به گزارش راسخون، افزایش قیمت ارز در هفته‌های اخیر موجب شد تا دلار رکوردهای بالایی را به ثبت برساند و در کانال های 31 و 32 هزار تومانی برای مدتی هرچند کوتاه، جولان دهد.

افزایش قیمت ارز موجب افزایش قیمت در بازارهای موازی نیز شد و رکوردهایی بالایی در بازار طلا و سکه و خودرو و ... به ثبت رسید. از همان ابتدا که استارت افزایش قیمت ارز در بازار زده شد فعالان اقتصادی تأکید داشتند که این افزایش قیمت ها ریشه اقتصادی ندارد و صرفاً براساس هیجانات و جو منفی در بازار مدار قیمت ها صعودی شده است.

در حال حاظر قیمت ارز در دو روز اخیر روند نزولی به خود گرفت، این مسئله در بازار سکه و طلا نیز نمود عینی به خود گرفت و قیمت‌ها را با نزول روبرو کرد، به نظر می‌رسد این روند کاهش قیمت‌ها تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ادامه داشته باشد.

چرا دلار در مقابل کاهش قیمت مقاومت می‌کرد؟

کارشناسان مالی مهم‌ترین دلیل عدم توجه جدی فعالان بازار به عرضه روزانه اسکناس توسط بازارساز را انتظار تورمی ایجاد شده در جامعه می‌دانند که در پی اعمال تحریم‌های بی‌سابقه دولت آمریکا و البته بازی تبلیغاتی که از سوی ترامپ و متحدانش علیه ایران در ماه‌های اخیر ایجاد شده، شکل گرفته است. این گروه‌ها با قطعی پنداشتن پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا و ترسیم فشارهای اقتصادی بیشتر در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات، با همراهی سفته‌بازان و نوسان‌گیران بازار ارز به دنبال ایجاد التهاب و تقاضای کاذب در بازار هستند.

عوامل اصلی نوسانات اخیر دلار از دید کارشناسان

فضاسازی‌های تبلیغاتی

علی‌اکبر کریمی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه دلایل گوناگونی برای نوسان کاذب بازار ارز وجود دارد، گفت: کاهش عرضه ارز از جانب بخش خصوصی (صادرکنندگان) و محدودیت منابع دولتی و نیز فضاسازی‌های تبلیغاتی و روانی که عمدتاً منشأ خارجی دارد، از جمله 3 عامل اصلی نوسانات اخیر بازار ارز بوده‌اند.

بعضی ار کارشناسان این 4 مشخصه رو دلیل کاهش خبر قیمت ارز می دانند

1 - شفاف سازی در بازار ارز باعث شد تا همه نسبت به حجم عرضه و تقاضا در بازار روشن باشند. همچنین میزان مداخله بازارساز می تواند نشان دهد که نرخ در روزهای آینده افزایشی خواهد بود یا خیر.

2- تقاضایی در بازار متشکل برای دلار وجود ندارد. مثلا دیروز 75 میلیون دلار در بازار متشکل عرضه شد، اما کمتر از یک میلیون دلار خریدار وجود داشت. این یعنی، صرافی ها کاملا به این نتیجه رسیده اند که در بالای قیمت 30 هزار تومان، دست به خرید نزنند. این خبر بنیادی نیز می تواند برای خریداران خرد قابل توجه باشد.

3- یک مقام وزارت خارجه اعلام کرد که دستاورد عبدالناصر همتی از سفر به عراق مثبت بوده است. ترجمه این خبر آن است که بازار ارز احتمالا از سمت عرضه، باید منتظر آزادسازی 5.5 میلیارد دلار باشد. اگرچه این دلارها احتمالا از عراق نمی رسد، اما می تواند به معنی رهایی منابع ارزی بانک مرکزی از نرخ 4200 تومان باشد.

