قیصر امین پور

قیصر امین‌پور نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بود. او یکی از تأثیرگذارترین شاعران در دوره انقلاب اسلامی بشمار می آمد.

شناسنامه
2 اردیبهشت سال 1338 ه.ش	تولد
8 آبان سال 1386 ه.ش	درگذشت
تصادف و بیماری	علت درگذشت
مقبره شهدای گمنام گتوند	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
-	دیگر نام ها
دکترای زبان و ادبیات فارسی	تحصیلات
دانشگاه تهران	دانشگاه
شعر و شاعری	زمینه فعالیت
-	سبک
از سال 1358 ه.ش	سال های فعالیت
چندین عنوان شعر	آثار مهم
انتخاب بعنوان چهره ماندگار، شاعران برتر دفاع مقدس	جایزه ها
-	وبگاه رسمی
زیبا اشراقی	همسر
آیه	فرزندان
پدر: حاج مراد	والدین

زندگی نامه

تولد

قیصر امین‌پور فرزند حاج مراد در ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ ه.ش در شهرستان گتوند استان خوزستان به دنیا آمد.

ازدواج

قیصر امین پور در سال 1368 ه.ش که ترم آخر لیسانس بود با هم دانشگاهی خود زیبا اشراقی که دانشجوی ادبیات بود آشنا و ازدواج کرد که ثمره این زندگی تنها یک دختر (آیه) می باشد.

درگذشت

وی در آخرین روزهای سال 1377 ه.ش دچار سانحه تصادف در جاده کناره شمال گردید و به شدت مجروح شد. شدت جراحات وارده به دکتر امین پور به حدی بود که وی به دفعات تحت عمل های مختلف جراحی قرار گرفته و برای ادامه معالجات برای مدت کوتاه به کشور انگلستان اعزام شد. وی در سال 1381 ه.ش تحت عمل پیوند کلیه قرار گرفت و بهبودی نسبی یافت. در نهایت حدود ساعت ۳ بامداد سه‌شنبه ۸ آبان ۱۳۸۶ در بیمارستان دی درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مقبرهٔ شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.

پس از وفات وی میدان شهرداری منطقه ۲ واقع در محله سعادت آباد به نام قیصر امین‌پور نامگذاری شد. بعد از حذف میدان در سال ۱۳۹۷ ه.ش (تبدیل به چهارراه)، بلوار جنوبی منتهی به میدان که پیشتر «شهرداری» نام داشت به بلوار «قیصر امین‌پور» تغییر نام یافت.

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات

دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند و برای ادامه تحصیل به دزفول رفت. امین پور در سال 1357 ه.ش دیپلم تجربی گرفت. دوره راهنمایی و متوسطه را در مدرسه راهنمایی دکتر معین و آیت الله طالقانی دزفول گذراند و در سال ۱۳۵۷ ه.ش در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد، ولی پس از مدتی از تحصیل در این رشته انصراف داد. قیصر امین‌پور، در سال ۱۳۶۳ ه.ش بار دیگر، اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا گذراند و در سال ۱۳۷۶ ه.ش از پایان‌نامه دکترای خود با راهنمایی محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» دفاع کرد. این پایان‌نامه در سال ۱۳۸۳ ه.ش و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد.

تدریس

قیصر امین‌پور، تدریس در دانشگاه را در سال ۱۳۶۷ ه.ش و در دانشگاه الزهرا آغاز کرد و سپس در سال ۱۳۶۹ ه.ش در دانشگاه تهران مشغول تدریس شد.

فعالیت های فرهنگی

دکتر قیصر امین پور از زمرهِ شاعرانی بود که از همان آغاز فعالیت های حوزه هنری به جمع گروه شعر آنجا پیوست و همگام با سایر شاعران فعال حوزه هنری در بسیاری از شب های شعر برگزار شده در جبهه های دفاع مقدس شرکت کرد و در مناطق مختلف عملیاتی به شعرخوانی پرداخت. او عضو شورای شعر و ادبیات حوزه بود و در تشکیل جلسات شعرخوانی و نقد و بررسی شعر و تشویق و ترغیب شاعران جوان انقلاب نقش مؤ ثر و ارزنده ای داشت. سپس به جمع نویسندگان و شورای سردبیری مجله سروش نوجوان پیوست.

