محمدرضا مظفر
در جنوب شرقي نجف اشرف و در مجله براق ، منزل آية الله شيخ محمد رضا مظفر واقع بود، پنج ماه پس از درگذشت شيخ ، در پنجم شعبان سال 1322 هجري آخرين يادگار آن مرد حق ديده به جهان گشود و ((محمد رضا)) ناميده شد.گروه : علوم انسانيرشته : الهيات و معارف اسلاميوالدين و انساب : مادر محمد رضا دختر علامه شيخ عبدالحسين طريحي (1235-1293 ق .) است و او در دامان آن زن با فضيلت و با سرپرستي برادر بزرگش شيخ عبدالنبي مظفر(1291-1337 ق .) رشد كرد. پس از درگذشت شيخ عبدالنبي برادر ديگرش شيخ محمد حسن (1301 - 1375 ق .) سرپرستي او را به عهده گرفت و راهنمايي زندگي اش گرديد.محمد رضا از خاندان علمي و ادبي بنام و معروف شيعي موسوم به ((آل مظفر)) برخاسته است . اين خاندان از نيمه سده دوازده قمري در حوزه نجف اشرف شناخته شد و چهره هاي نامدار و متكبر آن در عرصه هاي متعدد و رشته هاي متنوع علوم اسلامي درخشيد و شعاع پرتو نورشان گسترده مراكز علمي - تحقيقي شيعه و غير آن را در نور ديدتحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد رضا پس از فراگيري خواندن و نوشتن ، در سيزده سالگي راهي مكتب علوم ديني شد و به آموختن مباني و اصول ادبيات عرب پرداخت و در اين مقطع از استاد شيخ محمد طه حويزي بسيار بهره برد.(408)او سپس با عزمي راسخ دوره سطح فقه و اصول را سپري كرد و آنگاه در جلسات دروس عالي اين دو علم و همچنين حكمت و فلسفه و عرفان كه از سوي اساتيد بنام تدريس مي شد، حاضر گشت.سرانجام پس از تلاش پي گير، حضور در محفل اساتيد فن و امداد پروردگار، شيخ محمد رضا به مقام والاي اجتهاد رسيد و حضرات آيات شيخ محمد حسين اصفهاني ، شيخ محمد حسن مظفر و سيد عبدالهادي شيرازي اجتهاد او را گواهي كردند.مظفر در سير كسب دانش ، علاوه بر علوم ديني به فراگيري دانشهايي چون حساب ، هندسه ، جبر، هيئت و عروض روي آورد و در 21 سالگي كتابي در علم عروض به رشته تحرير درآورد.خاطرات و وقايع تحصيل : استاد مظفر، خطابه و تبليغ متداول در نجف را در شاءن آن حوزه كهن نمي دانست ، زيرا امروزه هيچ خطيبي بدون آگاهي از افكار زمان و مسائل و موضوعات علوم جديد از يك طرف و احاطه كامل به تعاليم و معارف اسلامي از فقه تفسير و حديث و تاريخ از سوي ديگر نمي تواند رسالت اسلامي خود را در سطح عالي و وسيع انجام دهد. او خطابه حسيني را يكي از مهم ترين وسائل تبليغ مي شناخت و وضع موجود حوزه را رسا نمي دانست و افتتاح مؤ سسه و مدرسه اي براي تربيت خطيب را يگانه راه نجات از آن نارسايي تلقي مي كرد.گشودن دانشكده وعظ و ارشاد از آرزوهاي شيخ بود. در سال 1363 ق . مجموعه اي به رياست خطيب برجسته عراق ((شيخ محمد علي قسام )) و با نظارت آية الله مظفر تشكيل شد و كار آزمايشي خويشي را - قبل از افتتاح رسمي دانشكده - با برپايي يك كلاس آغاز كرد و درسهايي چون فقه ، علوم عربي ، اصول دين و اصول حديث (علم درايه ) در آن تدريس مي شد. مدت كوتاه از عمر آن نگذشته بود كه حملات پياپي بر آن وارد آمد و اتهامات ناروايي بر آن زده شد، در حالي كه اين مؤ سسه با اهدافي عالي و انگيزه اي مخلصانه تاءسيس شده بود هدفي جز زدودن پيرايه ها نداشت .اما افسوس كه مصلحان هميشه در معرض اتهام اند و ناآگاهان سدي در مقابل انديشه هاي والاي ايشانفعاليتهاي ضمن تحصيل : شيخ محمد رضا مظفر در كنار تحصيل ، مطالعه و تحقيق ، به تدريس معارف حوزه علميه اشتغال داشت و نخست به تدريس كتاب مكاسب (در فقه ) و رسائل (در اصول ) پرداخت و آنگاه به تدريس دوره خارج فقه و اصول اهتمام ورزيد. او همچنين فلسفه اسلامي را به طالبان اين فن آموخت و از آن جمله كتاب اسفار اثر ملاصدرا را در منزل خود تدريس مي كرد.