ظریف عصر یکشنبه ۲۰ مرداد در سفر به دوحه با امیر و وزیر خارجه قطر دیدار و درباره روابط دوجانبه و شرایط کنونی منطقه به رایزنی پرداخت و یک هفته بعد راهی کویت شد و در کویت نیز با «نواف جابر الصباح» ولی‌عهد (در غیاب امیر کویت به خاطر بیماری) و «شیخ صباح الخالد الحمد الصباح» معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد و در دیدار ولی‌عهد کویت گفت: ما و شما در این منطقه ماندنی هستیم و بیگانگان رفتنی‌اند.
او ظهر یکشنبه ۲۷ مرداد به تهران بازگشت و بعد از چند ساعت توقف در تهران، دوباره راهی سفر شد، این بار به مقصد شمال اروپا و سه کشور منطقه «نوردیک».
فنلاند رئیس کنونی شورای اتحادیه اروپا ایستگاه ابتدایی این سفر بود و وزیر خارجه ایران در ساعات پایانی یکشنبه به وقت محلی وارد هلسینکی شد.
وی در بدو ورود به هلسینکی در جمع خبرنگاران در تشریح دلایل این سفر گفت: ارتباطات ما با اتحادیه اروپا ارتباطات مهمی است مخصوصا اینکه اتحادیه اروپا تعهداتی در چارچوب برجام داده است و باید این تعهدات را اجرا کند. لازم است در این زمینه ها با کشورهای اروپایی صحبت شود. همینطور در بحث مسائل منطقه ای، فنلاند، سوئد و نروژ در موضوعات منطقه‌ای ما فعال هستند، سوئد مسؤولیت اولین اجلاس یمن را به عهده داشت، نروژبه دنبال برگزاری اجلاسی درباره افغانستان است و ضرورت دارد در زمینه‌های منطقه‌ای با این کشورها گفت‌وگو شود. فنلاند از گذشته طرحی برای گفتگو در خلیج فارس داشت که تقریبا مشابه طرحی است که ما مطرح کردیم. چند سال پیش من هلسینکی آمدم و اینجا طرح مجمع گفتگوهای منطقه ای در خلیج فارس را مطرح کردم و فنلاندی ها همیشه به این موضوعات علاقه داشتند.
وی با بیان اینکه امروز شرایط منطقه ویژه است و لازم است در این زمینه ها مشورت های گسترده‌ای صورت بگیرد، اظهار داشت: امروز (یکشنبه) در کویت بودیم و فنلاند، سوئد و نروژ در این مرحله است و در مرحله بعدی سفر آسیایی است که با چندین کشور در آسیا گفتوگوها را ادامه می‌دهیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی صبح دوشنبه (۲۸ مرداد ماه) رایزنی‌هایش را با مقامات فنلاندی آغاز کرد.این دومین سفر ظریف به هلسینکی در دوران وزارتش بود.وزیر امور خارجه دهم خرداد ماه ۱۳۹۵ نیز در رأس یک هیأت اقتصادی ۶۰ نفره و به منظور انجام اولین سفر دوره‌ایش به قاره اروپا پس از اجرای برجام و در دومین مقصد این سفر بعد از ورشو به هلسینکی رفته بود.
نخستین ملاقات ظریف صبح دوشنبه ۲۸ مرداد با «سائولی نینیستو» رئیس جمهور فنلاند بود و وزیر خارجه و هیأت همراه در محل اقامتگاه رئیس جمهور فنلاند حضور یافتند و ظریف در این دیدار درباره ابعاد مختلف مناسبات دوجانبه و اوضاع منطقه و عرصه بین‌الملل با رئیس جمهور فنلاند به گفت‌وگو پرداخت.
او پس از این دیدار در اندیشکده «ابتکار مدیریت بحران» با حضور اندیشمندان فنلاندی حضور یافت و ضمن ایراد سخنرانی به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
ظریف پس از شرکت در این نشست به وزارت خارجه فنلاند رفت و با «پکا هاویستو» همتای فنلاندی دیدار کرد و رایزنی‌های دو وزیر خارجه در ضیافت ناهار وزیر خارجه فنلاند، ادامه یافت.
