فهیمه راستکار
فهیمه راستکار (۱۳۹۱–۱۳۱۱) دوبلور و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون ایرانی بود.
زندگی‌نامه
فهیمه راستکار در اسفند سال ۱۳۱۱ (به روایتی ۱۳۱۲ یا ۱۳۱۳) در تهران زاده شد. او فارغ‌التحصیل «هنرستان هنرپیشگی» (به سرپرستی دکتر مهدی نامدار) بود و در پی آن در گروه‌های مستقل ماننده گروه تئاتری شاهین سرکیسیان کار خود را ادامه داد. علی نصیریان، بیژن مفید، عباس جوانمرد، صدرالدین الهی، رفعت هاشم‌پور، جعفر والی، جمشید لایق، فریدون ثقفی، پرویز بهرام و هوشنگ لطیف‌پور از هم دوره‌ای‌های او در هنرستان هنرپیشگی بودند. سپس در رشتهٔ زبان فرانسه دانشگاه تهران به ادامه تحصیل پرداخت اما آن را نیمه تمام رها کرد. بازی در تئاتر را با نمایش باغ وحش شیشه‌ای اثر تنسی ویلیامز به کارگردانی سنک دیویدسن در انجمن ایران و آمریکا و نیز فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۵ به دعوت هوشنگ لطیف‌پور آغاز کرد و اولین نقشی که حرف زد، به‌جای ایرنه پاپاس در فیلم «تئودورا» به سرپرستی ابوالقاسم رضایی در استودیو ایران فیلم (خانه سینمای ایران فعلی) بود. سپس در همان استودیو در نسخهٔ روسی «اُتِللو» به سرپرستی هوشنگ لطیف‌پور، به نقش دزدمونا (با بازی ایرینا اسکوبتسه‌وا) گویندگی کرد که دوبلهٔ این فیلم از کیفیت بسیار خوبی برخوردار بود و مورد توجه قرار گرفت. در سال ۱۳۳۶ به دعوت آلکس آقابابیان، همراه با منوچهر زمانی، ناهید بوستانی و محمدرضا زندی، برای دوبله به فارسی فیلم‌ها به ایتالیا عزیمت کرد و به مدت چهار سال در آن کشور به دوبلاژ مشغول شد. بعد از بازگشت به ایران، به فعالیت‌اش در عرصهٔ دوبله ادامه داد و در دهه چهل خورشیدی، نقش‌گویی مهم بسیاری از فیلم‌ها را بر عهده داشت و همچنان به بازی در تئاتر نیز ادامه داد. صدای او به‌جای کاترین هپبورن در «شیر در زمستان»، اینگرید برگمن در «آیا برامس را دوست دارید؟»، ملینا مرکوری در «یکشنبه‌ها هرگز»، آوا گاردنر در «کنتس پابرهنه»، جنت لی در «روانی»، سوفیا لورن در «زیبای میلیونر»، هتی مک‌دانیل (در نقش دایهٔ سیاهپوست) در «بر باد رفته»، اینگرید تولین در «توت‌فرنگی‌های وحشی»، مارتا اسکات در «بن هور»، ایران دفتری در «قیصر» و نصرت پرتوی در «گوزنها» از به‌یادماندنی‌ترین کارهای او در عرصهٔ دوبله است. «سفر دراز روز در شب»، «مرد دوم»، «آنتیگونه»، «ترس و نکبت رایش سوم»، «انسان، حیوان و تقوا»، «خانه برناردا آلبا»، «اورگاست»، «رویا»، «پرواربندان»، «وای بر مغلوب» و... از جمله نمایش‌هایی است که او نقش آفرینی کرده‌است. سال ۱۳۵۱ در مراسم افتتاحیهٔ «تئاتر شهر» که نمایش «باغ آلبالو» اثر آنتون چخوف و به کارگردانی آربی اوانسیان روی صحنه رفت، راستکار یکی از بازیگران آن بود. همچنین بازیگری در سینما را از سال ۱۳۵۲ با فیلم «مغولها» به کارگردانی پرویز کیمیاوی آغاز کرد؛ اما تا بعد از انقلاب در فیلم دیگری بازی نکرد و ترجیح داد فعالیت اصلی‌اش را در دوبله و تئاتر متمرکز کند.
