علی اکبر صالحی در ابتدای سخنانش گفت: امروز شاهد یک اتفاق بزرگ هستیم. رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک بر اساس طرحی قدیمی ساخته می‌شد که بر اساس یک طرح روسی بود که همکاران ما در آن بازنگری کردند و یک پروژه بزرگ را شروع کردند. طرح آن برای روسیه بوده ولی کار همکاران و کارشناسان خودمان بوده است. طراحی قبلی چون قدیمی بود نمی‌توانست متناسب با شرایط موجود آن آزمایش‌ها و محصول لازم را به ما بدهد. اتفاقی پیش آمد و گفتگو با 1+5 رخ داد و در این فرایند قرار شد که ما در طراحی رآکتور خنداب بازنگری کنیم. می‌گفتند که این رآکتور در سال 8 تن پلوتونیوم تولید می‌کند که می‌تواند برای تولید سلاح بکار رود. چاره کار این بود که ما در طراحی بازنگری کنیم که تولید پلوتونیوم را به حداقل برسانیم. ایران بر اساس فتوای مقام معظم رهبری هیچگاه به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبوده، نیست و نخواهد بود. بنابراین آنها از ظن خود این درخواست را داشتند. در این فرایند ما با کمک آنها در طراحی رآکتور یک بازنگری انجام دادیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه توضیحاتش گفت: با این طراحی جدید ما به خواسته مان رسیدیم و رآکتور را مدرن سازی کردیم و آنها هم با تولید پلوتونیوم که کمتر از یک کیلو است نگرانی شان برطرف شد. پلوتونیوم در رآکتور قدیم پلوتونیومی نبود که برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده کرد. آنها واقعا از منظر خودشان این مسائل را مطرح می‌کردند، وگرنه از منظر علمی پلوتونیومی که بیش از یک سال بماند مناسب سلاح نیست.
وی همچنین افزود: برای بازطراحی راکتور اراک ما باید طراحی قلب راکتور را بازنگری می‌کردیم. الان گروه کاری برای طراحی جدید راکتور اراک ایران، چین و انگلیس هستند. ما در آینده اگر بخواهیم راکتوری مشابه برای کشوری دیگری بسازیم برای خریدار فرضی آتی این اطمینان وجود دارد که ایمنی و مدارک ایمنی آن موجود است. ما کالندریای قدیم را در آوردیم و کالندریای جدید را جایگزین می‌کنیم. اقدامات لازم با چینی‌ها صحبت شده و دوستان قراردادها را بستند یا می‌بندند.
صالحی درباره چگونگی عملکرد راکتور نیز گفت: راکتور دو بخش مهم دارد که یکی جزیره هسته‌ای است که داخل گنبد و قلب راکتور است، آنچه که در بیرون از آنجا قرار دارد را بخش ثانویه می‌نامند. 51 یا 52 سیستم مختلف باید تکمیل شوند تا راکتور تکمیل شود. از این 52 سیستم، تا به امروز 20 سیستم کامل شده است که عمده آن برای بخش ثانویه بوده است. وقتی قسمت اولیه راکتور کار می‌کند آنجا آب هست که گرم می‌شود. آن آب باید دمایش کمتر بیاید و به حدود 40 درجه برسد. حجم اولیه آب سنگینی که در داخل چاله راکتور قرار بگیرد حدود 60 تن است. وقتی آب گرم می‌شود باید گرمای خود را پس بدهد. آب از طرفی برای ایمنی باشد، آب ثانویه که آب عادی یا نرم است می‌آید که گرما را بگیرد. مادلین سیستم را همکاران کامل کرده‌اند و اتاق کنترل را هم تکمیل کرده‌اند. بخش ثانویه راکتور تکمیل شده و بخش اولیه مانده است. انشالله ظرف شش ماه آینده بتوانیم اتاق کنترل اصلی را هم به سامان برسانیم. 20 سیستم تکمیل شده است. 14 سیستم دیگر طراحی شده‌اند. 18 یا 19 سیستم دیگر هم باید طراحی شوند و هنوز به مرحله عقد قرارداد نرسیده‌اند. اگر این موارد انجام شود می‌شود تست آب سرد را انجام داد. امیدواریم و تلاش می‌کنیم که در سال 1400 تست‌های سرد را در راکتور اراک انجام دهیم. همکاران ما واقعا معجزه می‌کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه افزود: راکتور خنداب اراک مثل یک راکتور قدرت است. یعنی عملا مثل بوشهر است اما سایز آن کوچک شده است. جای افتخار دارد، واقعا افتخار می‌کنم می‌بینم بچه‌های ما توانسته‌اند راکتوری به این پیچیدگی را بسازند. یکی از دانشمندان انگلیسی که یک ماه پیش اینجا بود به ما تبریک می‌گفت که توانسته‌ایم چنین کاری را انجام دهیم. سایت خنداب سایتی افتخار آفرین است. مطالب ناحقی گفته می‌شود مبنی بر اینکه هزینه هنگفتی برای بخش هسته‌ای صرف می‌شود. اما نیروگاه بوشهر یک 7 هزار میلیارد تومان ارزش افزوده تولید می‌کند، تقریبا سه برابر بودجه‌ای است که برای آن صرف شده است. اگر در راکتور اراک طرف‌های مقابل همکاری نکنند که به ضررشان است، ما خودمان کار را انجام خواهیم داد.
