محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان پنجم بهمن در صدر یک هیئت دیپلماتیک سفر منطقه‌ای خود را با ورود به باکو آغاز کرد. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در دومین مقصد سفرش به منطقه بعد از جمهوری آذربایجان وارد مسکو شد، او با حضور در محل وزارت امور خارجه روسیه با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود دیدار و به گفت‌وگو نشست.
رئیس دستگاه دیپلماسی در سومین مقصد سفر خود، ۸ بهمن به جمهوری ارمنستان سفر و با آیوازیان همتای ارمنی خود دیدار و گفت‌وگو کرد.پایان سفر سفر‌ها به کشورهای گرجستان و ترکیه هم برود.
سفر ظریف به باکو
وزیر امورخارجه کشورمان با ابراز خرسندی از حضور در جمهوری آذربایجان در زمان پس از آزادی سرزمین های اشغالی این کشور و ادای احترام به قربانیان جنگ خصوصا غیر نظامیان، با خانواده های آنان ابراز همدردی کرد و مرحله جدید را برهه مهمی برای کمک به برقراری صلح و ثبات در منطقه و برای منافع همه طرفها ارزیابی کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان در نخستین گام از سفر منطقه ای خود ۶ بهمن در باکو با الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان دیدار کرد و در این دیدار با تبریک پیروزی‌های اخیر به دولت و مردم جمهوری آذربایجان، بر گسترش همکاری‌های دوجانبه تاکید کرد و با استقبال از طرح پیشنهادی رئیس جمهور آذربایجان تحت عنوان ابتکار همکاری‌های منطقه‌ای ۶ جانبه، آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای کمک و همکاری در همه زمینه‌هایی که به برقراری صلح، ثبات و آرامش در منطقه اعلام کرد.
ظریف با ابراز خرسندی از نتایج برگزاری چهاردهمین دور اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای مشارکت فعال در بازسازی مناطق آزاد شده خصوصا در زمینه‌های ساخت و ساز، صدور خدمات فنی- مهندسی، برق و انرژی، کشاورزی، کشت فرا سرزمینی، مین روبی، بازسازی مساجد و بنا‌های تاریخی را اعلام کرد. الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان نیز در این دیدار با قدردانی از مواضع جمهوری اسلامی ایران در تحولات اخیر در منطقه، از سطح همکاری‌های فی‌مابین ابراز خرسندی کرد و فضای موجود برای توسعه مناسبات در همه زمینه‌ها خصوصا حوزه همکاری‌های اقتصادی را مثبت ارزیابی کرد. الهام علی‌اف همچنین از برگزاری نشست‌های ٣ جانبه ایران- آذربایجان- روسیه و همچنین ایران - آذربایجان - ترکیه در آینده استقبال کرد.
ظریف با مدیران رسانه‌ای و اعضای اندیشکده‌های جمهوری آذربایجان دیدار کرد
جمعی از مدیران رسانه ای و اعضای اندیشکده‌های جمهوری آذربایجان در نشستی با وزیر امور خارجه کشورمان شرکت و درخصوص ابعاد مختلف روابط و مناسبات میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران گفت وگو کردند.ظریف برای رایزنی‌های دوجانبه و منطقه ای وارد مسکو شد
وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار با مروری بر حوزه‌های مختلف روابط دو کشور از اقدام روسیه و رئیس جمهور این کشور در زمینه پایان دادن به درگیری نظامی در قره‌باغ و در نزدیکی مرزهای مشترک با کشورمان قدردانی کرد و دیدگاه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر استفاده از ظرفیت به‌وجودآمده برای شکل‌دهی فرصتی به‌منظور برقراری ثبات و آرامش در منطقه و در چارچوب منافع مشترک تمامی طرفها را تشریح کرد.
