تصویب آئین‌نامه خوشه‌های صادراتی

دولت آئین‌نامه «ساماندهی خوشه‌ها و شبکه‌های صادرات‌گرای کسب و کار» را با هدف افزایش سطح رقابت‌پذیری صادرات کشور تصویب کرد.
به گزارش«جهان» و به نقل از مهر، افزایش سطح رقابت پذیری صادرات کشور ، کاهش موانع ناشی از اندازه بنگاه ها و حمایت از کار جمعی و مشترک آنها در صادرات، کارآفرینی از طریق ایجاد، توسعه ارتقای خوشه ها و شبکه های صادرات گرا و هدایت بخشی از منابع پیش بینی شده جهت گسترش بنگاه های کوچک اقتصادی زودبازده از جمله اهداف تصویب آیین نامه ساماندهی خوشه ها و شبکه های صادرات گرای کسب و کار است.

 زیران عضو کمیسیون اقتصاد درجلسه مورخ 2/2/1387 بنا به پیشنهاد وزارت بازرگانی و به استناد مواد (33)، (36) و (39) قانون برنامه چهارم توسعه آیین‌نامه « ساماندهی خوشه‌ها و شبکه‌های صادرات‌گرای کسب و کار» را تصویب کردند که هدف از تدوین این آیین‌نامه، افزایش سطح رقابت‌پذیری صادرات کشور، کاهش موانع ناشی از انـدازه بنگاه‌ها و حمـایت از کار جمعی و مشـترک آنها در صادرات و بـویژه هدایت بخشـی از منابع پیـش‌بینی شده جـهت گستـرش بنگـاه‌های کوچک اقتـصادی زودبازده و کارآفرین از طریق ایجاد، توسعه و ارتقای خوشه‌ها و شـبکه‌های صادرات‌گرا است.

 وشه های صادرات گرای کسب و کار در بخش های مختلف از جمله صنعت و معدن ، خدمات ، کشاورزی ، فرهنگی ، هنری ، صنایع، ترانزیت و حمل و نقل ، تجارت مرزی ، صنایع دستی ،فرش دستباف و گردشگری فعالیت خواهند کرد.

 بر اساس این آیین‌نامه، کمیسیون اقتصاد دولت، تنظیم راهبردها و خط‌مشی‌های توسعه خوشه‌های صادرات‌گرا، تعیین مشوق‌ها و کمک‌ها و رفع موانع را برعهده خواهدداشت و در موارد مربوط به خوشه‌های مزبور از وزیران سایر وزارتخانه‌های ذیربط جهت حضور در جلسه دعوت به عمل خواهدآمد. کار گروه کارشناسی توسعه خوشه‌ها و شبکه‌های صادرات‌گرا با عضویت نمایندگان دستگاه‌های عضو شورا و سایر دستگاه‌های ذیربط حسب مورد تشکیل و دبیرخانه آن در وزارت بازرگانی (سازمان توسعه تجارت ایران) مستقر می‌گردد.

 ر این اساس خوشه‌های صادرات‌گرای کسب و کار در کلیه زیر بخش‌های صنعت و معدن، خدمات و کشاورزی (به ویژه صنایع غذایی و تبدیلی)، فرهنگی، هنری، صنایع خلاقه، ترانزیت و حمل و نقل، تجارت مرزی، صنایع دستی، فرش دستباف، اصناف، خدمات بهداشتی، خدمات آموزشی، فناوری اطلاعات، گردشگری، صنایع‌نوین و در سطوح ملی، منطقه‌ای، استانی و محلی توزیع می‌گردند.

 ین آیین‌نامه، در مورد وظایف خاص دستگاه‌ها تاکید دارد که دستگاه‌های اجرایی وظایف مشروحی برای حمایت از خوشه‌های صادراتی عهده‌دار خواهند شد به طوری که سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران مسئول ارائه کمکهای فنی و مشاوره‌ای صنعتی، سازمان توسعه تجارت ایران مسئول ارائه کمکهای فنی و مشاوره‌ای صادراتی،‌ صدا و سیما متصدی تقویت فرهنگ‌سازی عمومی در راستای ارتقای فرهنگ کارگروهی و جمعی و حرکت به سمت کارایی جمعی، تقویت سرمایه اجتماعی و کمک به رفع آسیبهای سرمایه اجتماعی به عنوان پیشنیاز اصلی موفقیت طرح‌ها خواهد شد.

 همچنین وزارت کار و امور اجتماعی باید با تدوین و هدایت بخشی از سیاست‌های اشتغال و بخشی از منابع اختصاص‌یافته به امر اشتغال‌زایی به سمت خوشه‌ها و شبکه‌های صادرات‌گرا در این جهت گام بردارد و و وزارت تعاون نیز مسئول کمک به تشکیل اجزای مختلف خوشه‌های صادرات‌گرا در قالب شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی و تنظیم سیاست‌های حمایتی شده است.