وی در خصوص همکاری ایران و آژانس گفت: آقای گروسی مدیرکل جدید آژانس است که ما با ایشان از قبل هم آشنایی داشتیم. آقای گروسی اشراف خوبی به مسائل آژانس دارد و گفته است که جانب انصاف را در پیش خواهد گرفت و طرف کشورهای دیگر نفوذ را نخواهد گرفت. اگر قرار باشد که غیر از این باشد، ایران می‌داند که چگونه واکنش نشان دهد. ما آنچه که متعهد شده‌ایم را انجام می‌دهیم، تا الان هم این را ثابت کرده‌ایم. همکاری ما با آژانس ادامه خواهد یافت که در چارچوب توافق پادمانی، پروتکل و برجام است. ما سوالات آژانس را پاسخ دادیم. همکاری ما در چارچوب تعهداتی است که پذیرفته‌ایم.
صالحی درباره درپوش جدید راکتور اراک نیز گفت: درپوش راکتور از سه قسمت تشکیل می‌شود که جمعا حدود 100 تن می‌شود. قسمت میانی احتمال دارد تغییر کند که حدود 10 تا 12 تن است.
رئیس سازمان انرژی اتمی در توضیحاتی گفت: فرانسوی‌ها وارد قضیه شده بودند تا پادرمیانی کنند و پیشنهاد مرضی الطرفین بدهند. طرف مقابل می‌گوید ما می‌خواهیم ایران به سمت هسته‌ای نرود. این را آقای ترامپ دو یا سه بار اعلام کرده است. از طرفی ما می‌گوییم بر اساس برجام تکلیف شما برداشتن تحریم‌هاست. اگر شرایط احراز شود، رئیس جمهور فرمودند مسائل را مطرح کرد. پیش طرح این بوده که ترامپ تحریم‌ها را بردارد و ایران بر اساس شیوه‌ای که مدنظر آنها باشد اعلام کند که دنبال سلاح نیست. یک بحثی که الان بداهه می‌گویم این است که فتوای مقام معظم رهبری درباره عدم ساخت سلاح باشد و کشورهای دیگر هم امضا کنند... مذاکره مجدد در برجام معنا ندارد و تا تحریم‌ها برداشته نشود، ایران اقدامی انجام نخواهد داد... موضوع دیگری که وزیر امور خارجه فرمودند این بود که ما تسریع در تصویب پروتکل الحاقی را بررسی کنیم.
صالحی درباره گام پنجم کاهش تعهدات برجامی ایران نیز گفت: با گام‌هایی که برداشتیم محدودیت‌هایی را که داشتیم را برداشتیم. ما بیش از 800 کیلو اورانیوم غنی شده داریم. ماهی 200 کیلو به آن اضافه می‌شود و در ده ماه 2 تن به آن اضافه می‌شود. صحبت درباره گام پنجم هنوز زود است. مسئولیت آن بر عهده رئیس جمهور است و ایشان در این باره صحبتی نکرده‌اند، بستگی به ایشان دارد. من الان صحبت درباره گام پنجم را زودهنگام می‌دانم و رئیس جمهور در زمان مقتضی اعلام می‌کنند. چند روز پیش نزد ایشان سوال و جوابی بود و ایشان اگر تصمیمی باشد را اعلام می‌کنند. به ما هنوز ابلاغی نشده که بروید گام پنجم را بردارید، پس بنابراین تصمیمی گرفته نشده است. معتقدم و همه معتقدند که ایران تا به امروز در این بازی شطرنج دست برتر را داشته است. درست است که شرایط برای مردم مشکلاتی درست کرده است، اما باید با تدبیر به پیش رویم. جمهوری اسلامی اگر با کمی صبوری و تحمل به پیش رود، قطعا می‌تواند از این شرایط سربلند بیرون خواهد آمد. این فشارها اگر روی کشور دیگری بود قطعا سقوط می‌کرد. اما نظام جمهوری اسلامی برآمده از اراده مردم است و فرقی بین مردم و حکومت نیست. انشالله از این چالش سربلند بیرون خواهیم آمد.
وی در خصوص اینکه آیا ایران تصمیمی برای غنی سازی 20 درصدی دارد یا نه، گفت: ما که سطح محدودیت غنی سازی را نداریم و این بستگی به تصمیم مسئولان کشور دارد. اگر امروز رئیس جمهور به ما اعلام کنند، ما منع و مشکلی نداریم. اما اینکه این تصمیم گرفته شده یا نه من نمی‌توانم صحبت کنم.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه اگر پرونده ایران به شورای امنیت برود آیا ایران تغییری در دکترین هسته‌ای خود می‌دهد یا نه، گفت: انشالله این موضوع به شورای امنیت نمی‌رود و اگر برود به نفع هیچکس نخواهد بود، نه جامعه بین‌الملل و نه منطقه. و هیچکس نمی‌تواند عواقب آن را پیش بینی کند و عواقب آن غیرقابل پیش‌بینی است.
(b).jpg)