در این دیدار علاوه بر گفتگو در خصوص موضوع نفتکش «آدریان دریا» (گریس ۱) و بررسی آخرین تحولات برجام بویژه ضرورت تسریع در راه اندازی و عملیاتی شدن کامل اینستکس، در خصوص امنیت منطقه خلیج فارس و ایده‌ها و ابتکارات جمهوری اسلامی ایران برای گفتگوهای منطقه‌ای تبادل نظر شد.
وزیر خارجه فنلاند نیز در این دیدار اظهار داشت: علی رغم فشارهای آمریکا بر شرکت های اروپایی، فنلاند و اتحادیه اروپایی از ایجاد سازوکار مالی اینستکس حمایت می‌کند.
دو وزیر پس از پایان رایزنی‌هایشان در نشست خبری مشترک حضور یافتند و به سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند.
وزیر خارجه فنلاند که کشورش جزو هفت کشوری بود که در هفتم تیر ماه و پیش از نشست کمیسیون مشترک برجام آمادگی خود را برای پیوستن به سازوکار مالی اینستکس اعلام کرده بود، در این نشست تاکید کرد که این کشور برای ایفای نقش اتحادیه اروپا در برجام تمام تلاش خود را به کار خواهد بست و نگاهش به اینستکس مثبت است.
وزیر خارجه ایران هم در این نشست گفت که آمریکا به دنبال افزایش تنش در منطقه است. (بیشتر بخوانید)
آخرین مقام فنلاندی که ظریف در این سفر با او دیدار کرد، «ویل اسکیناری» وزیر امور توسعه و تجارت خارجی فنلاند بود و وزیر خارجه ایران در این دیدار گفت: اقدامات یکجانبه آمریکا محدود به ایران نخواهد ماند و شرکای اروپایی را نیز هدف گرفته است.
وزیر امور خارجه ایران در پایان این سفر در گزارشی توئیتری با تشریح محورهای رایزنی‌هایش در فنلاند، گفتوگوها با مقامات این کشور را مفید و مثمرثمر خواند.
سکاندار دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران پس از پایان این دیدارها هلسینکی را به مقصد استکهلم پایتخت سوئد ترک کرد تا در پاسخ به دعوت «مارگوت والستروم» همتای سوئدی با مقامات این کشور دیدار و گفت‌وگو کند.
*دو روز حضور ظریف در استکهلم
وزیر خارجه ایران در دومین مقصد این سفر به محض ورود به استکهلم و در شب عید غدیر خم راهی اقامتگاه سفیر ایران در سوئد شد و در مراسمی که به مناسبت عید غدیر برگزار شده بود شرکت کرد و در جمع ایرانیان سخنرانی و به سوالات تعدادی از ایرانیان مقیم سوئد پاسخ داد و در جریان مشکلاتشان قرار گرفت.محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۲ خرداد ۱۳۹۵ و در سومین مقصد سفرش به اروپا (ظریف پیش از آن به لهستان و فنلاند رفته بود) بعد از اجرای برجام و در رأس یک هیأت اقتصادی ۶۰ نفره به استکهلم سفر کرده بود و این بار بعد از سه سال و حدود ۲ ماه و نیم برای دومین بار در سوئد حضور پیدا کرد.
او در جمع ایرانیان مقیم سوئد خبر داد که جمعه (اول شهریور ماه) قرار است در پاریس با امانوئل ماکرون رئیس جمهور و ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه دیدار کند.
وی درباره اینستکس هم گفت که حتما باید پولی از نفت ایران وارد اینستکس شود، یا اعتبار معادل نفت ایران وارد اینستکس شود و از سوی دیگر اینستکس نمی تواند ابزاری فقط برای معاملات انساندوستانه باشد.
