محمدحسین مشایخ فریدنی
محقق.
تولد: 1291(1333 ق.)؛ محله عودلاجان تهران.
درگذشت: 13 آذر 1369، در نزدیكى بمبئى.
محمدحسین مشایخ فریدنى، فرزند محمدباقر (از علماى معقول و منقول و از مدرسان تهران)؛ در محضر پدر خود مقدمات علوم دینى را فراگرفت و در كنار آن به تحصیل علوم جدید در دبستان ترقى و سپس دبیرستان پهلوى نیز همت گماشت. در سال 1309 بعد از اتمام دورهى اول متوسطه وارد دورهى ادبى دارالفنون شد. از اساتید این دوره درس وى مىتوان به افرادى چون حبیب یغمایى، جلالالدین همایى، نصرالله فلسفى، شیخ محمدحسین فاضل تونى، احمد بهمنیار و علىاكبر سیاسى اشاره كرد. ایشان در همین دوره، تحصیلات حوزوى را تا پایان لمعتین نزد پدرشان تلمذ كرد. فریدنى در سال 1312 بعد از تأسیس دانشكدهى علوم معقول و منقول در امتحان ورودى آن دانشكده پذیرفته شد، در سال 1314 بعد از اتمام دوره گواهینامه مدرسى دریافت كرد. همزمان با تحصیل در دانشكدهى معقول و منقول در دانشكدهى ادبیات هم ثبت نام نمود و در سال 1314 به اخذ درجه لیسانس نایل آمد و در سال 1318 وارد دورهى دكتراى ادبیات شد. استادان وى در آن دوره ملكالشعراى بهار، فاضل تونى، سید محمد تدین، بدیعالزمان فروزانفر و علىاصغر حكمت بودند. در پاكستان كرسى زبان فارسى دانشگاه كراچى را تأسیس كرد و در دانشگاههاى پنجاب، پیشاور و حیدرآباد و داكا به عنوان استاد میهمان تدریس مىكرد. در دانشگاه لاهور پاكستان موفق به اخذ درجهى دكتراى افتخارى و كسب مقام استادى در رشتهى حقوق شد.
دكتر فریدنى در طول خدمات فرهنگى خود در سمتهاى مختلفى اشتغال داشت. نظیر: دبیر دبیرستانهاى تهران بازرس و سرپرست فرهنگ و اوقاف قم، كاشان، ساوه، محلات و گلپایگان، رایزن فرهنگى ایران در پاكستان، هند، عراق و عربستان سعودى، استاد دانشكدهى حقوق و علوم سیاسى، مأمور تأسیس دانشگاه كردستان و غیره. آثار وى علاوه بر تحریر مقالات در مجلات كشور، عبارتند از: تألیف نواى شاعر فردا (روایت تازهاى از اسرار خودى و رموز بىخودى اقبال لاهورى، وى از جمله كسانى بود كه با اندیشههاى این متفكر آشنا بود)؛ رسالهاى در شرح نظرات سیاسى امیرالمؤمنین (ع)؛ گزیدهى أغانى (ترجمهى الاغانى، در دو جلد، این كتاب برگزیدهى هشتمین دورهى كتاب سال جمهورى اسلامى ایران شد)؛ تألیف آفتاب در آئینه (سیرهى امیرالمؤمنین (ع) به روایت اهل سنت). وى همچنین در سالهاى آخر عمر با دایرةالمعارف تشیع و دانشنامهى جهان اسلام همكارى داشت و مقالههایى را براى این دو اثر تألیف كرده است. مقالههایى نیز در «كیهان فرهنگى» و «نشر دانش» و «آینده» از او به چاپ رسیده است. دكتر مشایخ فریدنى به دریافت نشانهاى درجهى دوم همایونى، درجهى دوم سپاس، نشان ارانژناسو از هلند و نشان كوكب از اردن نایل آمده است. وى عضو آكادمى عرب نیز بود.
دكتر محمدحسین مشایخ فریدنى روز سیزدهم آذر سال 1369 در سن هفتاد و هشت سالگى بر اثر حمله قلبى درگذشت. این حادثه در حالى رخ داد كه وى یك هیئت علمى بینالمللى را در یك كشتى مطالعاتى براى بررسى راه آبى «جادهى ابریشم» همراهى مىكرد. پیكر وى در بهشت زهرا در حجرهى 953 به خاك سپرده شد.
