زهرا کیا خانلری
مترجم، محقق.
تولد: 1294، تهران.
درگذشت: اسفند 1369.
زهرا كیا (خانلرى)، فرزند هادى نورى نواده حاج شیخ فضلالله نورى، تحصیلات دبستانى را در مدرسه ناموس به پایان رسانید و تحصیلات دبیرستانى را در دارالمعلمات مركزى (دانشسراى مقدماتى) انجام داد و بلافاصله در سن هفده سالگى به تدریس در مدارس ملى و دولتى پرداخت و خود براى گذراندن امتحانات دورهى كامل متوسطه با پسران آماده كرد و اجازهى آن را نیز از معارف دریافت نمود و در سال 1314 پس از گذراندن امتحان ورودى در رشتهى ادبیات فارسى دانشكدهى ادبیات تهران كه در زمان دانشسراى عالى نامیده مىشد قبول شد و در سال 1318 به اخذ لیسانس نایل آمد و سپس ضمن خدمت دولتى در رشتهى دكتراى زبان و ادبیات فارسى كه تازه تأسیس شده بود ادامه تحصیل داد و در سال 1323 با گذراندن رساله خود دربارهى «سبك ادبى تواریخ ایران بعد از اسلام تا قرن نهم» به اخذ دكترى نایل آمد.
پس از چند سال تدریس در دبیرستان به ریاست دبیرستان نوربخش (رضاشاه كبیر سابق) منصوب شد و چند سال به سمت دانشیارى و پس از آن به مقام استادى دانشكدهى ادبیات نایل آمد.
در سال 1320 با پرویز خانلرى همكلاسى رشتهى دكتراى خود ازدواج كرد و با كمك هم مجله «سخن» را در سال 1322 منتشر كردند و در این ایام در شوراى زنان با دكتر فاطمه سیاح و عدهاى دیگر به فعالیتهاى اجتماعى پرداخت و به سمت منشى هیئت مدیرهى شورا منصوب شد. زهرا خانلرى پس از مرگ دردناك پسر هشت سالهاش از هر گونه فعالیت اجتماعى دست برداشت و تنها به كارهاى ادبى خود ادامه داد.
او از هفده سالگى بنا بر ذوق شخصى به مطالعه و نوشتن مقالات در جراید روز پرداخت و در همان ایام دو داستان به نام پروین و پرویز و ژاله یا رهبر دوشیزگان (1315) نوشت و چنان كه ذكر شد در مجله «سخن» به داستاننویسى و ترجمهى مقالات پرداخت. در سال 1339 براى مطالعه دربارهى كتب درسى به كشورهاى فرانسه و انگلستان سفر كرد و در بازگشت در سازمان كتابهاى درسى با عدهاى از همكارانش دست به تغییر در كتابهاى درسى مدارس زد و كار او از اولین كتاب دبستانى آغار نمود و به كلى سبك كتابهاى گذشته را عوض و كتابهاى تازه را به سبك جدید با در نظر گرفتن محیط و زبان كشور خود تألیف كرد و براى آموزگاران نیز روش تدریس نوشت تا با سهولت بتوانند كتابهاى تازه را تدریس نماید و این همكارى را تا كتاب فارسى اول دبیرستان ادامه داد و كتابهاى پنجم و ششم دبیرستان را شخصا نوشت و این كتابها از سال 1341 به تدریج به صورت كتابهاى رسمى در سراسر كشور تدریس شد. و چون همیشه در ضمن تدریس در دبیرستان و دانشگاه به این نكته برمىخورد كه شاگردان از داستانهاى منظوم و معروف ادبى زبان فارسى به كلى بىاطلاعاند و هرگز فرصت خواندن آنها را ندارند بنابراین درصدد برآمد كه این داستانها را خلاصه كند و به لباس نثر درآورد. این مجموعه كه با شیوهى خاصى نوشته شد به نام داستانهاى دلانگیز ادبیات فارسى (1337) منتشر و دوباره تجدید چاپ شد و برندهى جایزهى یونسكو در ایران شد.
