وی گفت: این توافق یک شبه به سرانجام نرسیده بود و در مورد هر لغت آن بحث زیادی صورت گرفته بود.
محمد جواد ظریف در ادامه این گفتگو تصریح کرد: ساز و کار نقض برجام در این توافق آمده است و اگر اتحادیه اروپا همراه با آمریکا یا بدون آمریکا تصمیم بگیرند که تعهدات خود در برجام را اجرا کنند ما می توانیم در عرض چند ساعت به اجرای کامل برجام بازگردیم.
ظریف روز گذشته پیش از سفرش به پاریس در موسسه امور بین الملل نروژ، گفته بود که ایران همیشه آمده است که با طرف‌های باقی مانده در برجام گفت‌وگو کند و در این راستا پیشنهادهای فرانسه را هم بررسی می‌کند.
رئیس جمهوری فرانسه یک روز پیش از این سخنان از پیشنهادهایی برای کمک به کاهش تنش در خلیج فارس خبر داده و گفته بود که پیش از این به ایران پیشنهادهایی مبنی بر کاهش تحریم‌ها یا جبران خسارت‌های ناشی از تحریم ارائه کرده است.
به گزارش مهر مشروح گفتگوی ظریف با یورونیوز به نقل از صدا و سیما به این شرح است:
در ابتدا مجری شبکه گفت:توافقاتمی ایران یک توافق تاریخی بود که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و گروه ۵+۱ که اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل جزء آنها بودند، امضاء شد. در آن زمان از این توافق به عنوان توافقی تاریخی برای حفظ صلح و امنیت منطقه‌ای یاد شد. اما امروز این توافق در بطن بحران‌های خشونت بار قرار دارد که می‌تواند جهان را به طرف جنگی احتمالی بکشاند. آیا می‌توان از این جنگ و هزینه‌های آن پرهیز کرد.
وی در ادامه پرسید:من در این جا نسخه‌ای از برجام را در اختیار دارم. این توافق ۱۵۹ صفحه دارد. این شاهکاری است که شما بر سر آن برای مدت ۲۵ ماه مذاکره کرده اید. شما اعلام کرده اید که این بهترین توافق ممکن است و نمی‌توان دوباره بر سر آن مذاکره کرد. اما به نظر می‌رسد که این سند یکسال است که دیگر حامی ندارد، آیا همچنان بر سر نظرات خود در رابطه با اینکه این توافق می‌تواند بدون حضور آمریکا نجات پیدا کند، هستید.
ظریف گفت:به نظرم آمریکا بخشی از این توافق بود. آمریکا بر سر این توافق مذاکره کرده است. در بیشتر اوقات آمریکا به نمایندگی از تمامی امضاء کنندگان این توافق و از جمله سه کشور اروپایی و سه کشور عضو دائم شورای امنیت بر سر آن مذاکره کرد. بر سر این توافق مذاکرات فشرده‌ای انجام شد. این توافق یک توافق اختیاری نیست. این توافقی است که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از آن حمایت کرده است. این بخشی از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است. همانطور که اعلام کردید این توافق بیش از ۱۵۰ صفحه است. این یک توافق مفصل است. این توافق یک شبه حاصل نشده است. بر سر این توافق با جزئیات و با دقت مذاکره شده است. بر سر هر کلمه آن مذاکرات دشواری انجام شده است. من می‌دانم که این بهترین توافق نیست. این توافقی نیست که من خواهان آن باشم. این توافقی نیست که آمریکا خواهان آن باشد. این توافقی نیست که فرانسه خواهان آن باشد. ما ایراداتی به توافق داشته ایم که برخی از آنها را به طور علنی و برخی از آنها را به طور محرمانه بیان کرده ایم. اما به هر حال هر توافق بین المللی دارای این ویژگی‌ها است. شما نمی‌توانید به تمام آنچه که خواهان آن هستید برسید وگرنه این توافق نیست.
