فیلترینگ، آری یا خیر!

به بهانه ی فیلترینگ شبکه های اجتماعی، که طی روز های اخیر برای کنترل اغتشاش و جلوگیری از تحرکات مردم در خیابان ها انجام شده، چند نکته قابل تامل جود دارد. امیدواریم بتوانیم در این برهه زمانی که بسیاری از کاربران فضای مجازی و مسؤلان از فیلترشکن استفاده نمی کنند، بشود حواسشان را به این نکات توجه بدیم.

شبکه اجتماعی مفید یا مضر؟
با توجه به اختلال و فیلتر شدن شبکه های پرکاربرد اجتماعی مانند «تلگرام» و «اینستاگرام»، جا دارد این سوال را در ذهن خود با صدایی بلند فریاد بزنیم که:
آیا بدون این شبکه ها هم می شود زنده ماند و به امور زندگی پرداخت؟
چرا احساس و توجه مان را به این مجازیات گره زده ایم؟
چرا آمار مطالعه در کشور به طرز وحشتناکی کاهش پیدا کرده است؟
چرا دیگر برای خانواده و اطرافیانمان وقت نداریم؟ و ده ها چرای دیگر.
واقعا این چند روز بیاییم کمی تمرین واقعی بودن داشته باشیم و از مجاز و مجازی بودن فاصله بگیریم. کمی فکر کنیم به اینکه چه چیزی را از دست می دهیم و در مقابل در این دنیای مجازی چه بدست می آوریم. اصلا فکر کردیم که در روز یک وقت مخصوص را برای این کار در نظر بگیریم و اوقات خود را طبق روایات تقسیم کنیم؟ چرا هر وقت گوشی به صدا درآمد از هر کاری می زنیم و اول به مخاطب مجازی لبیک می گوییم؟ مگر در روایات توصیه به تقسیم وقت نشده که به عنوان مثال امام کاظم(ع) فرمود: «بكوشید كه اوقات شبانه روز شما چهار قسمت باشد:
1ـ قسمتی برای مناجات با خدا.
2ـ قسمتی برای تهیه معاش.
3ـ قسمتی برای معاشرت با برادران و افراد مورد اعتماد كه عیب های شما را به شما می فهمانند و در دل به شما اخلاص می ورزند.
4ـ قسمتی را هم در آن خلوت می كنید برای درك لذّت های حلال [و تفریحات سالم] و به وسیله انجام این قسمت است كه بر انجامِ وظایف آن سه قسمت دیگر توانا می شوید.»[1] اما واقعا فضای مجازی این اجازه به مردم  و خصوصا جوان ها و نوجوان های ما داده است که وقت خود را مدیریت کنند.

فیلترینگ در دنیا
با جدی شدن بحث فیلترینگ و مهاجرت کاربران به پیام رسان ها دیگر، این سوال به ذهن بعضی غریتمندان حقوق بشری می رسد، مگر عصر حجر است که با فیلترکردن، مردم را کنترل می کنید؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم:
هیچ جای دنیا، کشوری اینترنت باز و بدون فیلترینک در اختیار مردم خود قرار نمی دهد که ایران این کار را بکند. روح‌الله مؤمن‌نسب، پژوهشگر فضای مجازی در این‌باره می‌گوید:

.
در جهان، رژیم صهیونیستی با بیش از ۹۷%، انگلستان با ۷۰%، فرانسه ۶۶%، آمریکا ۳۶% در صدر فیلترینگ جهان قرار دارند و اساساً برای اولین بار نرم‌افزارهای فیلترینگ توسط آمریکا تولید شد و اولین قانون فیلترینگ سخت‌گیرانه در آمریکا تصویب شد.» [2]

چقدر زود دیر شد
در فضای مجازی -قبل از فیلتر شدن- موجی از تشکر و قدردانی از وزیر جوان و بابصیرت ارتباطات به راه افتاده است که از رایزنی ایشان با رئیس تلگرام برای مسدود کردن کانال های ضد نظام و محرِّک اغتشاشات، تشکر کرده اند. بله بسیار کار خوبی و مناسبی بود و به همین خاطر دو سوال را برای ذهن مشکل دار ما بوجود آورده است:
1_ اگر تشخیص این است که باید جلوی کانال های این چنینی گرفته بشود، چرا زود تر این کار انجام نشد زیرا این کانال در این مدتی که شروع به فعالیت کرده، به طور کامل برنامه ش ضد نظام و انتشار اکاذیب و تهمت زدن به مسئولان بوده است. مگر کار بد بد نیست؟ و امروز بدتر شد و باید از ابتدای فعالیت این کانال ها با آنها برخورد جدی می شد.
2_ آیا صرف فیلتر کردن این گروه ها  می تواند مانع فعالیت آنها باشد؟ اگر آری چرا این کانال با آدرس جدید رشد 200 هزار نفری داشته است. اگر هم نه فقط در حد حوزه اختیارات وزارت ارتباطات بوده پس سازمان های امنیتی چرا تصمیم جدی و مناسبی برای این موراد ندارند و چاره ای برای امنیت سایبری جامعه ندارند.
 
 
پی نوشت:
[1]. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول‏‏، ناشر: جامعه مدرسين‏، مكان چاپ: قم‏، ص 409.
[2]. خبرگزاری بین المللی ایکنا.