وی افزود: بر این اساس برخی سهل‌اندیشی می‌کنند و می‌گویند مذاکره کنید. مذاکره با این فرد اصلاً معنا ندارد، او ۱۲ موضوع را گفته است که اولین آن پاک کردن صورت مسئله است، یعنی غنی‌سازی و موضوع هسته‌ای را رها کنیم. هر چیزی زمان دارد و موضوع مذاکره زمان فعلی نیست.
رئیس مجلس تأکید کرد: این اشتباه راهبردی است که کسی فکر کند در زمان فعلی با این موجود خطرناک که تصمیم‌گیری‌هایی را در منطقه اندیشیده است باید مذاکره شود. آنها باید بفهمند که با حریف سخت طرف هستند و بعد سرشان به سنگ بخورد چون تا این اتفاق نیفتد ول‌کن نیستند.
لاریجانی خاطرنشان کرد: بنده آدم بی‌سوادی در مسائل سیاسی نیستم. با پیگیری مجموعه گفتمان‌ها معتقدم که گفتمان آمریکا تسلیم و تحقیر است. نمونه آن وضعیت عربستان سعودی است که تسلیم شد و پول هم داد اما ببینید چطور با این کشور صحبت می‌شود. یک روز می‌گوید که اگر دست از پشت آنها برداشته شود به زمین می‌خورد و روز دیگر می‌گوید که این کشور فقط پول دارد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ملت ایران ملتی متمدن با سابقه تاریخی است و آدم‌های بی‌ریشه‌ای نیستند. بعد از جنگ جهانی که کشورها با هم جمع می‌شدند ایران همیشه بود که آن هم به خاطر عقبه تاریخی‌اش است. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی باید همه روشنفکران این وظیفه تاریخی خود را انجام دهند. از من به عنوان یک کارشناس بپذیرید که این موجودی نیست که اگر به او بگویید چهارتا چیز را می‌پذیرید بعد موارد دیگری را مطرح نکند. حتماً بعد از آن جلوتر می‌آید. باید بفهمد که با سد سنگین روبروست تا کارهایش را درست کند.
لاریجانی با بیان اینکه برای شرایط خاص نیازمند تدابیر خاص و اقتصادی متناسب با آن شرایط هستیم، گفت: ممکن است برخی دستگاه‌های متولی توجهی به شرایط فعلی نکنند. حال اینکه کشور برای تصمیم‌گیری سازوکارهای مناسب خود را نیاز دارد. نمونه آن تحزب بوده که نباید آن را در کشور دست کم گیریم. در بخش‌های مختلف کشور افرادی هستند که با رأی مردم انتخاب می‌شوند که این نقطه قوت نظام است. در این بین اگر مبتنی بر تشکل‌های شناسنامه‌دار نباشد، دموکراسی خام می‌شود و نمی‌توان در خیلی از تصمیمات آن نهادها به صورت کارشناسی بررسی کرد مگر آنکه پشتوانه تشکلی داشته باشد.
وی افزود: اگر انتخابات به صورت تناسبی و با رأی‌های مبتنی بر اکثریت و تناسب بین گروه‌ها و تشکل‌ها باشد آنگاه همه می‌توانند وارد سیستم شوند و هیچ کسی جا نمی‌ماند. دیگر اپوزیسیونی که حذف شود وجود نخواهد داشت، همه وارد مجلس می‌شوند که این یک گام است.
لاریجانی یادآور شد: در ابتدای انقلاب حزب جمهوری اسلامی ایجاد شد که کاری بسیار به قاعده بود اما شرایط کشور را تحمل نکردند و کار این حزب متوقف شد. باید مجدداً این موارد سامان پیدا کند و ملزومات آن فراهم شود که باید به همه این‌ها فکر شود.
رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: گاهی تصور آن است که از روزنه‌هایی که می‌توان مسائل سیاسی را حل کرد، استفاده نمی‌شود. این تلقی اشتباهی است. مثلاً در مورد سعودی‌ها نگفتیم که مذاکره نمی‌کنیم. آنها مسیر غلطی می‌روند اما باز هم ما باب مذاکره را نبستیم. لذا وقتی دشمنی می‌کنند نمی‌توان نرمش زیادتر کرد، باید آنها جلوتر آیند. پس نباید در ذهن‌تان این طور باشد که کشور به حل این مشکلات توجهی ندارد.