وزیر خارجه در بخش دیگری از سخنانش گفت: زمانی که در کویت بودم به کویتی‌ها گفتم همین فردا (عربستان) آمادگی داشته باشند با ما گفتگو را شروع کنند، حاضریم. حرف‌های عجیب غریب می‌زنند. سعودی ها می‌گویند ظریف کاره‌ای نیست و مشکل ما با سردار سلیمانی است، برای اینکه بدانید دروغ می گویند. وقتی که وزیر شدم با آقای سلیمانی صحبت کردم به سعود الفیصل پیشنهاد کردیم حاضریم راجع به یمن، بحرین، عراق، سوریه و لبنان صحبت کنیم، در همان پیشنهاد پیغام فرستادم اگر فکر می کنید به قول خودتان من «ماله کش اعظم» هستم - آقای پامپئو خیال می‌کند اگر بدهد یک چاله میدانی برایش توئیت بنویسد من ناراحت می شوم - آقای سلیمانی با شما صحبت کند. سعود الفیصل پاسخ داد «جهان عرب به شما ربطی ندارد». حالا می بینید جهان عرب به ما ربط دارد یا ندارد. در سوریه و یمن شکست خوردند در لبنان نخست وزیر آن را زندانی کردند. آنها این تصور را دارند. من به عنوان کسی که حامی روابط هستم، فشار آوردم و برای بهبود روابط با همسایگان هزینه دادم و هنوز هم حاضرم هزینه بدهم. خیال نکنید گناه نداشتن روابط با ماست. در همان زمان آیت الله هاشمی، آنها می گفتند باید «سر مار را برید.» دست ما دراز است و سفره ما پهن است و هر همسایه ای که بخواهد سر سفره رابطه خوب همسایگی بنشیند ما آماده هستیم.
براساس این گزارش، برنامه دیدارها در سوئد با ملاقات وزرای خارجه دو کشور آغاز شد و ظریف با «مارگوت والستروم» ضمن انجام یک ملاقات خصوصی، در نشستی مشورتی نیز به گفت‌وگو پرداخت و در مراسم ضیافت ناهار همتای خود نیز شرکت کرد و بعد از آن با «آن لینده» وزیر تجارت سوئد و مسؤول کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور دیدار کرد.
«کارل بیلدت» نخست‌وزیر و همچنین وزیر خارجه پیشین سوئد هم بعدازظهر سه‌شنبه در هتل محل اقامت ظریف حضور یافت و با وی دیدار کرد.
«اریک هانل» رئیس شرکت بولک مالک نفتکش «استنا ایمپرو» هم سه‌شنبه با ظریف دیدار کرد و جمعی از تجار سوئدی هم همان روز با وزیر خارجه ایران دیدار کردند و پس از آن ظریف به همراه همتای سوئدی در مراسم ضیافت شامی که به میزبانی سفیر ایران در استکهلم تدارک دیده شده بود، شرکت کرد.
صبح چهارشنبه برنامه‌های ظریف در استکهلم با صبحانه کاری با دیپلمات‌های شاخص و کهنه کار سوئدی در هتل محل اقامتش آغاز شد و ظریف از آنجا راهی مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم «سیپری» شد و پس از استقبال «یان الیاسون» معاون پیشین دبیرکل سازمان ملل و رئیس هیأت مدیره این موسسه در جمع حاضران در این نشست سخنرانی کرد و به سؤالاتشان پاسخ داد.
وی در این نشست آمریکا را عامل اصلی ناامنی در منطقه خواند.
ظریف همچنین در ادامه برنامه‌هایش در استکهلم در پارلمان سوئد حضور یافت و با «نورلین» رئیس مجلس این کشور دیدار و در خصوص موضوعات مختلف همکاری‌های دوجانبه به ویژه همکاری‌ها و سفرهای پارلمانی بین ایران و سوئد و همچنین برجام و آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کرد.
وزیر خارجه پس از آن با «استفان لوون» نخست‌وزیر سوئد در محل اقامتش دیدار و بعد از آن استکهلم را به منظور انجام سفرش به اسلو ترک کرد.
وی قبل از ترک اسلو در توئیتی نوشت: در دومین ایستگاه سفرم در اسکاندیناوی، با نخست‌وزیر، وزیر خارجه، «کارل بیلدت» نخست‌وزیر و وزیر خارجه پیشین دیدار کردم. گفتگوهای عالی درباره موضوعات مورد علاقه دو طرف و همچنین راه‌های حفظ برجام داشتم. همچنین ملاقات‌هایی با تجار و اندیشمندان و دیگر مقامات داشتم.