استادان و مربيان : 1. شيخ محمد حسن مظفر، شيخ محمد رضا به همراه برادر ديگرش شيخ محمد حسين در درس بردار بزرگشان شركت مي كردند.2. ميرزا محمد حسين ناييني (متوفاي 1355 ق .)3. شيخ آقا ضياء الدين عراقي (1278-1361 ق .)4. ميرزا عبدالهادي شيرازي (1305-1382 ق .)5. سيد علي قاضي طباطبايي (1385-1366 ق .)6. شيخ محمد حسين اصفهاني (1296-1361 ق .)اين شخصيت را مي توان معماران بزرگ علمي شيخ محمد رضا دانست كه در شكل دهي شخصيت او تاءثير بسياري داشت ، بدان حد كه خط مشي اصولي ، فقهي و فلسفي او بيشتر متاءثر از ديدگاههاي اين استاد است . احترام و تجليل فراوان مظفر از مقام شيخ محمد حسين گواه ارتباط تنگاتنگ و علاقه بي حد اوست .زمان و علت فوت : آية الله شيخ محمد رضامظفر در شانزدهم ماه مبارك رمضان سال 1383، در سن 62 سالگي مرگ را در آغوش كشيد و پرستوي آسمان گرديد و به سوي حق پرواز كرد و پيكر مطهر او با حضور مراجع بزرگ ، علما و مردم تشيع شد و در مقبره خانوادگي واقع در جاده كوفه ، در كنار مرقد برادرش شيخ محمد حسن مظفر به خاك سپرده شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : آية الله مظفر زندگي اش را تنها به فعاليتهاي فرهنگي و علمي حوزه محدود نساخت ، بلكه انديشه نافذش ، مسائل و موضوعات اجتماعي و سياسي جامعه و امت اسلامي را درنورديد و هر پديده مهم را به دقت دنبال مي كرد. بحرانها و مشكلات تحميل شده بر مسلمانان ، او را بيشتر تحت تاءثير قرار مي داد و استاد را به تلاش وامي داشت .فشارهاي روزافزون فرانسويان بر مردم الجزير و نامردميهاي صهيونيستها نسبت به مردم فلسطين ، حوادث ناگواري است كه از ديد نافذ او پنهان نبود و آن فقيه فرزانه را در رنج فرو مي برد و گاهي در برخي از نشريات مقالات مفيدي مي نگاشت . وي همچنين در جنگ بين مصر اسرائيل در سال 1956 م . تلگرافي خطاب به شيخ الازهر فرستاد و همدردي خود را با ملت مصر اعلام داشت .آن استاد صهيونيسم را خطر بزرگ براي جامعه اسلامي مي دانست و اصولا انحراف سردمداران كشورهاي اسلامي از حق و مسامحه ايشان با ديوسيرتان غرب را عامل بدبختي مسلمانان و ريشه رشد صهيونيستها مي دانست .آية الله مظفر با همكاري گروهي از انديشمندان مسؤ وليت شناس ، براي مقابله با افكار الحادي ،((جماعة العلماء)) را در نجف اشرف پي نهاد تا اين نهاد برخاسته از حوزه مبارزه با بي ديني و تهاجم فرهنگي دشمنان را پي گيرد و جلوگيري از گسترش افكار كمونيسم را رهبري كند. بيانيه هاي منتشره اين گروه ، گواه بينش و بلند نظري مؤ سسان آن است .در پي مخالفت امام خميني (ره ) و ديگر مراجع بزرگ ايران با فعاليت هاي ضد اسلامي شاه ايران ، علماي نجف همچون آية الله مظفر با ايشان همصدا شده ، از حركت انقلابي روحانيون حوزه علميه قم حمايت و پشتيباني كردند و ضمن صدور چندين اطلاعيه ، مخالفت خود را با تصويب لايحه انجمنهاي ايالتي و ولايتي اظهار داشته و انزجار خود را از اقدام ظالمانه رژيم پهلوي در فاجعه خونبار مدرسه فيضيه اعلام كردند.فعاليتهاي آموزشي : شيخ محمد رضا خود در دانشكده به تدريس فلسفه اسلامي مي پرداخت و مجلات كتاب ((اصول الفقه )) را آماده ميكرد تا در دانشكده فقه تدريس شود او همچنين به سرپرستي دانشكده و نظارت بر كارهاي تاءليفي آن مي پرداخت . وي زندگي خود را بطور كامل در اختيار اين مركز علمي گذارد و به شجره جان و روان آن را مستحكم و پايدار كرد و همه تواناييها و امكاناتش را در اين دانشكده بذل نمود.