محمد ابراهیم علم
معروف به امیر شوكتالملك از مالكان بزرگ ایران، والى قائنات و سیستان، در 1259 در بیرجند متولد شد. پدرش امیرعلمخان حشمتالملك مالك و والى قائنات بود. این خانواده قریب یازده قرن فرمانروائى سیستان و خراسان را متناوبا عهدهدار بودهاند. محمدابراهیم تحصیلات مقدماتى را در نزد معلمین خصوصى فراگرفت، سپس مدتى آموزش نظامى دید و در تیراندازى و اسبسوارى و جنگهاى پارتیزانى مهارت كامل یافت.
در 1283 پس از فوت برادرش محمداسمعیلخان، حكومت قائنات و سیستان از طرف مظفرالدینشاه به او واگذار شد و لقب امیر شوكتالملك گرفت. پس از انتصاب به این شغل، نظم و ترتیب خاصى براى اداره امور در پیش گرفت. براى ایجاد و توسعهى امنیت، واحدهاى نظامى از سوار و توپخانه و پیاده تشكیل داد، و مدرسهى افسرى نظام شوكتیه را بنیاد نهاد و تا حدودى منطقه را آرامش بخشید. در جنگ بینالملل اول، انگلیسها براى حفظ هندوستان متوسل به امیر شوكتالملك شدند. او نیروئى از چریك تشكیل داد كه سربازان آن ایرانى بودند و توسط افسران انگلیسى اداره مىشدند و بودجهى آن را كنسولگرى انگلیس تامین مىكرد و در زابل و قائنات مستقر بودند.
در 1300 كه سرهنگ محمدتقى پسیان رئیس ژاندارمرى خراسان، سر از اطاعت حكومت مركزى پیچیده و كلیه امور خراسان را در دست گرفت، قوامالسلطنه نخستوزیر وقت، به امیر شوكتالملك علم والى قائنات و سیستان، اختیارات كامل داد تا با اعمال قوه قهریه، كلنل را سركوب نماید. ولى او براى احتراز از جنگ و خونریزى به وسیلهى تلگراف حضورى و پند و اندرز پسیان را از خیالاتى كه در سر داشت، مىخواست مانع شود و در عین حال قواى مجهزى آماده ساخته و به سوى مشهد روانه ساخت كه خبر قتل پسیان در جعفرآباد قوچان، او را از لشكركشى و جنگ منصرف ساخت.
شوكتالملك مردى متمول و سخاوتمند و بذال بود. به امور فرهنگى علاقه تام و تمامى داشت. در دوران حكمرانى خود به هزینهى شخصى شهر بیرجند را لولهكشى كرد و مدارس جدید دخترانه و پسرانه در غالب شهرهاى سیستان تاسیس نمود و بیمارستانهائى نیز بنیاد كرد. پس از خلع قاجاریه و سلطنت رضاشاه پهلوى كه ایران مركزیت پیدا كرد، امیر شوكتالملك كه همیشه رفتار و اعمال خود را با اوضاع زمانه تطبیق مىداد، كار حكومت خود را به برادرزادگان خود سپرد و به تهران آمد و با رضاشاه نزدیك شد به طورى كه در سفر و حضر با هم بودند. در 1316 استاندار فارس شد و در 1317 در كابینهى محمود جم به وزارت پست و تلگراف معرفى گردید و در كابینههاى دكتر متیندفترى و على منصور و محمدعلى فروغى سمت مزبور را دارا بود. پس از استعفاى رضاشاه، او نیز از كار دولتى كنارهگیرى كرد و در بیرجند سكونت نموده، به املاك وسیع خود رسیدگى مىكرد. در 1323 درگذشت.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
