وی با بیان اینکه شهید بهشتی مظلوم بود، گفت: شهادت دکتر بهشتی نکته دیگری برای یاران انقلاب داشت؛ جریان نفاقی که این حادثه خونبار را ایجاد کرد به دنبال حذف امثال بهشتی بود، این در حالی است که رویش‌های انقلابی تا کنون فعال بوده و در جای جای کشور حضور دارند.
وی با طرح این سوال که چرا امروز غربی‌ها و اروپایی‌ها کشورهایشان را پناهگاه تروریست‌ها کرده اند؟ گفت: جوانان این موضوع را در نظر بگیرند که همین تروریست‌ها هزاران نفر را در کشور ما شهید کردند؛ بسیاری از مدیران عالی کشور ما از این طریق شهید شدند.
وی ادامه داد: چرا اروپایی‌ها که خودشان سازمان منافقین که الان هم برنامه‌های ترور را در دستور کار دارد را پناه دادند. این موضوع اثباتگر این است که طرح مسائل حقوق بشری در جهت منافع خودشان است.
در قانون گذاری مبتنی بر فقه با نقطه مطلوب فاصله داریم
رئیس قوه قضائیه در پاسخ به این سوال که سند تحول قضائی را به عنوان اولین برنامه خود ارائه دادید، چه اتفاقی قرار است در قوه قضائیه رخ دهد تا این تحولات در جهت افزایش امید به مردم باشد؟ گفت: بعد از انقلاب تلاش شد قوانین اصلاح و نیروهای جوان جذب قوه قضائیه شوند. مرحوم دکتر بهشتی، آیت‌الله اردبیلی، آیت‌الله یزدی؛ آیت‌الله هاشمی شاهرودی و آیت الله آملی و همچنین قضات و قانون گذاران تلاش کردند قانون گذاری مبتنی بر فقه انجام شود اما با نقطه مطلوب فاصله داریم و باید تلاش را مضاعف کرد.آیت‌الله رئیسی ادامه داد: امروز در گام دوم انقلاب هستیم و زیبنده نیست که دادگستری ما با برخی مشکلات مواجه باشد البته این مشکلات قابل رفع است. در حکم رهبری که بنده از آن به عنوان منشور یاد می‌کنم به تحول قضائی اشاره کرده است.
قریب به سی درصد دعاوی در شورای حل اختلاف حل و فصل می‌شود
وی ورودی پرونده‌ها به دستگاه قضائی را یکی از مشکلات عنوان کرد و گفت: برای رفع این مشکل نیاز به کارشناسی داریم که پیشتر آغاز شده بود. تیمی هم جهت کاهش ورودی تعیین کردیم. یکی از اولین کارهای بررسی این موضوع در نظر گرفتن پرونده‌هایی است که قابلیت عدم رجوع به قوه قضائیه را دارند. به عنوان مثال آیا راهکار حل مشکلات خانوادگی، دادگاه است؟ اگر مودت که پایه خانواده است آسیب ببیند، با حکم دادگاه قابل رفع است. وقتی دادگاه حکم به سازش می‌دهد آیا این سازش اتفاق می‌افتد؟رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه آخرین راهکار در دعاوی خانوادگی حکم دادگاه است، گفت: قرآن هم به موضوع حکم و ریش سفیدی اشاره کرده است.
وی در پاسخ به این سوال که برای بسترها و زمینه‌های ایجاد تحول چه فکرهایی شده است؟ گفت: همه مسائل به دستگاه قضائی نباید ارتباط پیدا کند و همه خلاف قانون‌ها نباید جرم تلقی شود. راهکار اول حل اختلاف بین دو سازمان دادگاه نیست.
وی به فعالیت‌های شورای حل اختلاف اشاره کرد و گفت: طبق آمارها قریب به سی درصد دعاوی در شورای حل اختلاف حل و فصل می‌شود.
آیت‌الله رئیسی تصریح کرد: در زمینه بسترسازی باید برخی قوانین حل شده و جرم زدایی رخ دهد. فرهنگ سازی در مسائل مختلف در جامعه ضروری است. مسئله بعدی مربوط به برخی وقایع که قوه قضائیه در وقوع آنها دخلی ندارد اما درگیر آن می‌شود.