مراکزي که فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : برنامه ها و فعاليت هاي اصلاحي استاد نام او را در زمره يكي از احياگران عصر حاضر، در تاريخ كهن حوزه علميه نجف اشرف جاودان ساخت ، اقدامات اصلاحي آية الله مظفر به قرار ذيل است :الف - جمعيت منتدي النشراين نهاد - كه در سال 1353 هجري مجوز تاءسيس را دريافت كرد - بهترين وسيله براي تحقق اهداف اصلاحي در پي نشر فرهنگ ديني و ايجاد روح اسلامي در مردم و استحكام اخلاق بود. ب - دانشكده منتديآية الله مظفر در سال 1355 ق . به دنبال تحقق اهداف جمعيت منتدي النشر، يك مدرسه عالي علوم ديني و به عبارتي ((دانشكده اجتهاد)) را تاءسيس كرد و در دوره اول چهار ماده درسي همچون فقه استدلالي ، تفسير، علم اصول و فلسفه به دانش پژوهان ارائه مي شد. علامه شيخ محمد جواد بلاغيت شيخ عبدالحسين دشتي و شيخ عبدالحسين حلي از اساتيد اين دانشكده بودند. ج - مدارس منتديتاسيس مدارس منتدي النشر گام بعدي استاد مظفر بود كه با استقبال بزرگان حوزه نجف و خاندانهاي مشهور اين شهر مواجه شد و اين اقبال عمومي در توسعه اش كارگشا بود. د- دانشكده فقهآية الله مظفر در سال 1376 ق . دانشكده فقه را در نجف اشرف تاسيس كرد و وزارت فرهنگ عراق در سال 1377 آن را به رسميت شناخت . مواد درسي اين دانشكده عبارت بودند از: فقه اماميه ، فقه تطبيقي ، اصول فقه ، تفسير و اصول و مباني تفسير، حديث و اصول حديث (درايه )، علوم بيتي و روان شناسي ، ادبيات و تاريخ ادبيات ، جامعه شناسي ، تاريخ اسلام ، فلفسه اسلامي ، فلسفه جديد، منطق ، تاريخ جديد، اصول تدريس ، نحو، صرف و يك زبان بيگانه .ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : در قرن اخير جمعي از انديشوران حوزه ، تغيير برخي متون درسي و كوتاه كردن طور مدت آموزش را به منظور دستيابي سريع به اهداف متعالي پيشنهاد كرده اند و برخي از مصلحان نيز تحديد بناي علمي و تدوين كتابهاي روز آمد را - با توجه به حفظ عمق و اصالت مطالب آنها - وجهه نظر خود قرار داده اند كه اين تغيير و جايگزيني همواره با مقاومت برخي ديگر مواجه بوده است .آية الله مظفر در ميان دو دوره سطح و خارج ، دوره نخست را به دليل نقص در موارد درسي و سبك تحصيل و تدريس - نيازمند اصلاح مي دانست و از اين رو در پي تاءسيس منتدي النشر و دانشكده فقه ، تنظيم وضعيت آموزشي و افزودن متون آموزشي جديد را هدف كار خويش قرار داد. تدوين كتابهاي ((المنطق ))، ((اصول الفقه )) و ((عقايد الاماميه )) يك نوسازي در نگارش كتابهاي درسي به شمار مي آيد كه هم اكنون دو كتاب نخست از متون درسي حوزه هاي علميه بخصوص حوزه مقدس قم مي باشد.استاد مظفر از جواني به شعر روي آورد و جرقه هاي آغازين آن نزد شيخ محمد طه حويزي افروخته شد و در پرتو راهنماييهاي استاد به سرودن شعر پرداخت و بخوبي از عهده ظرافتها و نكات دقيق آن برآمد. هركس به سروده هاي او نظر بنمايد در آن فنون شعر لطيف و ظريفي مي يابد و به افقهاي ادبي نوي برخورد مي كند.شاگردان : استاد مظفر در دوره حيات علمي خود، دانش پژوهان بسياري را در سايه تربيت و تدريس قرار داد و آنان را با معارف دين آشنا ساخت . اسامي برخي از شاگردان آن عزيز را - چه در داخل منتدي النشر و دانشكده فقه و چه بيرون از آن - مرور مي كنيم :شيخ احمد قبيسي ، شيخ احمد وائلي ، سيد جواد شبر، شيخ جواد قسام ،سيد حسين خرسان ، شيخ صالح آل شيخ راضي ، سيد عبدالكريم قزويني ، شيخ عبدالهادي فضلي ، سيد عبدالهادي محسن حكيم ، شيخ غلامرضا عرفانيان ، دكتر سيد محمد بحرالعلوم ، سيد محمد تقي طباطبايي تبريزي ، سيد محمد جمال هاشمي ، شيخ محمد حسن طريحي ، سيد محمد حسن قاضي ، سيد محمد صدر، شيخ محمد علي ايرواني ، شيخ محمد علي تسخيري ، شيخ محمد مهدي آصفي ، دكتر محمود بستاني ، دكتر محمود مظفر، سيد مرتضي حكمي ، سيد هادي فياض ، شيخ يونس مظفر و...