وی در ادامه با طرح این پرسش که چرا برخی ساختارها ایجاد شده‌اند، گفت: برخی ساختارها به دلایلی بوجود آمد که بعد از گذشت زمان باید پرسید که دلیل وجود این ساختارها چیست. اگر این اتفاق بیفتد شاهد تغییر شکل ساختارها خواهیم بود.
وی با بیان اینکه در کشور ما نهادی با مسئولیت اصلی توسعه آن هم به معنای واقعی وجود ندارد، گفت: از وقتی سازمان برنامه با بودجه قاطی شد تنها کار بودجه‌ای آن هم براساس دریافتی‌ها و تخصیص‌ها را انجام داد که هنری هم نیست. اصل هدف ایجاد سازمان برنامه برای تقسیم کردن بودجه نبود. باید این نهاد روی مسئله برنامه و توسعه کشور تمرکز کند چون این همه برنامه نوشته شده که سازمانی متولی اجرای آن باشد که هنوز این موضوع را در کشور نمی‌بینیم کما اینکه از نظر قانون اساسی هم این کار از اختیارات رئیس جمهور است.
لاریجانی ادامه داد: اگر دستگاهی متولی توسعه باشد شرایط بهتر خواهد شد. همه تمرکز نباید بر بودجه باشد.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید در موضوعات اقتصادی کشور نظرات اقتصاددانان را مورد توجه قرار داد، گفت: باید نظرات اقتصاددانان را منقح کرد و به سوالات پاسخ داد. باید رفت و برگشت بین سیاست‌مداران و اقتصاددانان وجود داشته باشد چون اگر دادوستد فکری نباشد عوارضی به وجود خواهد آمد. البته در این‌باره یعنی گفت‌وگو بین دولتمردان و اقتصاددانان در قانون برنامه پیش‌بینی‌هایی صورت گرفت که باید بستر آن فراهم شود.
وی با بیان اینکه باید به وضعیت صندوق‌ها و بانک‌ها توجه شود، تأکید کرد: باید بانک مرکزی استقلال جدی داشته باشد. این ربطی به شرایط تحریم و غیرتحریم ندارد. ما یک بار برای این موضوع خیزی در مجلس برداشته و طرحی را نوشتیم که شورای نگهبان به آن ایراد گرفت و بعد به مجمع رفت که در نهایت سرانجامی نداشت. به نظرم باید بار دیگر در این موضوع فکر کرد چون هر چه بانک مرکزی مستقل‌تر و ارتباطاتش معنادارتر باشد برای کشور مفید است.
لاریجانی با بیان اینکه همه باید تابع قانون اساسی به عنوان سند مادر کشور باشند، گفت: ما سیاست‌های کلی در کشور داریم که باید قوانین و سیاست‌های کلی را در کنار هم گذاشته تا به چند اولویت و اصل اساسی برای کشور برسیم که همه حتی با تغییر دولت‌ها هم آن را اجرایی کنند.
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه چالش‌های اقتصادی کشور تا حد زیادی روشن است، گفت: مرکز پژوهش‌های مجلس در این‌باره بررسی‌هایی داشته است. برخی چالش‌ها در کشور مزمن بوده که باید ریشه‌یابی شود. در سال‌های اخیر اصل ۴۴ و قوانینی را تصویب کردیم که به درستی اجرا نشده است. این خود یک مشکل است.
وی با بیان اینکه باید به مسائل اقتصادی نگاه طبیبانه داشت، گفت: باید به این پرسش پاسخ داد که چطور می‌خواهیم مشکلات را حل کنیم. در وهله اول نباید نگاه مأیوسانه به موضوعات داشت که این برای شرایط فعلی کشور مضر است آن هم در وضعیتی که آمریکا نگاه غیرمنطقی به ایران دارد. متأسفانه در این وضعیت عده‌ای به دلیل نیاز اقتصادی و عده‌ای هم به دلیل کارهای سلبی‌شان نگاه مأیوسانه را به اقتصاد تزریق می‌کنند. در حوزه سیاست هم همین طور است. در شرایط فعلی برخی از مسائل در کشور به صورت مأیوسانه انجام می‌شود که خود باعث شده نتوان برخی از مشکلات را به سادگی حل کرد. لازم است سیاست‌مداران در این عرصه ورود پیدا کنند و همه توجه داشته باشند که نباید نگاه‌مان در شرایط فعلی مأیوس‌کننده باشد.