وی با بیان اینکه فقر، بیکاری زمینه وقوع جرم است گفت: هر چقدر معنویت در جامعه بیشتر شود زمینه‌های وقوع جرم کم می‌شود. به همین منظور همه برای کاهش ورودی پرونده‌ها به قوه قضائیه باید تلاش کنند.
آیت الله رئیسی افزود: هفده میلیون پرونده در دستگاه قضائی در حالی مطرح می‌شود که این مسئله هفده میلیون رسیدگی است و اصل ورودی پرونده پنج_ شش میلیون پرونده است.
رئیس قوه قضائیه در پاسخ به این سوال که مردم تغییر در قوه قضائیه را چه زمانی می‌بینند؟ گفت: انتظار مردم از بنده و قوه قضائیه کاملاً بحق است. اگر انتظار دارند پرونده شأن سیر سالم در قوه قضائیه را سپری کند، کاملاً بجا است. الحمدالله قضات خوب در این دستگاه فراوان هستند و فکر می‌کنم با همین همکاران خوب قضائی و مساعدت بخش‌های مختلف، در مدت کوتاه خواسته‌های مردم را اجابت کنیم. در این صد روزه فعالیتم به سراغ دغدغه‌های مردم از جمله پرونده‌های معوقه رفتم. به طوری که بخش عمده‌ای از پرونده‌های مشمول ماده ۴۷۷ تعیین و تکلیف شده است.
حساب‌های قوه قضائیه را به ۵ حساب تقلیل دادیم
وی در خصوص ۶۳ حساب بانکی قوه قضائیه گفت: ۶۳ عدد درستی نبوده است این حساب‌ها امکانی برای قوه قضائیه بود تا جایی که کمبود بودجه بود از آن استفاده کند. این حساب‌ها به پنج حساب تقلیل دادیم.هزینه و درآمد این حساب‌ها را به مردم گزارش می‌دهیم. مصارف این پول‌ها در ازای خدمات قضائی بوده است. از روزی که من آمدم با سه امضا این چک‌ها مطرح کردم. این موضوع یک موضوع سیاسی بود. البته بنده آمادگی دارم در رابطه با هزینه‌های این حساب‌ها در دوران پیشین هم توضیح دهم.
رئیس قوه قضائیه در ادامه در خصوص مبارزه با فساد اقتصادی در راستای سند تحول قضائی گفت: فساد به هیچ عنوان زیبنده نظام نیست؛ چه فساد در دوره قضا باشد یا خیر، ما موظف به برخورد با فساد هستیم. کسانی که به پرونده ارتباط دارند بدانند هیچ ناسالمی در روند پرونده نباید باشد و اگر باشد قطعاً برخورد شده و اجازه نمی‌دهیم کارشناس، قاضی، وکیل و کارمند ناسالم در این رویه حضور داشته باشد. از کانون وکلا مرکز امور کارشناسان و کانون دادگستری در اجرای نظارت‌ها استفاده می‌کنیم. تعرفه‌های کارشناسی وکلا باید طبق تعرفه باشد. خود کانون وکلا هم جهت شفافیت تعرفه‌ها استقبال کردند؛ برخورد ما شدید خواهد بود. دادگاه صلاحیت را خودم به جریان خواهم انداخت.
وی افزود: همه کسانی که فساد و ناسلامتی را در ذهن و فکرشان می‌پرورانند بدانند آخر کارشان به دست نیروهای سالم قضائی رقم خواهد خورد و قطعاً یا آنها برخورد جدی خواهد شد.
رئیسی با بیان اینکه اجازه نمی‌دهیم دادگستری مرکزی برای جولان حضور افراد ناسالم باشد گفت: چشم‌های بینای خود مردم به همراه سیستم نظارتی ما جلوی این فساد گرفته می‌شود. برای شکل دادن تراز دادگستری اسلامی از خود مردم و کارشناسان و قضات سالم کمک می‌خواهیم.