*نروژ ایستگاه پایانی حضور در نوردیک
وزیر امور خارجه ایران که پیش از این دو سفر دیگر به نروژ داشت و خرداد ۱۳۹۵ و خرداد ۱۳۹۶ به منظور انجام سفری دوجانبه و همچنین برای شرکت در اجلاس اسلو فروم (اینجا بخوانید) به اسلو رفته بود، این بار هم پس از ورود به اسلو بلافاصله به اقامتگاه سفیر ایران در نروژ رفت و در جمع ایرانیان سخنرانی کرد و به مشکلاتشان گوش داد و به پرسش‌هایشان پاسخ داد.وی در بخشی از اظهاراتش در ایرانیان بیان کرد: امروز بحمدالله شرایط ما بسیار بهتر است و اجازه نخواهیم داد یک وجب از خاک و آب های ایران در اختیار دیگران قرار بگیرد. کشوری که در برابر تجاوز پهپاد پیشرفته آمریکایی به فضای آب های سرزمینی ایران بدون نگرانی از قلدری آمریکایی ها پهپاد را با سلاح ایرانی زدیم می توانستیم با S-300 هم بزنیم، ولی با سلاح ایرانی زدیم که بدانند ما برای اینکه از خودمان دفاع کنیم به کسی وابسته نمی شویم. حتما بدانید که این کشور نمی آید به هیچ بهانه و دلیلی آب و خاکش را به کسی بدهد و هیچکدام از اینها از حکومت و حاکمیت نیست، همه به این خاطر است که حاکمیت به مردم وابسته است...
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران همچنین در بخش دیگری از سخنانش و در پاسخ به سؤالی با بیان اینکه به اروپایی‌ها می‌گوییم مقدراتتان را در اختیار «اوفک» قرار ندهید، گفت: ولی هنوز هم اروپایی‌ها پشت در دکان اوفک می‌ایستند تا اجازه بگیرند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اولین دیدارش در اسلو، پیش از ظهر پنجشنبه 30 مرداد ماه با «ارنا سولبرگ» نخست‌وزیر نروژ ملاقات کرد.
وی همچنین با «توربیون رو ایساکسن» وزیر صنعت و تجارت نروژ نیز دیدار و به گفتگو پرداخت.
وی پس از آن در موسسه امور بین‌الملل نروژ (نوپی NUPI) حضور یافت و درباره خطر جنگ و آینده خلیج فارس سخنرانی کرد و به سؤالات مطرح شده پاسخ دادو گفت که امنیت در خلیج فارس و تنگه هرمز بدون ایران امکانپذیر نیست.
دیدار با «هاتفیلدت» رئیس کمیسیون سیاست خارجی و دفاعی پارلمان نروژ از دیگر برنامه‌های ظریف بود.
رئیس کمیسیون سیاست خارجی و دفاعی پارلمان نروژ پس از این دیدار در جمع خبرنگاران حضور یافت و در اظهاراتی ضمن درخواست برای بازگشت تهران به تعهدات برجامی، گفت علی‌رغم اتحاد با آمریکا، اسلو قویاً از توافق هسته‌ای حمایت می‌کند.
آخرین مقام نروژی که ظریف با او دیدار کرد «اینه اریکسون سوریده» وزیر خارجه نروژ بود.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن دیدار و حضور در ضیافت ناهار همتای نروژی در پایان به همراه خانم سوریده به میان خبرنگاران آمد و به پرسش‌های آنها پاسخ داد.
ظریف در این نشست در پاسخ به سؤالی درباره سفرش به فرانسه گفت که این سفر ربطی به نشست گروه ۷ ندارد و وزیر خارجه نروژ هم از اهمیت حفظ برجام سخن گفت.(بیشتر بخوانید)
*پاریس ایستگاه پایانی
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در آخرین مقصد این سفر از اسلو راهی پاریس شد تا همانگونه که خودش در جمع ایرانیان مقیم سوئد اعلام کرده بود با ماکرون رئیس جمهور و لودریان وزیر خارجه فرانسه دیدار کند. وی همچنین در توئیتی، قبل از ترک اسلو سفرش به این سه کشور (فنلاند، سوئد و نروژ) را پربار خواند.به گزارش فارس، در دو ماه اخیر به خصوص بعد از تصمیم شورای عالی امنیت ملی در خصوص کاهش تعهدات برجامی رایزنی‌های تلفنی متعددی بین روسای جمهور ایران و فرانسه برقرار بود و روسای جمهور درباره مباحث برجامی و اوضاع منطقه خلیج فارس به گفتگو پرداختند. در این مدت ماکرون دو بار نماینده‌اش را به تهران فرستاد و در دومین بار نماینده‌اش با پیام کتبی به حضور روحانی رفت و پس از آن بود که عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه اول مرداد ماه به پاریس سفر و پیام کتبی روحانی را تقدیم همتای فرانسوی کرد.