مجری شبکه پرسید:اما شما اعلام کرده اید که این بهترین توافق ممکن است. اما این توافق مدت یک سال است که دچار آسیب شده است و تحت فشار قرار دارد، شما امروز در اروپا و در پاریس بودید و تلاش کردید که آن را نجات دهید. شما با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه دیدار کردید. او یک شریک بزرگ در این توافق است. آیا او قول‌های جدیدی به ایران داد؟
ظریخ در پاسخ گفت:رئیس جمهور مکرون در تماس‌های تلفنی خود با رئیس جمهور روحانی و همچنین با دیگر شرکای توافق در اروپا و دیگر نقاط جهان تلاش کرده است که بهترین کار را انجام دهد. همانطور که می‌دانید این توافق بر اساس عمل متقابل به تعهدات است. ایران به تعهدات خود عمل کرده است. هیچ شکی در این رابطه وجود ندارد. آمریکا به تعهدات خود عمل نکرده است و از آن خارج شده است. این موضوع اروپایی‌ها را در رابطه با عمل به تعهداتشان به عنوان بخشی از توافق با محدودیت و فشار مواجه کرده است. ما در مذاکرات خود با رئیس جمهور مکرون حتی این موضوع را که چگونه آمریکا می‌تواند به توافق بازگردد و به تعهد خود در این توافق عمل کند، بررسی کردیم. ما همچنین چگونگی عمل اروپا به وظایفش را بررسی کردیم. ما همچنین چگونگی عمل به تعهدات دیگر اعضای برجام را بررسی کردیم. ما علاوه بر این همچنین چگونگی عمل جامعه بین المللی به توافق را هم بررسی کردیم. ما می‌دانیم که آمریکا نقش بزرگی در اقتصاد جهانی دارد، اما در این حال دیگران هم نقش مهمی به سهم خود دارند.
او در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:آیا رئیس جمهور فرانسه خبر خوبی به شما نداد، گفت:ما مذاکرات بسیار خوبی داشتیم. رئیس جمهور مکرون به گفتگو با شرکای خود ادامه خواهد داد و ما به آینده نگاه می‌کنیم.
مجری پرسید:شما اروپایی‌ها و شرکای اروپایی خود را به بی تحرکی و ناکامی در انجام اقدامات کافی برای نجات این توافق متهم کرده اید. شما هم اکنون به اروپا تا پنجم سپتامبر ضرب الاجلی داده اید. در پنجم سپتامبر چه روی خواهد داد.
ظریف گفت:ما به هیچ طرفی هیچ ضرب الاجلی نداده ایم. آنچه که ما انجام دادیم بر اساس توافق بود. این توافق در فضایی از اعتماد متقابل حاصل نشد. این توافق در فضایی از نبود اعتماد حاصل شد. ما در توافق یک سازو کار داریم. ما راه حل‌هایی قرار داده ایم. بر اساس این راه حل‌ها اگر یک طرف و یا طرف‌های دیگر توافق را نقض کنند بر اساس این سازو کار و بند ۳۶ توافق ما تدابیری را در نظر گرفته ایم. ما هیچ ضرب الاجلی را تعیین نمی‌کنیم. ما تنها برای شرکای اروپایی خود و روسیه و چین که متحدان راهبردی ما هستند یک چارچوب زمانی را تعیین می‌کنیم. من در نامه ماه نوامبر سال ۲۰۱۸ خود به فدریکا موگرینی به وی اعلام کردم که ما چارچوبی زمانی را برای اجرایی سازی بند ۳۶ توافق تعیین می‌کنیم. ما در نهایت این بند را در ماه مه اجرایی کردیم. ما بر اساس آن چارچوب زمانی کار می‌کنیم. این در چارچوب برجام است. اقدامات که ما انجام داده ایم یک ویژگی مهم دارند و آن این است که قابل بازگشت هستند. اگر اروپا به طور تنها و یا همراه با آمریکا تصمیم به عمل به تعهداتشان بر اساس توافق بگیرند آنگاه ما می‌توانیم در مدت چند ساعت به اجرایی سازی کامل توافق بازگردیم.
