛ تاریخ مختصر نثر فارسى یا نگاهى به سبكشناسى (تبریز، 1327)؛ نویسندگان بزرگ معاصر (تبریز،جلد اول، 1328، تهران جلد سوم، 1352)؛ ادب و ادبیات (تهران، 1356)؛ وكالت، مجموعه مقالات در فن و وكالت و... (تهران، 1357)؛ حقوق تجارت براى تدریس در دانشگاه تهران جلد اول، 1348، جلد پانزدهم، 1367)؛ عقود و تعهدات (تهران، 1349)؛ حقوق و صنعت (به زبان فارسى و فرانسوى، تهران، 1359)؛ از لیبرالیسم تا سوسیالیسم (تهران، 1358)؛ فرهنگ حقوق (فرانسه به فارسى، تهران، جلد اول، 1337)؛ جلد دوم، 1363)؛ زبان باستانى آذربایجانى (تهران، 1363)؛ سلام به شهریار عزیز (تهران، 1343)؛ آذربایجان تابلوسى (تهران، 1358)؛ زبانهاى باستانى آذربایجان (این تحقیق در ناموارهى دكتر محمود افشار به صورت كتابى مستقل در 1359 به چاپ رسید).
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
