داریوش اسدزاده
داریوش اسدزاده (زاده ۱ آذر ۱۳۰۲، کرمانشاه) بازیگر تئاتر، فیلم و سریال ایرانی می‌باشد. او در ۲۰ سالگی وارد عرصه بازیگری شد و سال‌ها در مقام بازیگر، نویسنده و کارگردان در تئاتر تهران (نصر) فعالیت کرد. در دهه چهل و پنجاه شمسی در بیش از پنجاه فیلم سینمایی ایفای نقش نمود. پیش از انقلاب ایران را ترک کرد و در سال ۱۳۶۵ پس از ده سال اقامت در آمریکا بازگشت و در دو سریال سمندون و خانه سبز شرکت داشت که این دو اثر را می‌توان تأثیرگذارترین آثار کارنامه هنری او دانست. از دیگر آثار مهم او می‌توان به بازی در فیلم کوتاه دایره (۱۳۷۷)، اثر محمد شیروانی و برگزیده منتقدان بین‌المللی جشنواره کن در ۱۹۹۹، اشاره کرد. فعالیت او در دهه ۱۳۹۰ متمرکز بر تالیف کتاب‌هایی درباره تاریخ تئاتر ایران و تاریخ تهران بوده‌است.
زندگی‌نامه
داریوش اسدزاده، روز جمعه ۱ آذر ۱۳۰۲ شمسی در کرمانشاه به دنیا آمد. پدرش ارتشی بود و زادهٔ تهران و ساکن و بزرگ شده خیابان ری. او فرزند اول خانواده و دارای دو خواهر و یک برادر است. او تا پنج سالگی به همراه خانواده، در کرمانشاه زندگی کرد و در سال ۱۳۰۷ همراه با خانواده به تهران بازگشت. دوره ابتدایی را در «دبستان ترقی» و دبیرستان را در دارالفنون به پایان برد، سپس وارد دانشکده بازرگانی و دارایی شد.
او در کودکی به همراه پدرش به دیدن تئاتر می‌رفت. هر هفته درسش را به خوبی می‌خواند تا پدرش برای تشویقش، او را به دیدن تئاتر ببرد. بعدها که بزرگتر شد عاشق هنر شد. پدرش که خود او را با هنر نمایش آشنا کرده بود به شدت با کار هنری مخالف بود و از او توقع داشت تا تعلیمات نظامی را پشت سر بگذارد و صاحب مقام و منصب شود. اسدزاده در جوانی ویلون می‌نواخت و طبع شعر هم داشت، اما به دلیل مخالفت شدید پدر مجبور شد موسیقی را رها کند. او پس از پایان دوره دبیرستان، این بار به دور از چشم پدر وارد اولین دوره هنرستان هنرپیشگی شد و هم زمان برای خاطر جمعی پدرش به دانشگاه نیز رفت. هنرستان هنرپیشگی که زیرنظر سید علی نصر اداره می‌شد، نخستین مدرسهٔ حرفه‌ای تئاتر در ایران بود و از بطن آن تئاتر تهران (نصر) تأسیس گردید. مدتی نگذشت که برای بازی در نمایشنامه‌های رادیویی که توسط فضل‌الله بایگان اجرا می‌شد، به رادیو رفت. در آن زمان عده‌ای معدودی در خانه‌های خود رادیو داشتند، از این رو پدر اسدزاده خبر بازیگری پسرش را در آن نمایش‌ها نه از رادیو که از زبان آشنایان شنید و او را به جرم «مطرب شدن» به خانه راه نداد تا آنکه بعد از یک ماه با وساطت اقوام به خانه برگشت. پدر با آنکه از راهی که پسرش انتخاب کرده بود راضی نبود، اما رفته رفته با آن کنار آمد. در سال ۱۳۲۳ خورشیدی در زمانی که قوام‌السلطنه نخست‌وزیر بود، به استخدام وزارت دارایی درآمد و در آنجا نیز از گوشه و کنایه‌های همکارانش که او را مطرب می‌خواندند، در امان نبود.
او از سال ۲۱ کار در تئاتر را با بازیگری، کارگردانی و نویسندگی در تئاتر تهران (نصر) و دهقان (لاله زار) شروع کرد. نخستین بازی حرفه‌ای او بر صحنه تئاتر در سال ۱۳۲۱ در نمایشی به نام «لیلی و مجنون کمدی» به نویسندگی و کارگردانی معزالدیوان فکری بود. «تئاتر تهران» اولین جایی بود که اسدزاده در آن بازی کرد. این تئاتر اولین مکان ثابت و دائمی بود که در ایران برای تئاتر کلاسیک ساخته شده بود.