وزیر خارجه ایران در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:چرا شما از افزایش سطح غنی سازی اورانیوم سخن می‌گویید، این چه نفعی برای شما دارد و شما چگونه از شرکای خود در اروپا انتظار دارید که همچنان از ایران در این راه دفاع کنند، گفت:ما از توافق خارج نشده ایم. ما توافق را لغو نکرده ایم. ما به طور ناگهانی از توافق خارج نشده ایم. ما از سازو کارهای توافق استفاده می‌کنیم. ما از بندهایی که در توافق پیش بینی شده اند، استفاده می‌کنیم. آنچه که مهم است این است که شرکای ما در اروپا تصمیم خود را نه درباره نحوه برخورد با ایران بلکه درباره نحوه برخورد با آمریکا بگیرند. یا آنها می‌خواهند مستقل باشند و یا اینکه آمریکا می‌خواهد که اراده خود را بر آنها تحمیل کند. اگر آمریکا بخواهد که خواست و اراده خود را بر اروپا تحمیل کند تا آنها قوانین بین المللی را نقض کنند که این موضوع بدی خواهد بود. اما در حال حاضر شاهد آن هم هستیم که آمریکا به دنبال تحمیل خواست خود بر جهان است تا آنها هم قوانین بین المللی را نقض کنند. این کاملا غیرقابل پذیرش است. آینده اروپا باید بر اساس چند جانبه گرایی و حاکمیت قانون باشد. اقدامات آمریکا به منزله تهدیدی برای آینده اروپا است. تصمیم گیری اروپا در این رابطه یک تصمیم گیری مهم است. معتقدیم که رئیس جمهور مکرون باید هدایت را به دست گیرد و از اروپا بخواهد که خودش تصمیمات خود را بگیرد و به دیگران اجازه ندهد که برایش تصمیم گیری کنند.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرده است که هیچ امید و اعتمادی به هیچ کشوری ندارد، آیا این نشان دهنده یک دیدگاه تاریک دیپلماتیک نیست، دوستان شما چه کشورهایی هستند، گفت:در روابط بین المللی ما خواهان داشتن رابطه با همه کشورها هستیم. اما ما تنها به مردم خود اعتماد می‌کنیم. ما به مردم خود اعتماد می‌کنیم. این موضوع سبب شده است که کشور ما پس از ۴۰ سال فشار خارجی نجات پیدا کند. ما همچنان با اعتماد به مردم خود نجات پیدا خواهیم کرد. این به معنای انزوا در سیاست خارجی ما نیست. ما در منطقه خود در رابطه با مبارزه با تروریسم همکاری می‌کنیم. ما با تجاوزگری مقابله می‌کنیم. ما همچنان به نقش خود به عنوان یک بازیگر فعال در جامعه بین المللی ادامه خواهیم داد. اما در نهایت راه دشواری که پیموده ایم به ما این درس را داده است که تنها به مردم کشور خود و توانایی‌های خود اعتماد کنیم. در این حال آغوش خود را برای روابط با دیگران بازکرده ایم.
مجری شبکه پرسید: من می‌خواهم که به یک موضوع جنجالی اشاره کنم و آن حضور شما در سوریه است. بشار اسد یکی از متحدان مهم و کلیدی شما است. این جنگی است که تا کنون جان ۴۰۰ هزار نفر را گرفته است. میلیون‌ها نفر آواره شده اند. این جنگ ۸ سال است که به طول انجامیده است چرا با وجود مدارکی دال بر اقدامات اسد ضد مردمش شما همچنان از وی حمایت می‌کنید.
وزیر امور خارجه در پاسخ گفت: مسئله این است که این جنگ را اسد آغاز نکرد. این جنگی بود که ضد وی و مردم سوریه از خارج تحمیل شد. سوابق به طور شفاف نشان می‌دهد که برخی از کشورهای غربی به داعش و النصره کمک کردند. آنها در برخی از موارد به النصره کمک مالی رساندند. اگر اسد با داعش مبارزه نمی‌کرد داعش هم اکنون پایتخت خود را در دمشق قرار داده بود. اما حالا این گروه بدون قلمرو شده است. ما در این راه به وی کمک کردیم. ما به مردم سوریه کمک کردیم. در این حال ما به مردم عراق هم کمک کردیم. ما به مردم کردستان عراق هم کمک کردیم. زمانی که داعش به منطقه کردستان عراق حمله کرد، آقای بارزانی رئیس منطقه کردستان عراق از همه و از جمله آمریکا و دیگران درخواست کمک کرد، اما هیچ طرفی برای کمک به وی وارد صحنه نشد. تنها افرادی که به کمک وی برای مبارزه با داعش آمدند ایرانی‌ها بودند. ما از جانب اروپا مبارزه کرده ایم. ما مجبور بوده ایم که با گروهی تروریستی مقابله کنیم که یک قلمرو بزرگ را در اختیار داشته است.