4 - اخبار مربوط به انتخابات آمریکا قرار دارد. چینش اخبار در برابر انتخابات آمریکا، به نظر کارساز شده و توانسته بازار ارز را از تقاضای بالا، حداقل به شکل مقطعی خلاص کند.

آیا کاهش قیمت دلار ادامه دارد؟

در گام اول این مساله اهمیت دارد که لیدر نوسان بازارها شناسایی شود. برخی از کارشناسان معتقدند رشد شاخص سهام در بازارهای دارایی‌ها، لیدر نوسان سایر بازارها شده است. بنابراین برای اینکه ثبات در بازارها برقرار شود، نیاز است عواملی که بورس را تبدیل به لیدر کردند، کمرنگ شوند. آن عوامل در سطوح اقتصادی، جذاب کردن ریال و قبض نقدینگی است و در حوزه‌های غیراقتصادی، مدیریت انتظارات و تعدیل نااطمینانی.

انتظارات بورسی دلار

برای اولین بار، در اقتصاد ایران، بورس با یک حجم وسیع از اقبال عمومی مواجه شده که حمایت دولت را هم در کنار خود دارد. شرایط به گونه‌ای شده است که در بازار سهام، فارغ از اینکه قیمت یک سهم چقدر سازگاری با ارزش واقعی آن دارد،‌ تنها به واسطه روند انتظاری حاکم بر بازار مورد استقبال قرار می‌گیرد.
در واقع، به جای توجه به مختصات واقعی ارزش شرکت‌ها و سهم خریداری شده، عمدتا توجه به ارزش مبادله و روند انتظاری حاکم بر بازار توجه می‌شود. گروهی از اقتصاددان‌ها باور دارند که تقویت بازار سهام منجر به تحریک تولید خواهد شد؛ با این حال، چنین اتفاقی در عمل رخ نداده و رشد اقتصادی کشور بر اساس آخرین آمارها منفی بوده است.

گروه دیگری از اقتصاددان‌ها معتقدند رشد بورس می‌تواند ریسک‌های تورمی را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد. از نگاه آنها، اگر ارزش سهم‌ها تعدیل نشود، ممکن است سایر بازارهای دارایی و کالایی را با خود هم‌جهت کند و این مساله مخاطره تورم بیشتر را به دنبال دارد. در واقع از نگاه این گروه، اتفاقی که در بازار سهام به‌واسطه انتظارات و نرخ بازدهی در حال رخ دادن است، می‌تواند تبعاتی برای اقتصاد کلان کشور نیز ایجاد کند.

از نگاه این گروه از اقتصاددان‌ها، شرایط فعلی دو راه پیش روی سیاست‌گذار قرار می‌دهد: باید روند فعلی بورس متوقف یا تعدیل شود یا اینکه، نرخ تورم (قیمت‌ها) به اندازه‌ای رشد کند تا با ارزش مختصات واقعی شرکت‌ها و سوددهی آنها سازگاری داشته باشد. در سناریوی دوم، سایر بازارهای دارایی نیز رشد خواهند کرد و تورم جدیدی رخ خواهد داد.

از این زاویه می‌توان برای نوسانات بازار سهام، نقش بیشتری قائل شد و آن را نشانگری برای انتظارات معامله‌گران سایر بازارها در نظر گرفت. در چنین شرایطی، هم اکنون در بازار ارز، علاوه بر نااطمینانی سیاسی و اقتصادی، وضعیت فعلی بورس نیز به‌عنوان یک محرک قیمتی در میان مدت در نظر گرفته می‌شود. ممکن است یک روز بازار بورس افزایشی شود و سرمایه‌ها به آن رجوع کنند، ولی در میان مدت، سودی که در این بازار تولید می‌شود، توان آن را دارد که به تقاضایی برای سایر بازارها از جمله بازار ارز تبدیل شود، حال آنکه شاید سیاست‌گذار تصور می‌کرد، این سود در مسیر تولید قرار خواهد گرفت، ولی در عمل چنین اتفاقی رخ نداد.