ظریف همچنین با قدردانی از دیدگاه و مواضع اصولی و سازنده فدراسیون روسیه در خصوص برجام، بر ضرورت استمرار همکاری‌های نزدیک دو کشور در خصوص برجام تأکید کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با تأکید بر روابط دوجانبه فی‌مابین که از سوی رؤسای جمهور اسلامی ایران و فدراسیون روسیه نیز به‌طور ویژه مورد توجه قرار دارد، بر فراهم‌سازی هرچه روان‌تر گسترش و توسعه همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف تأکید کرد.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز در این دیدار با تأکید بر اهمیت همکاری‌ها و مراودات اعتمادآمیز دو کشور در حوزه‌های دوجانبه و چندجانبه و با اشاره به گفتگوهای مستمر رؤسای جمهور دو کشور در موضوعات مختلف مورد علاقه، از نجات برجام به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین موضوعات یاد کرد و خواست روسیه مبنی بر اجرای تعهدات همه طرفها در برجام را مورد تأکید قرار داد.
همکاری در زمینه تأمین واکسن کرونا، مبادله هیئت‌های عالی‌رتبه بین دو کشور، همکاری‌ها در حوزه خزر، همکاری‌ها و امنیت در خلیج فارس، مسائل سوریه، لبنان، یمن، افغانستان، لیبی و همکاری‌های بین‌المللی دو کشور از دیگر موضوعات مورد گفتگو و تبادل نظر وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و روسیه در این دیدار بود.
در جریان دیدار وزیر امور خارجه کشورمان از روسیه، موافقتنامه همکاری جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در حوزه امنیت اطلاعات به امضا وزرای امور خارجه دو کشور رسید. به موجب موافقت نامه امضا شده، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در حوزه‌های تقویت امنیت اطلاعات، مبارزه با جرائم ارتکاب یافته با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، کمک‌های فنی و فناوری، همکاری بین المللی شامل شناسایی، هماهنگی و انجام همکاری لازم در مجامع منطقه‌ای و بین المللی برای تضمین امنیت ملی و بین المللی همکاری خواهند کرد. امضای این موافقتنامه نقطه عطفی در حوزه همکاری‌های دو کشور در امنیت سایبری محسوب می‌شود.
ظریف ضمن ابراز خرسندی از حضور در مسکو گفت که در رایزنی‌ها مسائل مختلفی را مطرح کردیم و خوشحالم به اطلاع شما برسانم واکسن اسپوتنیک توسط مسئولان بهداشتی در ایران تایید شد و در آینده نزدیک امیدواریم بتوانیم خرید و تولید مشترک را بین مؤسسات مشابه در ایران و روسیه انجام دهیم.
جزییات سفر ظریف به ارمنستان
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مقصد سوم سفرش به منطقه وارد ایروان شد. وی در بدو ورود به پایتخت جمهوری ارمنستان درباره این سفر گفت: ارمنستان یک همسایه و دوست قدیمی برای جمهوری اسلامی ایران است.
رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: در دو توقف قبلی من در باکو و مسکو درباره همکاری‌های چندجانبه به ویژه بعد از اجلاس سران ۱۱ ژانویه بین آقایان نیکل پاشینیان، الهام علی اف و ولادیمیر پوتین صحبت‌هایی کردم و زمینه برای همکاری بین کشورهای منطقه به خصوص در حوزه اقتصادی فراهم است و این همکاری‌ها می‌تواند صلح و ثبات درازمدت را به دنبال داشته باشد.
ظریف خاطرنشان کرد: در ملاقات‌ها در ایروان با آقای پاشینیان و همچنین وزیر خارجه قصد دارم هم درباره روابط دوجانبه ایران و ارمنستان و هم در خصو همکاری‌های چندجانبه در منطقه صحبت کنم.
ظریف: مقامات گرجستان برای باز شدن مرزها و همکاری ترانزیتی در آینده نزدیک قول همکاری دادند
وی افزود: در ملاقات‌ها درباره روابط دوجانبه، شرایط ویژه‌ای که بعد از کووید پیش آمده، وضعیت ترانزیت و وضعیت همکاری‌های اقتصادی و حوزه‌های مختلف و به ویژه وضعیت ایرانی‌ها چه ایرانیانی که در گرجستان سرمایه‌گذاری کردند چه ایرانیانی که در این کشور مشکلات قانونی پیدا کرده‌اند، صحبت کردیم و هم رئیس جمهور و هم نخست‌وزیر برای باز شدن مرزها و همکاری ترانزیتی قول همکاری دارند که در آینده نزدیک کمک کنند.