وی در خصوص مجتمع قضائی امور اقتصادی گفت: با توجه به غیبت چهار ساله ام در دستگاه قضائی مطالعاتی در این زمینه داشتم. اولین اقدام ما ایجاد مجتمع مبارزه با فساد اقتصادی است تا از دادسرا تا دادگاه در آن فعال باشد.
با توجه به اختیارات داده شده از سوی رهبری هیچ بهانه‌ای برای مسئولان نیست
وی افزود: گام بعدی ارتباط با دستگاه‌های اطلاعاتی و انتظامی و غیره است.رئیسی تصریح کرد «شکل دادن یک مجموعه منسجم که بتواند بخش‌های قضائی و غیر قضائی را به هم مرتبط کند هم در حال پیگیری است. البته این موضوع نیاز به قوانین دارد که از طریق مجلس آن را پیگیری می‌کنیم.
آیت‌الله رئیسی در خصوص جلسات سران قوا هم گفت: برخی موارد نیاز به اجازه رهبری دارد و خوشبختانه ایشان اتمام حجت کردند و اختیاراتی به این جلسه دادند. هیچ بهانه‌ای برای مسئولان نیست چرا که ایشان اختیاراتی دادند.
وی در خصوص رابطه قوه قضائیه با سایر قوا گفت: علاوه بر جلسه سه قوه؛ بنا داریم نشست‌های مشترکی هم برگزار کنیم. اخیراً جلسه‌ای با مجلس داشتیم و مشکلات در آنجا شفاف مطرح شد. نشستی هم به زودی با دولت خواهیم داشت.
رئیس قوه قضائیه. در پاسخ به این سوال که چقدر از مشکلات معیشتی مردم خبر دارید گفت: در طول مدت کاری با مردم ارتباط داشتم حتی زمانی که در بازرسی بودم هفته‌ای سه چهار شب به مسجد می‌رفتم و افراد مختلف به سراغم می‌آمدند. دوره حضورم در آستان مقدس به جهت ارتباط مستقیم با مردم دوره بسیار خوبی بود.
آیت‌الله رئیسی در پاسخ به این سوال که آیا در جنگ اقتصادی مردم حس می‌کنند مسئولان جلو تر از آنها هستند؟ گفت: به شخصه به عنوان یک طلبه همیشه در زندگی این را مورد تاکید خودم قرار می‌دادم که با مردم در مردم و از مردم باشیم و احساس مردم هم نسبت به ما این باشد. به همکاران هم تاکید کردم که این موضوع را در نظر بگیرند؛ از کف بازار مطلع هستیم و تلاش کردیم مثل مردم زندگی کنیم.
کم‌کاری مسئولی درباره حادثه فشافویه ثابت شود، قطعاً برکنار می‌شود
وی در ادامه و در خصوص اتفاقی که اخیراً در زندان فشافویه افتاده است اظهارداشت: موضوع حقوق شهروندی قانونی است که در مجلس تصویب و مسئول آن هم قوه قضائیه است. بازداشتگاه‌ها و تخت نظرگاه‌ها در این قانون اشاره شده است. موظف هستیم از حقوق شهروندی صیانت کنیم. در دستگاه قضائی هم هیأت حقوق شهروندی وجود دارد که چندی سال بود که حضور جدی نداشت در حال حاضر این موضوع در حال ساماندهی است.وی با اشاره به آزادی‌های مشروع گفت: دفاع از آزادی‌های مشروع در دستور کار بنده است اما قانون ابهاماتی را در این رابطه دارد. لازم به ذکر است آزادی‌های مشروع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و قوه قضائیه است.
رئیس قوه قضائیه در رابطه با زندان فشافویه گفت: نسبت به این حادثه که حادثه بدی بود از طریق زندان و دادستانی تهران و دادستانی کل اقدامی جهت بررسی موضوع انجام شد. این قضیه‌ای دو نکته دارد. سیر رسیدگی به پرونده انجام شد و به دادسرا رفت و کیفرخواست صادر تا قصاص انجام شود. قتلی رخ داده و هیأتی برای دلجویی خانواده مقتول اعزام کردم و بدانند ما هم مدعی خون فرزندشان هستیم؛ مسئولی که در این رابطه قصوری داشته، قطعاً برکنار می‌کنیم. حوادث در هر جای کشور ممکن است رخ دهد اما موضوع پیشگیری مهم است. مسئله سوم این است چرا باید زمینه‌های وقوع این جرایم وجود داشته باشد.
