محمدعلی علاءالسلطنه
ملقب به القاب معینالوزاره، علاءالسلطنه و پرنس، حدود 1217 ش متولد شد. پدرش میرزا ابراهیم مهندس از اعضاى عالى رتبه وزارت خارجه و آخرین سمتش كارگزارى ایران در بغداد بود. مادرش دختر میرزا غفار وزیر وظایف آذربایجان بود. محمدعلى تحصیلات مقدماتى و صرف و نحو عربى و زبان فرانسه و حسنخط را در ایران فراگرفت و مدتى نیز در بغداد به تكمیل تحصیلات پرداخت. در 1237 به استخدام در وزارت خارجه درآمد و اولین سمت وى كارپردازى بمبئى بود كه قریب ده سال طول كشید. از كارپردازى بمبئى به كارپردازى بغداد رفت و سرانجام با اخذ لقب معینالوزاره، سركنسول در تفلیس شد و هنگام بازگشت ناصرالدینشاه از سفر سوم فرنگستان، به علت حسن خدمت مورد تقدیر و تشویق شاه واقع گردید. در 1307 وزیر مختار ایران در لندن میرزا ملكمخان ناظمالدوله لقب داشت، از كار بركنار و تمام امتیازات دولتى از او گرفته شد. ناصرالدین شاه به جاى وى میرزا محمدعلىخان معینالوزراء را با لقب علاءالسلطنه به لندن فرستاد. این ماموریت هجدهسال طول كشید. وى در این ماموریت توانست موافقت اولیاى دولت انگلستان را به اعطاى عالىترین نشان (به نام بند جوراب) كه مخصوص سلاطین بزرگ عالم بود براى مظفرالدین شاه جلب كند. شاه نیز به پاس این خدمت به او لقب «پرنس» داد و معروف به پرنس علاءالسلطنه شد.
پس از صدور فرمان مشروطیت، به ایران احضار و متصدى وزارت امور خارجه شد و به جاى خویش مشیرالملك فرزندش را وزیر مختار در لندن نمود و ریاست كابینهى وزارت خارجه را به فرزند دیگرش حسین معینالوزاره سپرد. علاءالسلطنه در عصر مشروطیت در اغلب كابینهها عضویت داشت تا اینكه در 1292 از طرف ناصرالملك نایبالسلطنه ایران در غیاب مجلس به نخستوزیرى انتخاب شد. در مدت كوتاه نخستوزیرى خود، نه تنها كار مثبتین انجام نداد بلكه مشكلات ممكلت را افزون كرد و به دولتهاى روس و انگلیس امتیازاتى داد. روسها از وى امتیاز راهآهن از جلفا به تبریز و از صوفیان تا دریاچه ارومیه و كشف و استفادهى معادن حریم راه را گرفتند و انگلیسها نیز امتیاز راهآهن محمره به خرمآباد و ساختن اسكله در جنوب را اخذ كردند.
علاءالسلطنه در 1296 براى بار دوم از طرف سلطان احمدشاه به نخستوزیرى رسید. كهولت و بیمارى او موجب شد این بار هم كار مثبتى انجام ندهد و در عوض سازمان پلیس جنوب را كه انگلیسها در فارس و بوشهر تشكیل داده بودند، به رسمیت شناخت.
در 1297 بیمار شد. چندى در بستر افتاد تا سرانجام در همان سال درگذشت. او مجموعا دو بار نخستوزیر، هشت مرتبه وزیر خارجه، سه دفعه وزیر علوم و معارف، دو بار وزیر فوائد عامه و تجارت و یك بار وزیر عدلیه بوده است. در میانسالى با دختر میرزا محمد مجدالملك سینكى كه از رجال سیاست و ادب بود ازدواج كرد. همین وصلت در ترقى او تاثیر زیادى داشت.
علاءالسلطنه مردى مذهبى، تودار، درستكار، محافظهكار، بىنفع، بىضرر، بىكفایت، و متمایل به سیاست انگلیس بود و تا حدى مشرب تصوف و بىنیازى داشت. زبانهاى فرانسه، انگلیسى، تركى و عربى را مىدانست. حینالفوت مال قابل ملاحظهاى از او باقى نماند. او را چهار پسر بود. فرزند اولش مهدى مشیرالملك كه بعد از مرگ پدر، علاءالسلطنه لقب گرفت قریب پانزده سال وزیرمختار در لندن بود. فرزند دیگرش محمد، طبیب و پزشك حاذق شد و در تهران شهرتى یافت. فرزند دیگر او حسین، قریب شصت سال مقامات عالى و درجه اول داشت. جمشید فرزند دیگر او در وزارت امور خارجه رشد نسبى نمود. در 1329 درگذشت.
(ع. موجب بلندى پادشاهى) (میرزا) محمدعلى خان بن میرزا ابراهیمخان، از رجال قر. 14 ه. (ف. رمضان 1336 ه.ق.). وى مدتها سفیر ایران در لندن و چند بار وزیر خارجه و رئیسالوزراء شد (1296 -92 ،1291). او پدر حسین علاء و میرزا مهدى مشیرالملك (كه بعدها علاءالسطنه شد) مىباشد.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