از آثار دیگر اوست: پروین و پرویز (داستان)، ژاله یا رهبر دوشیزگان (داستان، 1315)، راهنماى ادبیات فارسى، فرهنگ اعلام، اصطلاحات (1341)، فرهنگ ادبیات فارسى (1348)، نمونه فارسى در سلسله شاهكارهاى ادبیات فارسى، داستان حسنك از تاریخ بیهقى (1351)، برگزیدهى قابوسنامه (تصحیح از قدیمىترین نسخ، 1352)، كتابهاى فارسى و دستور در سلسله كتابهاى درسى، افسانهى سیمرغ (از منطق الطیر عطار)، براى كودكان، ترجمه شبهاى روشن (اثر فئودر داستایوسكى، 1324)، رنجهاى جوانى ورتر (اثر آندره موروآ، 1322)، بیست داستان (از پیراندللو، 1335)، آقاى رییس جمهور (اثر میگل انخل آستوریاس، 1348)، سه داستان حماسى فارسى براى گنجینیهى ادبیات كودكان، نمونهى غزل فارسى (1343)، دنیاى خیال، (اثر آندره موروآ، 1349)، توروتومیو (1351)، پاپ سبز (1360).
(1369 -1294 ش)، نویسنده و مترجم. نسبش به حاج شیخ فضلاللَّه نورى مىرسد. در تهران به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایى در مدرسهى ناموس، تحصیلات متوسطه را در دانشسراى مقدماتى، به پایان رساند و بلافاصله به تدریس در مدارس ملى و دولتى پرداخت. در 1318 ش موفق به اخذ لیسانس در رشتهى ادبیات فارسى از دانشكدهى ادبیات دانشگاه تهران شد. وى، در ضمن خدمات دولتى، در رشتهى دكتراى زبان و ادبیات فارسى ادامهى تحصیل داد و با ارائهى رسالهى خود دربارهى «سبك ادبى تواریخ ایران بعد از اسلام» موفق به اخذ مدرك دكترا شد. پس از چند سال تدریس در مدارس و ریاست دبیرستان نوربخش به سمت دانشیارى و سپس به مقام استادى دانشگاه ادبیات رسید. وى به اتفاق همسرش، پرویز ناتل خانلرى، در 1322 ش مجلهى ادبى «سخن» را منتشر كرد و در این ایام در شوراى زنان با دكتر فاطمه سیاح و عدهاى دیگر به فعالیتهاى اجتماعى پرداخت. او براى مطالعه درباره كتب درسى به كشورهاى فرانسه و انگلستان سفر كرد و پس از بازگشت، در سازمان كتابهاى درسى با عدهاى از همكارانش به تغییر و تحول در كتب درسى پرداخت. از آثار وى: «پروین و پرویز»، داستان؛ «ژاله یا رهبر دوشیزگان»، داستان؛ «نمونهى غزل فارسى»؛ «راهنماى ادبیات فارسى»؛ «داستانهاى دلانگیز ادبیات فارسى»؛ برگزیده «قابوسنامه»؛ «داستان حسنك»، «از «تاریخ بیهقى»؛ «افسانه سیمرغ»، براى كودكان، از «منطق الطیر» عطار؛ ترجمههاى: «بیست داستان»، «سه اندیشهى دخترك گوژپشت»، «خانهى افسونزده»، «انتقام سگ»، «روسرى سیاه»، «شب عروسى»، «كدامیك است»، «دود»، «زن مرده و زن زنده»، «سكته ناقص»، «گل سرخ»، «سرگرمى»، «چائولا ماه را كشف مىكند»، «نمازخانه كوچك»، «پاسخ»، «بیچاره آن مرحوم»، «دو و دو شش»، «لباس نو»، «گربه، پرنده، ستارگان»، «دنیاى خیال»، «شبهاى روشن»، «رنجهاى جوانى ورتر»، «آقاى رئیس جمهورى»، «پاپ سبز».[1]
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