پس از آن در سال ۱۳۲۸ کار در سینما را با فیلم همسر مزاحم شروع کرد. او همچنین در سال ۱۳۳۵ از طرف اداره کل هنرهای زیبای ایران برای بزرگترین فستیوال بین‌المللی تئاتر عازم فرانسه شهر پاریس شد و به مدت سه ماه به تحقیق مطالعه پرداخت. پس از بازگشت او به ایران از طرف رادیوی ملی دعوت بکار شد. از آنجایی که او به تئاتر علاقهٔ زیادی داشت به نویسندگی و کارگردانی نمایشنامه‌هایی چون: ازدواج فوری، سه زندانی، هنرپیشه، پرواز دخترها، میشل استراگف و مسیو ژوزف و… که تعداد آن‌ها به ۲۰ نمایشنامه می‌رسد و ایفای نقش در ۲۰۰ نمایشنامه پرداخت. در بازدیدی که هنرمندان آمریکایی از تئاترهای ایران داشتند هنر او (کارگردانی، نویسندگی، و بازیگری) در دید آن‌ها منحصر به فرد آمد و در سال ۱۳۴۶ به دعوت یک کمپانی فیلم‌سازی آمریکایی در شهر مینیاپولیس رهسپار آمریکا شد و در فیلم در آمریکا اتفاق افتاد به ایفای نقش پرداخت و علاوه بر آن در نوشتن فیلم‌نامه فیلم با جواد قائم‌مقامی (کارگردان فیلم) مشارکت کرد. این فیلم در در همان سال‌ها در ایران به اکران عمومی درآمد. بازی او در تئاتری به نام «شهر ما» مورد توجه «پروفسور دیویدسن»، استاد تئاتر آمریکایی که به دعوت وزارت فرهنگ و هنر و دانشگاه تهران به ایران آمده بود، قرار گرفت و به سبب ایفای این نقش جایزه‌ای از پروفسور دیویدسن دریافت کرد.
او که از همان آغاز با جدیت کار هنری را در پیش گرفته بود، در عین حال به عنوان کارمند وزارت دارایی نیز کار می‌کرد. نهایتاً در سال ۱۳۴۸، با توجه به حجم بالای فعالیت‌هایی که در وادی نمایش به او پیشنهاد می‌شد و با وجود آنکه پست بالایی در وزارت دارایی داشت، تقاضای بازنشستگی داد و پس از آن به کار هنری که به آن علاقه داشت پرداخت.
او در سال ۱۳۵۱ به عضویت هیئت مدیرهٔ سندیکای سینمای ایران درآمد. در سال ۱۳۵۵ به تشویق پروفسور دیویدسن جهت مطالعه و پژوهش در امور تئاتر به همراه خانواده‌اش به آمریکا رهسپار شد. در زمانی که در لس آنجلس اقامت داشت در یک مینی‌مارکت (مغازه خواربار فروشی) و پمپ بنزین سرمایه‌گذاری کرد، اما ورشکست شد. در سال ۱۳۶۵ به ایران بازگشت و در عرصهٔ بازیگری در تئاتر و سینما به ایفای نقش پرداخت. او در سال ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ به ریاست انجمن بازیگران ایران منصوب شد و همچنین به مدت پنج دوره عضویت داوران خانهٔ سینما را بر عهده داشت. نگارش در زمینهٔ تاریخ تئاتر از جمله فعالیت‌های مورد علاقهٔ او بوده که می‌توان به کتاب‌های تماشاخانه تهران، سیری در تاریخ تئاتر ایران و برگ‌های خواندنی: گزینشی از رویدادهای تاریخی اشاره کرد. کتاب دیگری که در دست نگارش دارد، تاریخ تئاتر ایران از لاله زار تا شانزلیزه نام دارد. او همچنین جوایز و تقدیرنامه‌های فراوانی را از دولت مردان، استادان و صاحب نظران دریافت نموده‌است.
او در سال ۱۳۷۷ در فیلم کوتاه دایره ساخته محمد شیروانی بازی کرد که این فیلم منتخب منتقدان بین‌المللی جشنواره کن در سال ۱۹۹۹ میلادی شد.
در سال ۱۳۹۵ ابراهیم شفیعی فیلم مستند «زندگی و دیگر هیچ» را درباره زندگی داریوش اسدزاده و در تقدیر از هفتاد سال فعالیت او در سینما، ساخت.