ظریف با بیان اینکه درباره مسائل منطقه‌ای و راه‌های مواصلاتی مخصوصا بعد از بحران قره باغ نیز صحبت کردیم، اظهار داشت: در این زمینه توافق کردیم گفت‌وگوها را ادامه دهیم و همکاری‌ها برای مسیر شمال به جنوب با گرجستان ادامه یابد و همین طور مسیر خلیج فارس به دریای سیاه با کشورهای شش گانه‌ای که در این زمینه همیشه همکاری داشته‌اند، همکاری‌ها ادامه یابد.
سفر ظریف به ترکیه
ظریف در کاخ دولما باغچه استانبول با همتای ترکیه ای خود مولود چاووش اوغلو دیدار کرد و پس از دیدار هیات ها، دو وزیر، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک، بر اهمیت تلاش برای حفظ و تقویت روابط دوجانبه تاکید کردند.
در دیدار ظریف – چاووش اوغلو، علاوه بر روابط دوجانبه تهران- آنکارا، مسائلی همچون فعالیت کمیته تدوین قانون اساسی سوریه و گفتگوهای ژنو، تحولات عراق، خلیج فارس و جنوب قفقاز مورد بحث و بررسی قرار گرفت
نشست سه جانبه ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان
یکی از نتایج مهم گفتگوهای ظریف – چاووش اوغلو این بود که به زودی در تهران، نشست سه جانیه وزاری امور خارجه ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان در تهران برگزار می شود که در این نشست، با توجه به تحولات جدید جنوب قفقاز، اصلی ترین محور گفتگوها، مدیریت ترانزیت و چند و چون احداث گذرگاه های جدید خواهد بود.بر اساس اطلاعاتی که چاووش اوغلو در اختیار خبرنگاران گذاشت، نشست آتی کمیته عالی همکاری های استراتژیک ترکیه و ایران نیز به زودی در تهران برگزار خواهد شد و احتمالاً برای نهایی کردن برخی دستور کارهای این کمیته، نیاز به این خواهد بود که ظریف و چاووش اوغلو یک بار دیگر دیدار کنند.
ادامه روند آستانه در تهران
یکی دیگر از نکات مهمی که در کنفرانس مطبوعاتی کاخ دولما باغچه از سوی چاووش اوغلو به آن اشاره شد، همکاری منطقه ای ایران، ترکیه و روسیه در پرونده سوریه بود که از آن به عنوان مذاکرات آستانه یا روند آستانه نام برده می شود.چاووش اوغلو به این اشاره کرد که این روند ادامه دارد و در دیدار امروز با ظریف، آماده سازی برای دیدار سه جانبه مورد بحث قرار گرفته و نشست آتی شرکای آستانه در تهران برگزار خواهد شد.
محمد جواد ظریف در روزهای اخیر، بارها از ائتلاف 6 کشور جنوب قفقاز و یا همکاری 6 جانبه صحبت کرده است. ظریف در استانبول و در دیدار با چاووش اوغلو گفت: من پیش تر با مشورت دوستانم در روسیه و ترکیه این سفر را آغاز کردم و برای همکاری 6 جانبه رایزنی کردیم.
منظور ظریف از همکاری 6 جانبه، شکل گیری نوعی از اتصال و هماهنگی بین ایران، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان، روسیه و گرجستان بود. اما چاووش اوغلو در توضیحات خود برای خبرنگاران به فرمول 3+3 اشاره کرد. تفاوت ظریف فرمول چاووش اوغلو با همتای ایرانی او این است: ترکیه به دنبال این است که در همکاری 6 جانبه، ترکیه، روسیه و جمهوری آذربایجان در یک طرف و ایران، ارمنستان و گرجستان در طرف دیگر قرار بگیرند.
ظریف در خصوص رویکرد آمریکا در رابطه با کشورهای منطقه نیز گفت: ما با صراحت تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه را محکوم کرده و ارزشی بر آن قائل نیستیم. باعث تاسف است که دولت آمریکا معتاد تحریم شده است. این سیاست به ضرر جهان و خود آمریکا خواهد بود.