راز بازگشت آرامش ارزی

برای بازگشت ثبات به بازار ارز هم باید از عوامل اقتصادی بهره برد و هم از مدیریت انتظارات. یکی از ابزارهای اقتصادی مهمی که در دست سیاست‌گذار است، بهبود بازدهی ابزارهای ریالی است. ادامه افزایش نرخ سود و برداشت سقف کنونی سپرده‌ها از جمله این ابزارهاست. همچنین طراحی ابزارهایی که با بازدهی جذاب بتوانند زمین رقیبی برای سایر بازارها باشند، ‌می‌توانند در ثبات ارزی به سیاست‌گذار کمک کنند. اوراقی که بازدهی آنها به بازار ارز یا بازار سرمایه بسته شده است، یکی از این ابزارهایی است که سیاست‌گذار می‌تواند از آن استفاده کند.

در کنار این، فروش اوراق مصون از تورم دیگر ابزار مهم در دست سیاست‌گذار است. البته تمام این اوراق نیاز به ایجاد یک بازار ثانویه دارند که بتوانند مورد معامله و خرید و فروش قرار بگیرند. بازار، اطمینان مردم نسبت به ابزارها را بالا می‌برد و استقبال آنها را افزایش می‌دهد. در واقع هدف از اعمال این سیاست‌ها، این است که سیاست‌گذار ریال موجود در دست افراد را جمع کند و بدون آنکه از منابع ارزی خود استفاده کند، سمت تقاضای بازار را به دام خود بیندازد.

در کنار این سیاست‌گذار برای اینکه بتواند، انتظارات را بهتر مدیریت کند، نیاز دارد که در درجه اول پی ببرد که منشا نااطمینانی از کجاست؟

در واقع سیاست‌گذار باید با پیمایش‌هایی پی ببرد که منشا نااطمینانی آحاد اقتصادی چیست و با چه ابزاری می‌تواند تا حدی آن نااطمینانی‌ها را تعدیل کند. برخی کارشناسان اعتقاد دارند، عمدتا در حوزه‌های سیاسی باید تعدیل انتظارات صورت بگیرد ولی باید پیمایش‌های دقیق آن را مورد بررسی و صحت‌سنجی قرار داد.

پایداری نوسان منوط به توازن بازارها

برخی از کارشناسان باور دارند برای اینکه نوسان بازارها متعادل شود، نیاز است که در ابتدا لیدر نوسان شناسایی شود. برخی از اقتصاددان‌ها باور دارند که در شرایط کنونی این لیدری بر شانه بورس قرار دارد و اعتقاد دارند که بازدهی‌های بالای بازار سهام، انتظارات معامله‌گران سایر بازارها را هم تحت تاثیر قرار داده است. بر اساس این دیدگاه، واقعی‌سازی روند حرکت بورس یا شرایط پیرامونی می‌تواند کمک کند که نوسان سایر بازارها هم کمتر شود.

۲۵ پژوهشگر مالی و اقتصادی نیز در نامه‌ای خطاب به دولت و بانک مرکزی، ضمن ذکر مخاطرات بازار سهام، راهکارهایی را برای کاهش این خطرات پیشنهاد دادند که در نهایت می‌تواند به ثبات سایر بازارها نیز کمک کند. توقف هر نوع پیام‌دهی سیاست‌گذاری در معنای بیمه‌گری کلان بورس یکی از راهکارهای آنها بود. در ماه‌های اخیر بارها برخی مسوولان دولتی عنوان کردند که از بورس حمایت خواهند کرد و همین مساله می‌تواند در توجه بی‌سابقه به این بازار تاثیر مهمی گذاشته باشد.

