مرتضی یزدان پناه
متولد 1273 ش در تهران است. در 1293 از مدرسه افسرى قزاقخانه فارغالتحصیل و با درجه ستوان سومى داخل قشون شد. در چند زدوخورد داخلى سریعا درجات خود را گرفت و در 1299 با درجه سرهنگى فرمانده پیاده نظام قواى كودتا بود كه بلافاصله پس از ورود به تهران به مقام سرتیپى ارتقاء یافت و به فرماندهى تیپ مركز و بعد لشكر مركزى منصوب شد. در 1303 علاوه بر فرماندهى لشكر حكومت نظامى تهران نیز با او بود. در 1307 به ریاست بازرسى كل ارتش برگزیده شد و در 1308 ریاست ژاندارمرى كل كشور ضمیمه كار او شد.
در سال 1312 به درجه سرلشكرى رسید و فرماندهى لشكر دوم و سپس فرماندهى دانشكده افسرى را عهدهدار گردید. در شهریور 1320 به جاى سرلشكر عزیزالله ضرغامى به ریاست ستاد ارتش گمارده شد. یك سال در آن سمت باقى بود و درجه سپهبدى گرفت بعد به ترتیب ریاست شوراى عالى ارتش، ریاست دفتر نظامى و ژنرال آجودانى را عهدهدار بود.
در دى ماه 1326 در كابینه ابراهیم حكیمى به وزارت جنگ معرفى شد. در 1328 در كابینه محمد ساعد وزارت راه را برعهده گرفت و در ترمیم همان كابینه وزیر جنگ گردید. در 1329 در كابینه على منصور همچنان وزیر جنگ بود. در 1331 مجددا به وزارت جنگ معرفى گردید ولى آن شغل را نپذیرفت و با سمت ریاست هیئت نظامى به امریكا رفت. از دوره دوم سنا با سمت سناتور انتصابى در مجلس سنا عضویت داشت و در دو نوبت نیز ریاست بازرسى شاه با او بود.
یزدانپناه هیچگونه دانش نظامى نداشت و هیچ دانشكده و دانشگاهى را ندیده بود زبان روسى را در حد مكالمات روزمره در قزاقخانه یاد گرفته بود ولى از روز اول خدمت خود را به رضاخان نزدیك كرد و تمام ترقیاتش مدیون اوست. یزدانپناه اولین كسى است كه در 1300 به رضاخان اعلیحضرت خطاب كرد. پنجاه سال در مشاغل مهم در ناز و نعمت بود و خود را خیلى با خانواده پهلوى نزدیك مىدانست. غیر از مقام سناتورى و ریاست بازرسى، ریاست شورایعالى بانك سپه هم با او بود.
سپهبد مرتضى یزدانپناه در سال 1351 در حالیكه شوراى عالى بانك سپه را اداره مىنمود بطور ناگهان حالش دگرگون شد و پشت میز اداره با سكتهى قلبى درگذشت. یزدانپناه در جوانى با صبیه ممتحنالدوله شقاقى بنام هما خانم ازدواج كرد. یكسال بیشتر این زندگى دوام نكرد و هما خانم هنگام زایمان درگذشت. یزدانپناه از این همسر صاحب دخترى شد كه بعدها به همسرى پروفسور وارسته درآمد. همسر دوم یزدانپناه یك خانم روسى بود كه صاحب یك پسر شد بنام كامبیز. بعدها این پسر وارد دربار شد و با دختر تیمور بختیار ازدواج كرد ولى پس از قیام بختیار علیه محمد رضاشاه، بین آن دو جدائى افتاد. كامبیز در اوایل انقلاب دستگیر و زندانى شد. پس از آزادى به اروپا رفت و سرانجام سه سال قبل درگذشت.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