او در سال ۱۳۵۸ ه.ش، به همراه سید حسن حسینی از جمله شاعرانی بود که در شکل‌گیری و استمرار فعالیت‌های واحد شعر حوزه هنری تا سال ۱۳۶۶ ه.ش تأثیرگذار بود. وی طی این دوران مسئولیت صفحه شعرِ هفته‌نامه سروش را بر عهده داشت و اولین مجموعه شعر خود را در سال ۱۳۶۳ منتشر کرد. اولین مجموعه او «در کوچه آفتاب» دفتری از رباعی و دوبیتی بود و به دنبال آن «تنفس صبح» تعدادی از غزلها و حدود بیست شعر نیمایی را در بر می‌گرفت که البته بعضی به اشتباه این اشعار را سپید می‌پندارند. این کتاب از سوی انتشارات حوزه هنری وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی به چاپ رسید. امین پور هیچگاه اشعار فاقد وزن نسرود و در عین حال این نوع شعر را نیز هرگز رد نکرد. قیصر امین پور علاوه بر اشعاری که به زبان فارسی می‌سرود، به زبان لری بختیاری هم اشعاری سروده، که از محبوبیت خاصی در منطقه بختیاری (شامل استان‌های خوزستان، چهارمحال بختیاری، شرق لرستان و غرب اصفهان) برخوردار است.

سبک
شعرهای امین‌پور از حیث بلاغی ارزشمند بوده و بر ظرفیت‌ها و توانمندی زبان فارسی افزوده‌است. استفاده از آرایهٔ ایهام یکی از برجسته‌ترین شگردهای او در شعر است. او توانسته ویژگی‌های سبکی و بلاغی شعر کلاسیک و شعر نیمایی را با شعرهایش تلفیق کند. یکی از عواملی که در نهایت، باعث برجستگی سبکی اوست، نوآوری در بلاغت و درک انتظار مخاطبان امروز از شعر است.

ویژگی های شعری قیصر امین پور
الف: مضمون بکر
هوشیاری و دقت نظر امین پور از او شاعری مضمون یاب و نکته پرداز ساخته است. مضمون یابی و نکته پردازی او از نوعی نیست که وی را از واقعیت ها دور کرده و نازک اندیشی های معما گونه را به ذهن و زبانش راه دهد. (مثل شاعران سبک هندی)
ویژگی زبان او در عین سادگی و روانی، از زیبایی چشمگیری برخوردار است.
مثلاً شعرهای لحظه سبز دعا، حضور لاله ها، لحظه شعر گفتن

ب: اندیشه های نو
یک تفکر سنتی در این مورد بر این باور است که هر چه بوده، گذشتگان و دیگران سروده و نوشته اند. پس آنچه سروده و نوشته می شود، تازگی و طراوت ندارد و دست کم تفسیری از آثار آنان است. اما پاسخی دیگر هست که می گوید: همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز و به خلق و کشف مدام هنری باور دارند.
قیصر یکی از شاعرانی است که در این زمینه تلاش خوبی را سرگرفت. در قطعه "راه بالا رفتن" این نوگرایی در مضمون و اندیشه دیده می شود.

ج: زبان امروزی
امین پور در شعرهایش می کوشد از زبان امروزی در نهایت روانی و سلیس بودن استفاده کند و رعایت کامل قوانین به کار گرفتن فرهنگ کنایات و اصلاحات به جمعیت زبان او کمک می کند. او در شعر "بال های کودکی" بیش از هر شعری فرهنگ زبانی توده مردم را وارد کرده است.

د: گوناگونی موضوعات
موضوعات برگزیده او، عام و متعلق به نوجوانان و مردم است و تازگی و طراوت خوبی دارند و این فعالیت و حجم ذهنیت او را نشان می دهد.

هـ: وزن
یکی از راه های ارتباط با کودکان و نوجوانان در شعر استفاده از وزن ریتمیک و واژه های موزون و خوش آهنگ است و امین پور از این اوزان و نیز دیگر اوزان برای عام در شعرهایش به تنوع استفاده کرده است.

امین پور از سال 1360 ه.ش تا 1371 ه.ش به مدت 11 سال دبیر شعر هفته نام سروش بود، سپس از سال 67 نیز سردبیر ماهنامه ادبی هنری سروش نوجونان تا سال 1383 ه.ش شد. در سال 1382 وقتی 44 ساله بود به عضویت فرهنگستان ادب و زبان فارسی در آمد.