چگونگي عرضه آثار : آية الله محمد رضا مظفر يكي از نويسندگان چيره دست و نامدار معاصر است كه زيبايي تعبير، رسايي متن ، حسن انسجام و بيان جذاب همراه با استحكام مطالب و دقت نظر در نوشته هايش هويداست . اين امتياز مرهون تلاشهاي دوران جواني او در آشنا شدن با متون ادبي و ادبيات معاصر و ممارست بر روز آمد كردن تاليفاتش مي باشد بدان حد كه آثار هم آميخته دانش و ادبيات وي ، عقل را اشباع مي سازد و عاطفه را آرامش مي بخشد.ساده نويسي در مطالب علمي از هنرهاي ادبي اوست و آن بر بال قلم نشسته ، شيفتگان علم را به آسمانهاي فلسفه و منطق و اصول و كلام پرواز مي داد و دانشهاي دقيق را به شيوه اي روان به ايشان عرضه مي كرد و بر خلاف ديگران كه به شيوه سنتي انس داشتند، او مرحله جديد تدوين آثار اسلامي ، با بهره گيري از اسلوب نثر فني جديد را به حوزه ارائه داد.استاد همچنين مقدمه هايي بر آثار مكتوب ديگران نوشته اند:از آية الله مظفر مقالات متعددي - با نام صريح يا مستعار - در مجله هايي چون ((العرفان )) در صيدا، ((الدليل ))، ((الهاتف )) و ((النجف )) در نجف ، ((الكحلاء)) در عماره ، ((المرشدالعربي )) در لاذقيه ، ((الفكر)) در بغداد و ((الرسالة )) در مصر به چاپ رسيد.آثار : احلام اليقظه ، اصول فقه ويژگي اثر : اين اثر زيبا به حقيقت نوعي نوسازي در نگارش كتابهاي درسي دوره سطح محسوب مي شود و مؤ لف فرزانه ، آن را به منظور تدريس در دانشكده فقه نجف نوشته است . نوآوري علمي ، اتقان و عمق مطالب ، اصول فقه را اثري جاودان و ماندني ساخته و استاد به منظور رفع خلاء موجود بين دو كتاب ((معالم )) و ((كفايه )) و با تاسي از ابتكار استاد خويش شيخ محمد حسين اصفهاني - در دسته بندي مباحث - آن را تنظيم كرده است .3 الزعيم الموهوب السيد ابوالحسن اصفهاني ، السقيفة ، الفلسفة الاسلامية ، المثل الافلاطونية عند ابن سينا ، المنطق ويژگي اثر : اين اثر مجموعه درسهاي ارائه شده ايشان از سال 1357 ق . در دانشكده منتدي النشر مي باشد و به عنوان متن مهم درسي جايگاهي ويژه را به خود اختصاص داده است8 النجف بعد نصف قرن ، تاريخ الاسلام ، تتمه احكام اليقظه ، حاشيه مكاسب ، حرية الانسان و ارتباطها بقضاءالله ، ديوان شعر ، رسالة عملية في ضوء المنهج الحديث ، شرح حال شيخ حسين اصفهاني ، شرح حال شيخ محمد حسن نجفي (صاحب جواهر) ، شرح حال صدرالدين شيرازي (ملاصدرا) ، شرح حال مولا محمد مهدي نراقي، شيخ الطوسي مؤسس جامعة النجف ، عقايد الاماميه ويژگي اثر : اين كتاب ، مجموعه اي از عقايد اسلامي بر اساس روش اهل بيت عليه السلام مي باشد كه به صورتي فشرده و رسا تنظيم شده است ، اثري كه از هرگونه پيچيدگي هاي رايج كتب كلامي عاري بده و براي همگان در خور فهم است . استاد پيشتر اين مطالب را در سال 1363 ق . در دانشكده ديني منتدي ارائه كرده بود و سپس آن را بدني نام و همچنين به نام ((عقايد الشيعه )) به چاپ رساند و هدف عالي او از نگارش آن تقريب بين مذاهب اسلامي بود.21 علي هامش السقيفة ، فلسفة ابن سينا ، فلسفه الامام علي عليه السلام ، فلسفه الكندي ، مجموعه اي از رسائل در علم كلام ،مجموعه اي اشعار (در كتاب شعراء الغري ) ، مذاكرات الشيخ
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