ظریف در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:اما شما در تغییر توازن جنگ به نفع بشار اسد به وی کمک کرده اید، گفت:ما در تغییر توازن جنگ ضد تروریست‌ها و نه به نفع هیچ فردی کمک کرده ایم. ما امیدواریم که این کار را به نفع مردم سوریه انجام داده باشیم. ما این کار را انجام داده ایم.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:آیا معتقدید که مردم سوریه از این موضوع نفع برده اند، گفت:هیچکدام از مردم سوریه از جنگ نفع نبرده اند. اما مردم سوریه از شکست داعش نفع برده اند. این یک معیار مهم است. ما در ۳ سال گذشته با همکاری روسیه و ترکیه تلاش کرده ایم که به درگیری‌ها پایان دهیم. ما توانسته ایم که تنش‌ها را کاهش دهیم. این تنها طرحی بوده است که در ۴ سال اخیر و از سال ۲۰۱۵ موثر بوده است. این فرآیند صلح آستانه بوده است. ما بر روی این طرح کار خواهیم کرد. ما در آستانه نهایی شدن کمیسیون قانون اساسی سوریه هستیم. ما به جلو حرکت می‌کنیم. این سهم مهم و بسزایی در ایجاد صلح و امنیت در منطقه دارد.۶ سال پیش و زمانی که من وزیر خارجه شدم ما یک طرح صلح را برای سوریه پیشنهاد دادیم. ما همچنین یک طرح صلح را برای یمن پیشنهاد دادیم. قرار بود که این طرح پس از پایان فوری جنگ عملی شود. اما عربستان سعودی در آن زمان اعلام کرد که می‌تواند به پیروزی نظامی برسد. آنها معتقد بودند که در مدت ۳ هفته می‌توانند یمن را اشغال کنند. هم اکنون ۴ سال گذشته است. ما برای یک راه حل سیاسی تلاش کردیم، اما متحدان غرب در منطقه به یک راه حل نظامی امید بستند. آنها شماری از مردم را کشتند تا بفهمند که راه حلی نظامی وجود ندارد.
وزیر خارجه ایران در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:شما اعلام کرده اید که ایران هیچ جنگی را آغاز نخواهد کرد. با توجه به تنش‌های اخیر در خلیج (فارس) آیا ایران به طرف جنگ با آمریکا می‌رود، گفت:ما هیچ جنگی را آغاز نمی‌کنیم، اما هیچ فشاری را هم قبول نمی‌کنیم. ما این منطقه را خلیج فارس می‌دانیم، زیرا به مرزهای ما نزدیک است. ما ۱۵۰۰ مایل مرز دریایی در خلیج فارس داریم. آمریکا از ۷۰۰۰ مایل دورتر به منطقه ما آمده است. آمریکا تجهیزات نظامی و هواپیماهای خود و از جمله پهپادهای خود را در داخل آب‌های سرزمینی و حریم هوایی ما مستقر کرده است و ما قطعا از آب‌ها و حریم هوایی و سرزمین خود دفاع می‌کنیم. ما به این کار ادامه خواهیم داد. تنهاترین و بهترین راه حل برای جلوگیری از تقابل این است که آمریکا دخالت در منطقه ما را متوقف کند. این منبع بی ثباتی است. این همیشه منبع بی ثباتی بوده است.
مجری شبکه پرسید:ما شاهد فشارهای قابل توجه بر ایران بوده ایم. ایران در سال آینده شاهد برگزاری انتخابات مجلس خواهد بود و انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۱ برگزار خواهد شد. آیا نجات این توافق به منزله نجات سیاسی شما و نجات رویه میانه روی که شما و رئیس جمهور روحانی نماینده آن هستید، نیست.