رئیس قوه قضائیه در خصوص اموال و دارایی‌های مسئولان گفت: در قانون پیش بینی شده که همه مسئولان دارایی خود را اعلام کنند. ابهاماتی در قانون وجود داشت که رفع شد.
وی در خصوص دارایی‌های خود گفت: علاوه بر اینکه به رهبری اعلام می‌کنم به مردم هم اعلام می‌کنم.
رئیس دستگاه قضا ادامه داد: اعلام دارایی‌ها صیانتی برای مسئولان ایجاد می‌کند که اگر مطالبی خلاف واقع اعلام شد این موضوع و رصد انجام شود. در افکار عمومی هم اعتماد مردم افزایش می‌یابد.
وی در پاسخ به این سوال که شما گفتید از مردم هستید، سفرهای استانی به استان‌های سیل زده هم داشتید در این رابطه چه اقداماتی انجام دادید؟ گفت: حضور ما در کنار افراد سیل زده وظیفه‌ای از بابت اسلامی و انسانی است، اما مسئله فراتر از حضور است و واکنش سریع مسئولان مهم است. مسئله بعدی جبران خسارات‌ها است که در حال انجام است. بخش بعدی که مهم‌تر است بحث آسیب شناسی است و باید دید کجای کار مشکل داشته است که چنین اتفاقی بیفتد؟ این موضوع بررسی بیشتری می‌خواهد و اگر زیرساخت‌های ما آماده بود خسارت‌ها کمتر بود.
رئیس دستگاه قضا ادامه داد: اعلام دارایی‌ها صیانتی برای مسئولان ایجاد می‌کند که اگر مطالبی خلاف واقع اعلام شد این موضوع و رصد انجام شود. در افکار عمومی هم اعتماد مردم افزایش می‌یابد.
افراد فاسد نباید فضای مجازی را حیاط خلوت خود بدانند
وی در پاسخ به این سوال که شما گفتید از مردم هستید، سفرهای استانی به استان‌های سیل زده هم داشتید در این رابطه چه اقداماتی انجام دادید؟ گفت: حضور ما در کنار افراد سیل زده وظیفه‌ای از بابت اسلامی و انسانی است، اما مسئله فراتر از حضور است و واکنش سریع مسئولان مهم است. مسئله بعدی جبران خسارات‌ها است که در حال انجام است. بخش بعدی که مهم‌تر است بحث آسیب شناسی است و باید دید کجای کار مشکل داشته است که چنین اتفاقی بیفتد؟ این موضوع بررسی بیشتری می‌خواهد و اگر زیرساخت‌های ما آماده بود خسارت‌ها کمتر بود.وی در خصوص حضور در فضای مجازی گفت: امنیت زندگی خصوصی، اخلاقی و اجتماعی مردم باید حفظ شود و این فضا نباید بستر ناامنی باشد. مسئولان ما باید به نحوی مدیریت کنند که افراد فاسد نباید فضای مجازی را حیاط خلوت خود بدانند.
وی ادامه داد: در ارتباط با پرونده‌ها و ارتباط‌های سازمانی از این فضا استفاده می‌کنیم. در رابطه با ابلاغ‌های قضائی بهترین سامانه را ایجاد کردم، ارتباط با بنده در این فضا میسر است و ایده‌ها در این فضا قابل طرح به ما است؛ به لحاظ کثرت کار دوستانی را گذاشته ام تا این گزارش‌ها را در لحظه به بنده بدهند.
رئیس قوه قضائیه در رابطه با آخرین وضعیت استخدام آزمون استخدامی قوه قضائیه گفت: موضوع این عزیزان دغدغه بنده هم هست. قرار بر این است که استخدام‌ها شروع شود البته به طور همزمان نمیشود اما ظرف چند روز آینده آغاز می‌شود. با پیگیری ها قرار شده تعدادی از این افراد جذب شوند.