در صورت بازگشت آمریکا به برجام، تعهداتمان را اجرا می‌کنیم
ایستگاه پایانی، دیدار با اردوغان
آخرین نقطه سفر منطقه ای ظریف، دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه است. این دیدار، نشان دهنده تغییر مثبت و ایجابی فضای روابط سیاسی بین ایران و ترکیه و نقطه تاییدی در مورد تداوم روابط و همکاری های دو کشور است.برنامه هایی همچون ادامه همکاری در روند آستانه، نشست سه جانبه ایران، ترکیه و آذربایجان و همچنین نشست سه جانبه ایران، ترکیه، افغانستان و همچنین توسعه روابط تجاری در شرایط جدید پساکرونا و پساترامپ، شرایط و امکانات جدیدی در اختیار هر دو کشور گذاشته است
ظریف در سفر به کشورهای حوزه قفقاز به دنبال چیست؟
وی تصریح کرد: با توجه به تغییر و تحولاتی که در واشنگتن رخ داده و جهت‌گیری جدیدی که درباره تهران به وجود آمده است، همانطور که آقای ظریف اظهار کرد ضرورت سفر و همکاری مسکو – تهران در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد و ایران در تلاش است تا با روسیه و چین زمینه‌ی نوعی همکاری در جهت مواجه با ایالات متحده را مورد توجه قرار دهد.
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: همانطور که کارشناسان پیش بینی کردند آنچه که بایدن در مورد برجام می‌گفت و در ایران هم تصور می‌شد، محقق نشد زیرا بایدن در نخستین ساعات ریاست جمهوری خود فرمان اجرایی یکسری دیگر از مسائل را صادر کرد که شامل برجام نبود در نتیجه ایران در وضعیت نامناسبی قرار می‌گیرد و زمینه‌هایی ایجاد می‌شود تا در پرتوی رویکرد تیم بایدن در ارتباط با ایران و نوع برخورد دیپلماتیک با ایران و کنشگران دیپلماسی از جمله وندی شرمن، رابرت مالی، بلینکن و غیره زمینه تعامل اروپای متحد با آمریکا نسبت به ایران افزایش یابد. اگرچه چالش‌های اسرائیل و کشورهای همسو با آن با تیم جدید کاخ سفید وجود دارد.
وی همچنین اظهار کرد: بنابراین عملکرد ظریف در این سفر و اعلام رسمی آن از طریق شخص وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه مطبوعاتی، برای هماهنگی بیشتر با مسکو در زمینه‌ی مساله ایران است. در واقع ظریف و تصمیم‌گیران موجود در ایران سعی کرده و اندیشیده‌اند که علی‌رغم ظواهر موجود از سوی بایدن در مساله هسته‌ای و شعار بازگشت به برجام این احتمال وجود دارد که تحریم‌های جدیدی اضافه نشود، اما تحریم‌های موثر هم برداشته نخواهد شد بنابراین در این سفر زمینه هماهنگی بیشتر مورد گفت‌وگو قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: مساله‌ی بازگشت آمریکا به برجام حتی در موضع‌گیری آشکار سیاستمدران اسرائیل در بخش نظامی هم منعکس شده و این مساله نمایانگر آن است که بازگشت آمریکا به برجام در افکار عمومی به گونه دیگری است و احتمال خطر جنگ اقتصادی علیه ایران افزایش پیدا می‌کند.
منبع:
1.دنیای اقتصاد /سفر ظریف به باکو، مسکو، ایروان، تفلیس و ترکیه
2.تسنیم /قدردانی ظریف از مواضع اصولی و سازنده روسیه در قبال برجام/ تحریم‌ها برداشته نشود طبق مصوبه مجلس اجرای پروتکل الحاقی را متوقف می‌کنیم
3.برنا/ گفتگو و تبادل نظر وزرای امور خارجه ایران و جمهوری آذربایجان
4.ایسنا / ظریف در سفر به کشورهای حوزه قفقاز به دنبال چیست؟
5.باشگاه خبرنگاران جوان /ظریف در ایستگاه باکو، مسکو و ایروان؛ اهمیت تور منطقه‌ای ایران
6.فارس /ظریف: مقامات گرجستان برای باز شدن مرزها و همکاری ترانزیتی در آینده نزدیک قول همکاری دادند
7.تسنیم / گزارش| نگاهی به سفر ظریف به ترکیه؛ همکاری ۶ جانبه یا ۳+۳؟