در 1291 متولد شد. پس از انجام تحصیلات ابتدائى و متوسطه وارد دانشكده ادبیات تهران شد و در 1315 لیسانس گرفت و به شغل دبیرى اشتغال ورزید. بعد از شهریور 1320 وارد دورهى دكتراى ادبیات فارسى شد و پس ازطى دورهى دكترا رسالهى خود را با درجهى ممتاز گذرانیده و تدریس خود را در دانشگاه آغاز كرد. در سال 1328 كه علىاصغر حكمت به وزارت امور خارجه منصوب شد، چند تن از فرهنگستان باسواد را مأمور خدمت در آن وزارتخانه نمود از جمله دكتر مشایخ فریدنى بود كه پس از انتقال موقت به وزارت امور خارجه، رایزن فرهنگى ایران در پاكستان شد و سپس رایزنى فرهنگى ایران را در هندوستان برعهده گرفت. پس از پایان مأموریت دهلى به تهران انتقال یافت و مشاور اداره اطلاعات و كتابخانه و مطبوعات و اداره فرهنگى و سرپرست امور نشریهها در وزارت امور خارجه گردید. در اواخر سال 1336 به وزارت فرهنگ بازگشت و مدیر كل دفتر آن وزارتخانه شد. در سال 1337، علىاصغر حكمت براى بار دوم به وزارت امور خارجه منصوب شد و این بار دكتر محمد حسین مشایخ فریدنى را بطور قطعى به وزارت امور خارجه منتقل كرد و به وى مقام رایزنى و تصدى اداره روابط فرهنگى را سپرد. پس از چندى سرپرست اداره اطلاعات و مطبوعات شد و بعد ریاست اداره پنجم سیاسى وزارت خارجه را عهدهدار شد. مشایخ فریدنى در مأموریتهاى فرهنگى خود در وزارت امور خارجه، جلب رضایت زعماى آن وزارتخانه را نمود و مورد توجه قرار گرفت و لذا به كادر سیاسى انتقال یافت و تدریجا سفیر كبیر ایران در پاكستان، سفیر كبیر ایران در عربستان سعودى و سفیر كبیر ایران در عراق شد. وى در این مأموریتها چون فصیح و بلیغ سخن مىگفت و اشعار بسیارى در حافظه داشت و در هر زمینهى تاریخى و ادبى مجلس آرائى مىكرد، در آن كشورها مخصوصا در محافل فرهنگى و ادبى منزلتى پیدا كرد و مورد احترام قرار گرفت.
پس از بازنشستگى و بازگشت به ایران دنباله كارهاى علمى و ادبى خود را گرفت از جمله به ترجمهى كتاب اغانى پرداخت و دو جلد از آن در بنیاد فرهنك ایران چاپ شد. گزیدهاى نیز از اغانى فراهم ساخت كه آن هم انتشار پیدا كرد. هنگام مأموریت در هندوستان مقالههائى در زمینههاى ادبى در جراید فارسى زبان هند انتشار داد.
مشایخ فریدنى مردى ادیب و محقق و خطیب بود و به پنج زبان خارجى تسلط داشت. در 1369 در سن 76 سالگى درگذشت.
(1369 -1293 ش)، نویسنده و مترجم. چون نسب خاندانش به محقق ثانى، شیخ على بن عبدالعال كركى، مىرسد آنان را مشایخ فریدنى خواندهاند. پدرش از مدرسین مدرسهى سپهسالار و مدرسهى معمار باشى بود. وى در محلهى عودلاجان تهران به دنیا آمد. در كودكى نزد پدر «الفیه» ابنمالك و «نصاب» ابونصر فراهى را آموخت. تحصیلات ابتدایى را در مدرسهى ترقى گذراند. سپس به دبیرستان رفت و دورهى دوم را، در 1309 ش، در دارالفنون آغاز كرد و همزمان، «شرایع» و «معالم» و «شرح لمعه» و «قوانین» را نزد پدر خواند. در 1309 ش به دارالفنون رفت و با تأسیس دانشكدهى علوم معقول و منقول دانشگاه تهران در امتحان ورودى شركت كرد و مقام نخست را از آن خود ساخت. در فرصت تحصیل در دانشگاه كتابهاى «شرح هدایة» و «شرح منظومه» و «شرح تجرید» و «مكاسب» و «رسائل» و «جواهر» و «كفایة» را خواند و مدرك مدرسى گرفت. در 1314 ش، موفق به اخذ لیسانس از دانشكدهى علوم معقول و منقول در رشتهى ادبیات گردید. وى پایاننامهى دكتراى خود را در موضوع «تاریخ روابط سیاسى و فرهنگ ایران و هند، در عهد سلطنت شاه جهان گوركانى» نوشت. در 1324 ش با سمت بازرس و سرپرست فرهنگ و اوقاف به مدت یك سال به قم مأمور شد. پس از بازگشت به تهران علاوه بر مقام بازرسى، ماهنامهى «دانشآموز» را منتشر كرد. وى حدود بیست و سه سال در وزارت امور خارجه و در كشورهاى پاكستان، هند، عراق و عربستان خدمت نمود. از دیگر آثارش: مقدمه و حواشى بر دو مثنوى «اسرار خودى» و «رموز بىخودى» اقبال لاهورى، به نام «نواى شاعر فردا»؛ ترجمه و شرح و خلاصهى «الاغانى» ابوالفرج اصفهانى؛ «آفتاب در آیینه»، سیرهى امیرالمؤمنین (ع) و مناقب آن حضرت به روایت ائمهى اهل سنت؛ رسالهاى در شرح نظرات سیاسى امیرالمؤمنین على (ع)؛ «اقبال فیلسوف و شاعر شهیر اسلام».[1]
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