رئیس قوه قضائیه درباره حمایت‌های قضائی از فعالیت‌های اقتصادی هم گفت: اگر فردی در این رابطه به مشکلی در جهت عدم اجرای قانون مواجه می‌شود به بازرسی کل مراجعه کند. در حوزه اقتصادی با داشتن نیروی متراکم جوان می‌توانیم از این فضا عبور کنیم.
وی با بیان خاطره‌ای از دوران حضور در قوه قضائیه دوران آیت الله بهشتی ادامه داد: آن زمان دادستان کرج بودم اما علیرغم اینکه بسیار جوان بودم از جانب ایشان حمایت شدم و این انگیزه مرا بیشتر کرد.
آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه اکثر همکاران بنده در قوه قضائیه جوان هستند گفت: این فرصتی است که باید لحاظ شود.
وضعیت زنان در دستگاه قضائی
رئیس قوه قضائیه در رابطه با جلسه که اخیراً در رابطه با حقوق زنان برگزار شده است، توضیح داد: نظام جمهوری اسلامی مدافع حقوق زنان است و در خود قوه قضائیه همکاران خانم در دادسراها و دادگاه‌ها داریم. از وجود زنان جهت گره گشابی در دادگاه‌های خانواده استفاده می‌شود.جلسه‌ای هم اخیراً در رابطه با لایحه تأمین امنیت زنان و منع خشونت برگزار شد و طرف چند روز آینده لایحه برای ارائه به مجلس آماده می‌شود.
رئیسی در رابطه با اعتماد مردم به قوه قضائیه گفت: یک سری نظر سنجی ها را در بدو ورود به قوه بررسی کردم و دیدم اعتمادی که مردم به قوه قضائیه داشتند به دلیل بعضی از افتراها، اعتماد بالایی نبود و افزایش سرمایه اجتماعی قوه قضائیه در برنامه‌های من است و باید عملکرد را به نحوی کرد که مردم در جریان باشند. در این سه ماه امار جدید گرفته و به نظرم می‌رسد تفاوتی با قبل کرده است. مراجعاتی که به خود من است این است که امیدواری مردم به دستگاه قضا افزایش داشته است.
وی افزود: احساس می‌کنم اعتماد مردم با قبل متفاوت شده است اما ماندگاری آن مهم است و باید در این رابطه تلاش کرد. در این رابطه دستگاه قضا را از هر گونه ناپاکی محفوظ باید کرد.
رئیس قوه قضائیه اظهارداشت: عملکرد همکاران قضائی، برخورد عبرت آموز با فساد از جمله عوامل اطمینان سازی است. اگر روابط ناسالم منجر به صدور حکمی شود آن حکم را باطل می‌کنیم و اگر این مسئله مربوط به حال هم نباشد با آن برخورد کرده و حکم را باطل می‌کنیم. هم حکم را باطل کرده و هم پول و رشوه را ردیابی می‌کنیم.
رئیسی در رابطه با ادغام معاونت پیشگیری از وقوع جرم گفت: این معاونت را فعال‌تر از قبل خواهیم کرد. هیچ نهادی را نمی‌شناسم که وظیفه پیشگیری از جرم را نداشته باشد. شورای عالی پیشگیری اخیراً تشکیل شده و قرار است مجموعه‌های مختلف را هماهنگ کند.
رئیس دستگاه قضا در ادامه به پرونده‌های مربوط به مسائل ارزی اشاره کرد و گفت: این پرونده‌ها به تصمیم گیری هابرمی گردد به همین منظور نباید تصمیم گیری ها زمینه‌های رانت را ایجاد کند این پرونده‌ها ناشی از تفاوت قیمت ارز است. افرادی تسهیلات را گرفته اما جای دیگر هزینه کردند. این حجم از نقدینگی بعد سوی تولید برود رونق ایجادمی‌شود. در جلسه‌ای با مدیران بانکی اعلام کردم که تسهیلات را به تولید کنند ه بدهید. تصمیم ما این است که از ظرفیت‌های عضویت مسئولان قضائی در شورای های تصمیم گیری استفاده کنیم.
وی افزود: در طول این سال‌ها جنس برخی پرونده‌ها از جمله اختلاس‌ها یکی است و تنها عددها افزایش یافته است به همین منظور باید ساختارها اصلاح شود.