عرضه بدون تعلل دارایی‌های بورسی دولت، کنترل موثر در نظارت بانکی برای جلوگیری از تزریق اعتبارات جدید بانکی به بازار بورس و جلوگیری از رشد بیش از حد نقدینگی، شتاب‌دهی به عرضه‌های اولیه شرکت‌ها و افزایش درصد شناوری از دیگر راهکارهایی بودند که توسط ۲۵ اقتصاددان به دولت و بانک مرکزی پیشنهاد شد. در این میان، البته گروه دیگری از اقتصاددان‌ها دیدگاه دیگری دارند و معتقدند رشد بازار سهام می‌تواند منجر به تامین مالی شرکت‌ها و تحریک تولید شود. با این حال،‌ با توجه به شرایط اقتصاد ایران، به نظر می‌رسد افزایش فعلی ارتفاع بورس با متغیرهای کلان هماهنگی ندارد و می‌تواند خصوصا به بی‌ثباتی سایر بازارها و بالا رفتن نرخ تورم منجر شود.

آیا قیمت ارزش در روزهای آینده کاهشی خواهد بود؟

یک فعال بازار ارز ضمن مثبت خواندن تاثیر اقدامات اخیر بر بازار ارز، وضعیت این بازار در روزهای آتی را کاهشی پیش بینی ‌کرده و گفت: که در روزهای آینده بازار روند کاهشی پیدا می‌کند، زیرا میزان بیشتری از ارزهای صادراتی برگشته و عرضه در سامانه نیما و بازار اسکناس مناسب است. در روز گذشته و امروز روند بازار کاهشی بوده اما در این که تمام صرافی‌ها کاهش قیمت داشته‌اند، برخی از صرافی‌های بانکی چون صرافی بانک ملی قیمت‌های بالاتری را درج کرده است که این امر سینگال افزایش قیمت به بازار منتقل می‌کند و نمی‌گذارد روند کاهشی ادامه پیدا کند.

وی در پایان در پاسخ به اینکه چرا با وجود اینکه تقاضایی برای عرضه‌هایی که بانک مرکزی در بازار انجام می‌دهد و تقاضایی برای آن وجود ندارد، همچنان این عرضه‌ها ادامه دارد؟ گفت: از آنجا که در سایر بازارها چون بازار کالاها و خدمات حتی اگر تقاضایی در این بازارها وجود نداشته باشد، عرضه صورت می‌گیرد، عرضه ارزهای بانک مرکزی به عنوان بازارساز ادامه می‌یابد. زیرا، این حجم از عرضه نشان دهنده وضعیت مناسب و مطلوب منابع ارزی در کشور است که سیگنال مثبتی به بازار منتقل می‌کند.

در پایان

برخی از معامله‌گران عنوان می‌کنند انتخابات آمریکا که طی دو هفته آتی برگزار می‌شود و در چنین شرایطی ریسک بالایی دارد که مانند گذشته با سرعت زیادی اقدام به خرید دلار کرد. اگر این موضوع صحت داشته باشد، سرعت رشد قیمت دلار حداقل طی ۲ هفته آتی باید کمی کاهش پیدا کند، خصوصا اینکه بازار در هفته‌های اخیر با رشد شدید، از نرخ‌های تعادلی خود تا حد زیادی فاصله گرفته است

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که نرخ فعلی ارز واقعی نبوده و تنها هیجانات کاذب و فعالیت مخرب سودجویان دلیل اصلی افزایش نرخ دلار هفته‌های اخیر بوده است. با توجه به اینکه قیمت دلار در روز‌های گذشته از کانال 32هزار تومان به کانال 28هزار تومان بازگشته است، می‌توان گفت ریسک بالایی متوجه سرمایه‌گذاران این بازار خواهد بود.

توییتر

منبع:
1.ایسنا / پیش بینی کاهش قیمت ارز در روزهای آینده
2.تسنیم / آزادسازی منابع ارزی ایران در عراق و افزایش فروش نفت ۲ عامل ریزش نرخ دلار
3.ایرنا / چرا دلار در مقابل کاهش قیمت مقاومت می‌کند
4.اقتصاد نیوز / علت ریزش عجیب دلار چه بود؟
5.تجارت نیوز / کاهش قیمت دلار ادامه دارد؟
توییتر
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.