رئیس قوه مقننه با بیان اینکه در یک فضای مأیوس نمی‌توان کار و تحرک ایجابی انجام داد، افزود: نباید این طور فکر شود که دولت یا حکومت تصورش بر آن است که اگر بخش خصوصی فربه شود جای حکمرانان را تنگ می‌کند. چنین چیزی را در وضعیت فعلی نمی‌بینم. ممکن است در گذشته بوده باشد اما الان این طور نیست. البته شاید برخی شرکت‌های دولتی برایشان سخت باشد که کارها را رها کنند اما باز هم حکمرانان این حس را ندارند.
لاریجانی با بیان اینکه بعد از انقلاب مقداری تفکر نیمچه سوسیالیستی در کشور حاکم بود، گفت: آن زمان فضای روشنفکری متأثر از تفکرات چپ در همه بخش‌ها بود که در فضای اقتصاد هم سایه انداخت. روشنفکران قبل از انقلاب اکثریت گرایش چپ داشتند و حتی متفکران اسلامی هم از افکار سوسیالیستی متأثر بودند که می‌توان آن را در آثارشان ملاحظه کرد. نمونه آن آثار مرحوم دکتر شریعتی است که دلیل آن هم وجود این فضا در آن دوران بود.
وی یادآور شد: بعد از آنکه انقلابیون به کشور آمدند باز هم شرایط متأثر از این موضوع بود، بعد در زمان مرحوم آیت‌الله هاشمی بنگاه‌داری بزرگ تأسیس شد که شاید در آن دوران چاره‌ای جز آن هم نبود که همه هم پسندیدند و رد نکردند. این موضوع هم مشکلاتی ایجاد کرد. در دوره قبل از این دولت آشفتگی فکری در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد وجود داشت و مقوله عدالت به درستی تعریف نشد. این مسئله هنوز هم هست.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی نباید دنبال کارهای مبتنی بر تئوری‌پردازی باشیم و وقت کشور را باید صرف حل مصداقی مشکلات کرد، گفت: نباید سیاست‌مردان به تئوری‌پردازی سرگرم شوند. البته باید به این موضوعات هم در زمان خودش پرداخت.
لاریجانی با اشاره به نظریه شهید مطهری درباره حق طبیعی انسان گفت: این نظریه مبتنی بر این بود که انسان‌ها دارای استعدادهای متنوع هستند که باید فضای آزاد در کشور برای رسیدن انسان به حقوقش در تمامی عرصه‌ها وجود داشته باشد. لذا تئوری رقابت در حوزه اقتصاد هم از این نظریه برمی‌آید. در همین راستا نقش دولت در ایجاد فضای آزاد و بسترسازی برای رقابت سالم برجسته است. دولت‌ها باید فضای رقابتی و امنیت آن را ایجاد کنند. حال سوال این است که آیا دولت می‌تواند خودش بنگاه‌داری کند که پاسخ آن منفی است. بنگاه‌داری دولت زمانی انجام می‌شود که در جایی بخش خصوصی نمی‌تواند ورود کند آن زمان هم باید دلیل این موضوع را ریشه‌یابی کرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: سوال دیگر آن است که آیا باید دولت وارد عرصه قیمت‌گذاری شود که پاسخ منفی است چون باید این کار در فضای آزاد و رقابتی ایجاد شود. همچنین نباید دولت سیستم تأمین اجتماعی زوری را ایجاد کند. توصیه بنده آن است که روی همه این موارد فکر کنید.
وی گفت که صرف طرح مشکلات کفایت نمی‌کند. باید راهکارها هم اندیشیده شده و مواردی که به مجلس و دولت مربوط است را ارائه دهیم که ممکن است برخی از آنها برای شرایط فعلی تحریم کارگشا باشد. مثلاً مراودات تجاری با خارج خیلی ساده نیست. ما اصل این کار را قبول داریم و نمی‌خواهیم رقابت در پستوی خانه باشد اما این کار اکنون ممکن نیست.