فعالیت سیاسی

در سال 1358 ه.ش بعنوان یکی از دانشجویان انقلاب در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا معروف به لانه جاسوسی حضور داشت.

آثار

اولین کتاب شعرش بنام تنفس صبح که عمده آن غزلیات بود را سال 1363 ه.ش به بازار عرضه کرد، سپس همین سال کتاب در کوچه آفتاب را عرضه کرد و تا سال 86 جمعا 11 کتاب از وی منتشر شد.

از وی در زمینه‌هایی چون شعر کودک و نثر ادبی، آثاری منتشر شده‌است که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
آینه‌های ناگهان
تنفس صبح
درکوچه آفتاب
طوفان در پرانتز (نثر ادبی، ۱۳۶۵ ه.ش)
منظومه ظهر روز دهم (شعر نوجوان، ۱۳۶۵ ه.ش)
مثل چشمه، مثل رود (شعر نوجوان، ۱۳۶۸ ه.ش)
بی‌بال پریدن (نثر ادبی، ۱۳۷۰ ه.ش)
مجموعه شعر آینه‌های ناگهان (۱۳۷۲ ه.ش)
به قول پرستو (شعر نوجوان، ۱۳۷۵ ه.ش)
گزینه اشعار (۱۳۷۸ ه.ش، مروارید)
مجموعه شعر گل‌ها همه آفتابگردانند (۱۳۸۰ ه.ش، مروارید)
مجموعه شعر دستور زبان عشق (۱۳۸۶ ه.ش، مروارید)
کتاب شعر و کودکی(۱۳۸۵ ه.ش، مروارید)
مجموعه کامل اشعار قیصر امین پور (مروارید)
«دستور زبان عشق» آخرین دفتر شعر قیصر امین پور بود که تابستان ۱۳۸۶ ه.شدر تهران منتشر شد و بر اساس گزارش‌ها، در کمتر از یک ماه به چاپ دوم رفت.مجموعه ای از آثار قیصر امین پور نیز توسط علیرضا افتخاری در آلبوم نیلوفرانه خوانده شده‌است که این مجموعه پرفروشترین آلبوم موسیقی سنتی تاریخ ایران می‌باشد.

جوایز و افتخارات

انتخاب بعنوان چهره ماندگار در همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۷ ه.ش (بعد از وفات) است.
برگزیده اولین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش آئینی
دریافت جایزه ویژه نیما یوشیج در سال 1367 ه.ش از مؤسسه گسترش هنر
از شاعران برتر دفاع مقدس دهه 60 و 70 در سال 1378 ه.ش از طرف وزارت ارشاد

در نگاه دیگران

اشخاص

در پی درگذشت شاعر برجسته و خلاق انقلاب دکتر قیصر امین پور، حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی پیام تسلیت صادر کردند. متن پیام به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم

با اندوه و دریغ، خبر تلخ درگذشت شاعر فرزانه‌ی انقلاب دکتر قیصر امین‌پور را دریافت کردم.

از دست دادن او برای اینجانب و برای همه‌ی اصحاب شعر و ادب، خسارت‌بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قله‌های این هنر بزرگ پیش میرفت.

درگذشت او آرزوهائی را خاک کرد، ولی راه فتح قله‌ها را امید است دوستان و یاران نزدیک و شاگردان این عزیز، ادامه دهند. او و دوستانش نخستین رویشهای زیبا و مبارک انقلاب در عرصه‌ی شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوه‌ی این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست. خداوند پاداش خوبیهای او را امروز که بیش از گذشته به آن نیازمند است، با کَرََم و فضل به او برگرداند و او را در آغوش رحمت و مغفرت خویش بگیرد. به خاندان و بازماندگان و دوستان و شاگردان آن عزیز صمیمانه تسلیت میگویم.

سیّدعلی خامنه‌ای
9/ آبان/1386

برخی وی را ملک الشعرای انقلاب و جنگ نامیدند و در توصیف او گفتند: «قیصر میان جنگ و زیبایی که متنافر و متضاد به نظر می رسند، پیوندی استوار ساخته است. فردی از زیبایی با این زبان بلند و عریان سخن می گوید که هنوز بوی باروت های جنگ به مشامش می رسد. قیصر از کسانی است که اهل خرد او را بزرگ باید بدانند.»

منابع:
1. ویکی پدیا
2. شبکه ملی رشد
3. خبرگزاری ایرنا
4. وبسایت جماران