دریافت نشان درجه یک هنری
وی در سال ۱۳۹۱ از محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، نشان درجه یک فرهنگ و هنر دریافت کرد. او در دوران اقامت در آمریکا، تحقیقاتی در دانشگاه انجام داد و دوره‌هایی را طی کرد که مدرک معادل آن از سوی دانشگاه تهران به عنوان دکتری در رشته «ادبیات هنر» ارزیابی شده‌است.
تدریس در دانشگاه تهران
او هم‌اکنون در مقام استادی به تدریس ادبیات و تئاتر در دانشگاه تهران مشغول بکار می‌باشد.
ازدواج
او در بیست و هفت سالگی با یکی از طرفدارانش به نام «هما شاهرخی» که از نوادگان قاجار بود، ازدواج کرد. ولی پس از هفده سال زندگی مشترک، از او جدا شد. او از همسر دومش به نام «سهیلا غزلی» دو پسر دارد. پس از مهاجرت به آمریکا، به دلیل مسائل خانوادگی از همسر دومش نیز جدا شد. او در هفتاد و شش سالگی برای سومین بار ازدواج کرد. نام سومین همسر او «طاهره‌خاتون میرزایی» است.
کارنامه هنری
تئاتر
سه زندانی
پرواز دخترها
هنرپیشه
ازدواج فوری
میشل استروگف و مسیو ژوزف
پروفسور سوسول
شهر ما
نویسنده و مؤلف کتاب
سیری در تاریخ تئاتر ایران (قبل از اسلام تا سال ۱۳۵۷ شمسی). تهران: آوردگاه هنر و اندیشه، ۱۳۹۰.
برگ‌های خواندنی: گزینشی از رویدادهای تاریخی. تهران: نشر افراز، ۱۳۹۲.
تماشاخانه تهران به روایت داریوش اسدزاده. تهران: نشر افراز، ۱۳۹۴.
تهران و خاطراتش
لاله‌زار و خاطرات (با نام نخستین از لاله‌زار تا شانزه‌لیزه)
نویسنده
۱۳۹۵ - چمدان
۱۳۵۰ - در آمریکا اتفاق افتاد
سینما
۱۳۹۶ - حکایت دریا
۱۳۹۵ - شکلاتی
۱۳۹۴ - ۵۰ کیلو آلبالو
۱۳۹۴ - مستند زندگی و دیگر هیچ
۱۳۹۳ - رفقای خوب
۱۳۹۳ - یتیم‌خانه ایران
۱۳۹۳ - مرگ در می‌زند
۱۳۹۳ - سلام پدر بزرگ
۱۳۹۱ - ساکن خانه چوبی
۱۳۹۰ - دوازده صندلی
۱۳۹۰ - قلاده‌های طلا
۱۳۸۷ - خاطره
۱۳۸۶ - جعبه موسیقی
۱۳۸۴ - این ترانه عاشقانه نیست
۱۳۸۴ - ستاره‌ها ۳: ستاره بود
۱۳۸۱ - آبادان
۱۳۸۱ - کفش‌های جیرجیرک‌دار - شاپور قریب
۱۳۷۸ - بوی کافور، عطر یاس - بهمن فرمان آرا
۱۳۷۳ - روز شیطان - بهروز افخمی
۱۳۷۳ - سفر به‌خیر - داریوش مودبیان
۱۳۷۲ - بلوف - ساموئل خاچیکیان
۱۳۷۲ - شاهین طلایی - قدرت‌الله صلح‌میرزایی
۱۳۷۲ - همسر - مهدی فخیم زاده
۱۳۷۱ - رابطه پنهانی - جهانگیر جهانگیری
۱۳۷۰ - دو نیمه سیب - کیانوش عیاری
۱۳۶۸ - زمان از دست رفته - پوران درخشنده
۱۳۶۷ - آخرین لحظه
۱۳۶۷ - ارثیه
۱۳۶۶ - گل مریم - حسن محمدزاده
۱۳۵۷ - زن و زمین/خوش غیرت
۱۳۵۴ - تیرانداز
۱۳۵۴ - رفیق
۱۳۵۴ - ممل آمریکایی
۱۳۵۳ - حسین آژدان
۱۳۵۳ - دروغگوی کوچولو
۱۳۵۳ - سازش
۱۳۵۳ - عروس پابرهنه
۱۳۵۳ - مرغ همسایه
۱۳۵۲ - جعفر جنی و محبوبه اش
۱۳۵۲ - خوشگذران
۱۳۵۲ - زنجیری
۱۳۵۲ - شلاق
۱۳۵۲ - علی کنکوری
۱۳۵۲ - قربون زن ایرونی