نجف دریابندری، مترجم پیشکسوت، همسر او بود و در برخی آثار مانند «کتاب مستطاب آشپزی» با هم همکاری داشته‌اند.
از دوبله‌های شاخص او در سالهای پس از انقلاب ایران می‌توان به نقش‌های اوشین کهنسل در سریال «سالهای دور از خانه» و خانم مارپل در سریال «خانم مارپل» اشاره کرد که با استقبال مخاطبین مواجه شد.
درگذشت
فهیمه راستکار پنجشنبه دوم آذر ۱۳۹۱ پس از گذراندن یک دوره بیماری طولانی آلزایمر، در ۸۰ سالگی در منزل شخصی‌اش درگذشت و پیکرش جمعه سوم آذرماه در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده شد.
گویندگی
سوفیا لورن : «پنج مایل مانده به نیمه‌شب»، «زیبای میلیونر»، «دو زن» (دوبله اول)، «افسانه گمشدگان» (دوبله دوم)، «غرور و شهوت»، «طلای ناپل»
آوا گاردنر : «کنتس پابرهنه»، «در ساحل»، «مایای برهنه»، «گذرگاه کاساندرا» (دوبله دوم)
ملینا مرکوری : «یکشنبه‌ها هرگز»، «فدرا»، «میعاد در سپیده‌دم»
سیمون سینیوره : «شیطان صفتان»، «پلیس پیتون ۳۵۷»، «ارتش سایه‌ها»
مورین اوهارا : «مرد آرام» (دوبله اول)، «مک‌لینتاک!»، «ریو گرانده»
ویرنا لیزی : «چگونه همسر خود را بکشیم؟»، «حمله به کشتی کوئین مری»
کاترین هپبورن : «شیر در زمستان»، «ناگهان تابستان گذشته» (دوبله دوم)
اینگرید برگمن : «آیا برامس را دوست دارید؟»، «سونات پاییزی»
لورن باکال : «بر باد نوشته»، «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» (دوبله دوم)
بت دیویس : «خوارز»، «قربانی سوخته»
اینگرید تولین : «توت‌فرنگی‌های وحشی»، «گذرگاه کاساندرا» (دوبله اول)
تلما ریتر : «بوئینگ بوئینگ»، «پرنده‌باز آلکاتراز» (دوبله دوم)
شرلی بوت : «دلال ازدواج»
جین آرتور : «شین» (دوبله اول)
مارلنه دیتریش : «شاهدی برای تعقیب کیفری»
گریر گارسون : «ژولیوس سزار»
کنستانس بنت : «مادام ایکس»
آنا مانیانی : «رم، شهر بی‌دفاع» (دوبله اول)
لوسیل بال : «بالش سنگی»
مارتا اسکات : «بن هور»
لورتا یانگ : «جنگ‌های صلیبی»
لی‌لی پالمر : «جاسوس دوجانبه»
اُلیویا دوهاویلند : «زنی در قفس»
سوزان هیوارد : «دیمتریس و گلادیاتورها»
جین تیرنی : «جاده تنباکو»
شلی وینترز : «مامبو»
جولیتا ماسینا : «جاده» (دوبله اول)
دونا رید : «گروگان»
دبورا کر : «چشم شیطان»
جن استرلینگ : «هرچه سخت‌تر زمین‌می‌خورند»
آن بکستر : «ده فرمان» (دوبله اول)
کتی جورادو : «کمانداران»
جرالدین پیج : «هوندو»
ایوون سانسون : «آسیابان عشوه گر» (دوبله دوم)
آنجلا لنزبری : «هاوایی آبی»
مرلین مونرو : «بعضی‌ها داغشو دوست دارن»
جنت لی : «روانی»
جینا لولوبریجیدا : «آنا از بروکلین»
کاپوسین : «تازه چه خبر پوسی‌کت؟»
ژان مورو : «ترن»
یونیس گیسون : «دکتر نو»
سیلوانا منگانو : «اولیس» (دوبله اول)
شیان فیلیپس : «بکت»
لیندا کریستال : «آلامو»
السا مارتینلی : «هاتاری»
میلن دومونژو: «زیر ده پرچم»
ماریسا آلاسیو : «شبهای ونیز»
لوچانا پالوتزی : «تندربال»
دیانا دورس : «نقشه 402»
دنی ساوال : «بوئینگ بوئینگ»
هتی مک‌دانیل : «بر باد رفته» (دوبله دوم)
کاتینا پاکسینو : «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند»
لی‌لا کدرووا : «پرده پاره»
فرانسواز پره‌وو : «گوشه‌نشینان آلتونا»
میلدرد داناک : «اسب کهر را بنگر» (دوبله اول)
اِسوِتلانا کورکوشکو : «برادران کارامازوف»
کتی جانسون : «قاتلین پیرزن»
ایرما هال : «قاتلین پیرزن»
پگی اشکرافت : «گذری به هند»
جسیکا تندی : «پرندگان» (دوبله دوم)
مگی اسمیت : «هری پاتر»
جون کرافورد، دوریس دی، آنیتا اکبرگ ، روزانا اسکیافینو، میلی ویتاله، الئونورا روسی دراگو، دوریان گری، ماریزا مرلینی، نادیا گری، و....