ظریف در پاسخ گفت:من قصد ندارم که نامزد هیچ مقامی شوم. من هیچ آرزوی سیاسی ندارم که به دنبال به دست آوردن آن باشم. اما معتقدم که این توافق نه تنها یک موفقیت برای ایران بلکه برای منطقه ما و جامعه جهانی است. این یکی از نمونه‌های دیپلماسی موفقیت آمیز است. نمونه‌های دیپلماسی زیادی در ۲۵ سال اخیر همانند این مورد وجود ندارد که ما به آنها افتخار کنیم. این یکی از نمونه‌های اندکی است که دیپلماسی موفق بوده است. من تمام تلاش خود را برای نجات آن انجام می‌دهم. به نظرم اروپا هم باید تمام تلاش خود را برای نجات آن انجام دهد. به نظرم دلایل زیادی وجود دارد که جامعه بین المللی در جهت نجات آن اقدام کند. رئیس جمهور ترامپ ممکن است که از این توافق خوشش نیاید، اما من به او می‌گویم که این توافق به نفع وی و به نفع آمریکا است.
او در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه تلویزیونی که پرسید:شما اعلام کردید که برای ریاست جمهوری نامزد نمی‌شوید، آیا ما باید در این رابطه مطمئن باشیم، گفت:شما می‌توانید مطمئن باشید که من در این جهت حرکت نخواهم کرد. من دوست دارم که به دانشگاه برگردم و به تدریس خود ادامه دهم، اما تا زمانی که لازم باشد در مقام خود باقی خواهم ماند تا به مسئوولیت‌های خود عمل کنم. تا هر زمانی که مردم بخواهند من به تلاش‌های خود ادامه می‌دهم.
ظریف در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:آیا می‌توان گفت: رسیدن به این توافق اتمی و اجرایی سازی آن مبارزه زندگی شما بوده است، گفت:به نظرم ما باید برای چندجانبه گرایی و حاکمیت قانون تلاش و مبارزه کنیم. به نظرم این توافق یکی از پیروزی‌های چندجانبه گرایی و حاکمیت قانون بوده است و همگان باید برای حفظ آن مبارزه کنند. من قطعا برای آن مبارزه خواهم کرد. من به خوبی می‌دانم که رسیدن به این توافق تا چه اندازه دشوار بوده است. موضوع مهم دیگر این است که مذاکره مجدد بر روی این توافق غیرممکن است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:اقتصاد کشور شما دچار آسیب شده است. انتظار می‌رود که تورم به ۵۰ درصد در امسال برسد. انتظار می‌رسد که رشد ناخالص ملی شما به ۶ درصد برسد. آیا مخالفت شما با دعوت به حضور در کاخ سفید ارزش این موضوع را دارد، گفت:من بهای این موضوع را پرداخته ام. من در فهرست افرادی قرار گرفته ام که آمریکا آنها را تحریم کرده است. آنها مرا تحریم کرده اند. اما این بسیار خوب است. اگر من شخصا با مذاکره از روی اکراه مخالفت کنم این موضوع باید همیشه وجود داشته باشد. اما اقتصاد کشور ما در حال رسیدن به ثبات است. ما وارد مرحله بدی شده بودیم. پول ملی ما یک سوم ارزش خود را پس از شوک سال گذشته و خروج رئیس جمهور ترامپ از توافق اتمی به دست آورده است. ما سال گذشته آسیب زیادی دیدیم. آمریکا مسئوول خسارت‌های شدید وارد شده به میزان صدها میلیارد دلار به ایران است و آنها یک روز مجبور خواهند شد که بهای آن را بپردازند.
ظریف در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:آیا معتقدید که رئیس جمهور ترامپ توافق اتمی را مطالعه کرده باشد، گفت:من تصور نمی‌کنم که بسیاری از افراد این توافق را مطالعه کرده باشند. اگر رئیس جمهور ترامپ توافق را مطالعه نکرده باشد من او را سرزنش نمی‌کنم، اما او باید این توافق را مطالعه می‌کرد. این تنها یک توافق نیست که او باید نگاهی به آن داشته باشد بلکه این سند شورای امنیت سازمان ملل است. این یکی از مفصل‌ترین اسناد شورای امنیت سازمان ملل است که بر روی آن رای گیری شده است. باید به او یادآوری کنم که تغییری در آمریکا وجود نداشته است و آمریکا همچنان عضوی دائم در شورای امنیت سازمان ملل است. اگر او از اوباما خوشش نمی‌آید، اما از اینکه آمریکا کرسی دائم شورای امنیت را در اختیار داشته باشد و او و وزیر خارجه آمریکا بر روی آن بنشینند خوشش می‌آید. او باید به سندی که شورای امنیت منتشر کرده است احترام بگذارد