ظریف ظهر جمعه به وقت محلی (اول شهریور) به همراه سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه که شب قبل برای حضور در این رایزنی‌ها به پاریس آمده بود و بهرام قاسمی سفیر ایران در فرانسه به کاخ الیزه رفت و با ماکرون دیدار کرد و پس از دیدار در جمع خبرنگاران گفت‌وگوهایش با ماکرون را سازنده خواند و بار دیگر تصریح کرد که ایران برجام را غیرقابل مذاکره مجدد می‌داند.
وی در این باره توضیح داد: بحثی که با رئیس جمهور فرانسه داشتیم در ادامه تماس‌های تلفنی روسای جمهور دو کشور در چند هفته گذشته است. فرانسه پیشنهادهایی را ارائه کرده بود و پیشنهادهایی را ما ارائه کردیم درباره نحوه اجرای برجام و گام‌هایی که نیاز است طرفین بردارند».
ظریف با بیان اینکه گفتوگوها باید برای رسیدن به درک بهتر در خصوص پیشرفت کار آغاز شود، افزود: «گفت‌وگوهای خوب و سازنده‌ای بود، البته به این بستگی دارد که چگونه اتحادیه اروپا بتواند به تعهداتی که در قالب برجام و همینطور تعهداتی که بعد از برجام و خروج آمریکا داده، عمل کند. البته اجلاس جی 7 هم هست و فرصتی برای آقای ماکرون وجود دارد که با سایر اعضای اروپایی ۱+۴ و اگر بخواهند با سایر اعضای گروه 7 صحبت کنند».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در ادامه توضیح داد: «ما گفتوگوها را ادامه می‌دهیم و تماس‌های ماکرون نیز با آقای روحانی ادامه خواهد داشت. دیدگاه‌های ما کاملا مشخص است.
وی درباره پیشنهادات فرانسه برای کاهش تنش‌ها بین ایران و آمریکا و توافق هسته‌ای اظهار داشت: «پیشنهادهایی که دارند درباره نحوه انجام تعهداتی است که اروپا برای اجرایی شدن برجام داشته، یعنی رسیدن منافع اقتصادی برجام به مردم ایران. زمانی که این گفتوگوها به نتیجه برسد جزئیات آن اعلام می شود».
وزیر خارجه همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درباره اینکه آیا سفر ماکرون به تهران نیز مطرح است؟ گفت: «خیر، سفر آقای ماکرون به تهران ماه‌ها و سال‌ها است که مطرح است و از سوی رئیس جمهور دعوت شده‌اند، ولی این روزها بحث جدیدی برای سفر ماکرون مطرح نبوده است».
وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار فارس که آیا در سفری که به چین و ژاپن خواهید داشت به کره شمالی هم خواهید رفت، گفت: «آنچه که ما فعلا در این مرحله طراحی کردیم سفر به چین، ژاپن و چند کشور دیگر است که در این مرحله هنوز سفری به کره شمالی طراحی نکردیم ولی آمادگی برای سفر به کره شمالی را داریم».
وزیر خارجه همچنین پس از آن با یورونیوز، خبرگزاری فرانسه و فرانس 24 مصاحبه اختصاصی داشت.
به گزارش فاس، ظریف بعدازظهر جمعه به وقت محلی نیز با «ژان ایو لودریان» همتای فرانسوی به گفت‌وگو پرداخت و آنگونه که خودش پیش از این گفته بود مباحثی چون برجام، خلیج فارس، یمن و افغانستان از جمله محورهای این گفت‌وگو بوده است.
وزیر خارجه ایران در پایان سفرش به این چهار کشور در گزارشی توئیتری نوشت: «علی‌رغم تلاش‌های آمریکا برای تخریب دموکراسی امروز با رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون و ژان ایو لوردیان در پاریس دیدار کردم. با یورونیوز، خبرگزاری فرانسه و فرانس۲۴ مصاحبه کردم. چندجانبه‌گرایی را باید حفظ کرد. سفرهای بعدی‌‌ام، بعد از یک روز ماندن در تهران، پکن، توکیو و کوالالامپور خواهند بود.»
به گزارش فارس، حال قرار است رایزنی‌های آن سوی مرزهای ظریف از فردا دوباره از سر گرفته شود، البته این بار در آسیا و در این خصوص چین، ژاپن و مالزی مقاصد سفر بعدی رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران هستند.