ایران دفتری : «قیصر»
نصرت پرتوی : «گوزنها»
آنیک شفرازیان : «کلاغ»
فخری خوروش : «طلوع»، «مترسک»
حمیده خیرآبادی : «ریحانه»، «بچه‌های طلاق»
شهلا ریاحی : «گل مریم»، «تیغ آفتاب»
تانیا جوهری : «آوار»
آزیتا حاجیان : «دزد عروسک‌ها» (در نقش عجوزه)
جمیله شیخی : «پدرسالار»، «پاییز صحرا»
ملیحه نیکجومند : «این خانه دور است»
روح‌انگیز مهتدی : «اغر بخیر»
مهناز انصاریان : «هفت سنگ»
«مدار صفر درجه» (راشل)
«علی کوچولو» (راوی داستان)
«شیرین» ساخته عباس کیارستمی (نقش دایه - فقط صدا)
جوآن هیکسون : سریال «خانم مارپل» (خانم مارپل)
سریال «بینوایان» (خانم تناردیه)
سریال «در برابر باد» (پالی)
سریال «سالهای دور از خانه» (اوشین ۵۰–۸۴ سالگی)
سریال «برادران شیردل» (سوفیا)
سریال «ارتش سری» (لوئیز)
سریال «رؤیای سبز» (خانم هریس)
سریال «رودخانه برفی» (آنیتا)
سریال کارتونی «بچه‌های کوه آلپ» (مادربزرگ)
فیلم‌شناسی
سینمایی (بازیگر)
| فیلم | سال |
|---|---|
| شیرین | ۱۳۸۷ |
| گیس بریده | ۱۳۸۵ |
| پابرهنه در بهشت | ۱۳۸۴ |
| ستاره‌ها ۳: ستاره بود | ۱۳۸۴ |
| رازها | ۱۳۸۳ |
| دختری به نام تندر | ۱۳۷۹ |
| روانی | ۱۳۷۶ |
| زن شرقی | ۱۳۷۶ |
| الو الو من جوجوام | ۱۳۷۳ |
| مرغ و همسایه | ۱۳۷۰ |
| عشق و مرگ | ۱۳۶۹ |
| جهیزیه‌ای برای رباب | ۱۳۶۶ |
| محموله | ۱۳۶۶ |
| ترنج | ۱۳۶۵ |
| شیر سنگی | ۱۳۶۵ |
| خط پایان | ۱۳۶۴ |
| آقای هیروگلیف | ۱۳۵۹ |
| مغولها | ۱۳۵۲ |
مجموعه تلویزیونی (بازیگر)
| فیلم | سال |
|---|---|
| این راهش نیست | ۱۳۸۲ |
| کارآگاه شمسی و دستیارش مادام | ۱۳۸۰ |
| پردهٔ عجایب | ۱۳۷۷ |
| تهران ۱۱- ۵۹۵ ج ۴۸ | ۱۳۷۶–۱۳۷۵ |
| غبار نور | ۱۳۷۵ |
| بی‌بی‌یون | ۱۳۷۴ |
| کمند خاطرات | ۱۳۶۹ |
| ماه‌پنهان است | ۱۳۶۲ |
نمایش
«شاپرک‌خانوم» (۱۳۵۰) به جای سوسک مادر
«اولین پرواز» (گنجشک کوچولو) «گوینده»
«خاموشی دریا» (نمایشنامه رادیویی) به جای دختر
«َشازده کوچولو»