۱۳۵۲ - کی دسته گل به آب داده؟
۱۳۵۲ - ناخدا با خدا
۱۳۵۱ - خردجال
۱۳۵۱ - فتانه
۱۳۵۰ - در آمریکا اتفاق افتاد
۱۳۵۰ - راز درخت سنجد
۱۳۵۰ - مبارزه با شیطان
۱۳۵۰ - وحشی جنگل
۱۳۴۹ - دور دنیا با جیب خالی
۱۳۴۹ - میوه گناه
۱۳۴۸ - پهلوان پهلوانان
۱۳۴۷ - تونل
۱۳۴۷ - دختر شاه پریون
۱۳۴۷ - دلاور دوران
۱۳۴۷ - لوطی قرن بیستم
۱۳۴۷ - من شوهر می‌خواهم
۱۳۴۶ - آشیانه خورشید
۱۳۴۶ - حقه بازان
۱۳۴۶ - دنیای قهرمانان
۱۳۴۶ - سوغات فرنگ
۱۳۴۶ - عمو سبزی فروش
۱۳۴۶ - مرد بی ستاره
۱۳۴۶ - یکه‌بزن
۱۳۴۵ - آقا دزده
۱۳۴۵ - دختر کدخدا
۱۳۴۵ - دو انسان
۱۳۴۵ - شوخی نکن دلخور می شم
۱۳۴۵ - لیلاج
۱۳۴۵ - مرد نامرئی
۱۳۴۵ - مومیایی
۱۳۴۴ - پاسداران دریا
۱۳۴۴ - دزد بانک
۱۳۴۴ - سه تا بزن‌بهادر
۱۳۴۳ - آقای قرن بیستم - سیامک یاسمی
۱۳۴۳ - جاهل‌ها و ژیگول‌ها
۱۳۴۳ - چهار تا شیطون
۱۳۳۹ - صفرعلی - سعید نیوندی
۱۳۳۸ - آقای شانس
۱۳۳۵ - کلاه غیبی
۱۳۳۳ - همسر مزاحم
تلویزیون
سال نام سمت کارگردان توضیحات
۱۳۹۵ گشت ویژه بازیگر مهمان مهدی رحمانی پخش در پاییز ۱۳۹۵ از شبکه ۱
۱۳۹۵ چرخ فلک بازیگر احسان عبدی‌پور پخش در تابستان ۱۳۹۵ از شبکه ۱
۱۳۹۴ نفس شیرین بازیگر سیامک خواجه‌وند پخش در محرم ۱۳۹۵از شبکه ۱
۱۳۹۴ دردسرهای عظیم ۲ بازیگر مهمان برزو نیک‌نژاد پخش در رمضان ۱۳۹۴ از شبکه3
۱۳۹۳ سی و نه هفته بازیگر مرتضی هرندی شبکه تهران
۱۳۹۲–۱۳۹۳ قاب خاطره بازیگر مهمان حجت ذیجودی شبکه آی‌فیلم
۱۳۹۱ تله‌فیلم «شاعر و برادران» بازیگر عباس مرادیان
۱۳۹۰ چمدان بازیگر خسرو ملکان پخش در رمضان ۱۳۹۱ از شبکه ۲
۱۳۹۰ مهمانان ویژه بازیگر سید جواد رضویان پخش در خرداد ۱۳۹۱ از شبکه تهران
۱۳۹۰ تله‌فیلم «مأموریت غیرممکن» بازیگر جواد رجب‌زاده
۱۳۸۹ تله‌فیلم «شغل شریف» بازیگر سیداحمد حسنی
۱۳۸۹ تله‌فیلم «یه قندون نمک» بازیگر منوچهر صفرخانی این تله‌فیلم در آغاز «راز پیرمردها» نام داشت.
۱۳۸۸ تله‌فیلم «گنج خانه سفید» بازیگر شاهد احمدلو
۱۳۸۸ تله‌فیلم «گور به گور» بازیگر بهرنگ توفیقی شبکه ۱
۱۳۸۸ زمین انسان‌ها بازیگر ابوالحسن داوودی آغاز پخش از فروردین ۱۳۹۰ - شبکه تهران
۱۳۸۸ هوش سیاه - سری اول بازیگر مسعود آب پرور
۱۳۸۸ گاوصندوق بازیگر مازیار میری شبکه ۳
۱۳۸۸ دفترخانه شماره ۱۳ بازیگر مهمان سید وحید حسینی شبکه ۱
۱۳۸۷ بچه‌های دهکده بازیگر محمد باقری نیکو تهیه شده در شبکه استانی سمنان
۱۳۸۷ همه بچه‌های من بازیگر مرضیه برومند کارگردان تلویزیونی: «مسعود فروتن»
۱۳۸۶ یک وجب خاک بازیگر علی عبدالعلی‌زاده
۱۳۸۶–۱۳۸۷ بی‌گناهان بازیگر احمد امینی
۱۳۸۶ خواستگاران بازیگر مهدی مظلومی کارگردان هنری: «گلاب آدینه»
۱۳۸۴ بوی گل‌های وحشی بازیگر حسینعلی لیالستانی در سال ۱۳۸۵ از شبکه ۲ پخش شد.
۱۳۸۴ و خدا عشق را آفرید بازیگر مسعود شاه‌محمدی شبکه ۳
۱۳۸۳ عشق گمشده بازیگر حسین سهیلی‌زاده شبکه ۳
۱۳۸۳ بابای خجالتی بازیگر شاپور قریب تهیه شده در شبکه استانی زنجان
۱۳۸۳ دیروز، امروز، فردا بازیگر مسعود شاه‌محمدی شبکه تهران
۱۳۸۲ رانت‌خوار کوچک بازیگر حسین سهیلی‌زاده شبکه تهران
۱۳۸۲ این سه نفر بازیگر اصغر توسلی شبکه ۳
۱۳۸۲ عروس بازیگر پویان طایفه شبکه ۲
۱۳۸۱ مهمان‌پذیر طوبی بازیگر مهمان منوچهر پوراحمد در نوروز ۱۳۸۳ از شبکه ۱ پخش شد.
۱۳۸۱ مدرک اصلی بازیگر مهدی صباغ‌زاده شبکه ۱
۱۳۸۱ هیچ‌کس بازیگر حمیدرضا حافظی
۱۳۸۱ قصه‌های شبانه بازیگر سعید آقاخانی
۱۳۸۰–۱۳۸۱ لحظه قاصدک بازیگر ایرج حبشی برنامه کودک و نوجوان شبکه ۲
۱۳۸۰ خانه آرزوها بازیگر حسین سهیلی‌زاده شبکه ۲
۱۳۸۰ روزهای آرزو بازیگر شاهرخ حمیدی‌مقدم
۱۳۸۰ رستوران خانوادگی بازیگر مهمان (یک قسمت) حسین سهیلی‌زاده شبکه تهران
۱۳۷۹–۱۳۸۰ چراغ جادو بازیگر همایون اسعدیان دستیار دوم کارگردان: «رسول قاسمی»، شبکه ۱
۱۳۷۹ داستان‌های نوروز بازیگر مرضیه برومند شبکه ۱
۱۳۷۹ پانزده مسافر بازیگر مهدی طاهری از برنامه سیمای خانواده پخش می‌شد.
۱۳۷۹ دختران بازیگر مهمان اصغر توسلی شبکه تهران
۱۳۷۸ مهاجمین بازیگر ؟ برنامه کودک و نوجوان شبکه ۲
۱۳۷۸ یکی بود، یکی نبود بازیگر جواد ارشاد
۱۳۷۵–۱۳۷۸ آژانس دوستی بازیگر مهمان گروه کارگردانان
۱۳۷۷ روزگار جوانی بازیگر شاپور قریب اصغر توسلی
۱۳۷۶ همه فرزندان من بازیگر محمد دستگردی
۱۳۷۶ آخرین بازمانده بازیگر مهدی قاسمی
۱۳۷۶ قصه‌های چهار فصل بازیگر ؟ شبکه ۱
۱۳۷۶ بافته‌های رنج بازیگر مجید بهشتی بر اساس رمان «بافته‌های رنج» اثر «علی‌محمد افغانی»
۱۳۷۵ خانه سبز بازیگر بیژن بیرنگ مسعود رسام
۱۳۷۵ فروشگاه بازیگر احمد بهبهانی شبکه ۳
۱۳۷۴ سوخته‌دلان بازیگر بهروز طاهری در سال ۱۳۷۵ از شبکه ۲ پخش شد.
۱۳۷۴ آرزوی پردردسر بازیگر محمود جعفری گروه کودک و نوجوان شبکه ۱
۱۳۷۴ داستان یک شهر بازیگر خسرو معصومی این مجموعه در ابتدا «خانه‌های شاد» نام داشت و از شبکه ۱پخش می‌شد و نباید آن را با سریالی دیگر به همین نام به کارگردانی اصغر فرهادی (۱۳۷۸- شبکه تهران) اشتباه کرد.
۱۳۷۴ خانه‌های شاد بازیگر خسرو معصومی
۱۳۷۴ سمندون بازیگر ناصر هاشمی
فیلم کوتاه
۱۳۷۷ - دایره (ساخته محمد شیروانی)
۱۳۸۵ - صدای سکوت (ساخته ابراهیم شفیعی)