 بر اساس این آیین‌نامه ، بانک مرکزی موظف است نسبت به تخصیص منابع ارزی و هدایت بخشی از تسهیلات بانکی به سمت خوشه‌های صادرت‌گرا کرده و بانـک‌های تجاری و تخـصصی و بویژه بـانک توسعـه صـادرات ایران نیز باید نسبت به ارائه تسهیلات مالی اقدام نمایند.

 بر اساس این مصوبه دولت، کلیه دستگاه‌های اجرایی به منظور کمک به توسعه خوشه‌های صادراتی عهده‌دارشناسایی و معرفی خوشه‌های صادرات‌گرا مرتبط با مأموریت هر دستگاه در مناطق مختلف کشور، کمک به برگزاری دوره‌های آموزشی فنی و تخصصی تولیدی با کیفیت بهتر جهت نیروهای انسانی مورد نیاز خوشه‌ها، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در بخش فعالیت مربوط به مزایای خوشه‌ها و توسعه خوشه‌ها در بخش، انتخاب و اولویت‌گذاری توسعه خوشه‌ها از میان خوشه‌های بالفعل و بالقوه صادراتی براساس معیارهای گزینش، طراحی چارچوب‌های سامان‌دهی و توسعه خوشه‌ها، هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی توسعه خوشه‌ها، معرفی افراد و دفاتر واجدشرایط به عنوان عاملان توسعه خوشه‌ها و یا تیم‌های توسعه خوشه‌ها، تهیه فهرست‌های تلفیقی خوشه‌های صادرات‌گرا در سطح ملی و استانی و فهرست اولویت‌های سرمایه‌گذاری، ارائه فهرست‌های مربوط به مراجع ذیربط، بانک‌ها و سایر نهادهای تخصصی، اطلاع رسانی فهرست‌ها به متقاضیان سرمایه‌گذاری جهت استفاده از تسهیلات بنگاه‌های زودبازده و سایر تسهیلات و منابع و حمایت و پشتیبانی از طرح‌های توسعه خوشه‌ها در کلیه مراحل شده‌اند.

 بر اساس این آیین نامه دولت 7 معیار را برای اولویت‌گذاری خوشه‌های صادراتی به منظور تقویت و توسعه تعیین کرده که عبارتند از:

 الف ـ سهمی از صادرات در سال‌های گذشته یا پتانسیل‌های صادراتی و بازارهای رو به رشد.
ب ـ میزان ارزش افزوده تولید داخل.

 پ ـ وجود ظرفیت تولید در منطقه جغرافیایی بر مبنای بنگاه‌های کوچک و متوسط

 ت ـ وجود ارتباطات پسین و پیشین در منطقه و در سطح ملی و مزیت‌های نسبی و بالقوه رقابتی (فرایند، محصول، هزینه و منابع).

 ث ـ امکان توسعه سریع.

ج ـ وجود بنگاه‌های فعال اصلی.

 چ ـ حداقل سطحی از سرمایه اجتماعی و مهارت‌های مدیریتی مورد نیاز در دستگاه‌ها.

 بر اساس این آیین نامه، حمایت‌های مالی دستگاه‌های اجرایی از خوشه‌های صادراتی شامل کمکها، مشوق‌ها و حمایت‌های مستقیم اجرایی مالی به صورت هدفمند و برای مدت محدود تا گذر خوشه از مرحله اولیه راه‌اندازی خواهدبود و شامل جوایز صادراتی نیز می‌گردد.

 همچنین، مشوق‌ها و جوایز صادراتی خوشه‌ها شامل اقدامات مشترک صادراتی نظیر اطلاع‌رسانی و تبلیغ و ترویج مشترک در بازارها، ایجاد دفاتر بازاریابی مشترک، منابع مشترک عملیاتی صادرات از جمله انبارها، پایانه‌های تخصصی و غیره و مشارکت گروهی در نمایشگاه‌ها و هیئت‌ها و بخشی از هزینه مطالعات شناختی طرح‌ها و نظایر آن خواهدشد.

 نحوه عمل و چگونگی اجرای طرح‌ها در دستگاه‌های اجرایی در رابطه با خوشه‌های صادرات‌گرا توسط وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع و معادن تهیه و پس از تصویب در کمیسیون اقتصاد دفتر هیئت دولت از سوی کمیسیون مذکور ابلاغ خواهدشد. دستگاه مربوط موظف است، برنامه مستمر آموزشی توسعه خوشه‌ها را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه تدوین و در اختیار موسسات آموزشی مورد تأیید خود قرارداده و بر اجرای آن نظارت نماید.

 وزارت بازرگانی در چارچوب مصوبات کمیسیون اقتصاد دفتر هیئت دولت و با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط به منظور کمک به تأمین بخشی از هزینه‌های مورد نیاز طرح‌های مطالعاتی، آموزشی و ترویجی و همچنین ارائه مشوق‌هایی برای ایجاد زیرساخت‌های تخصصی مرتبط، موظف است اعتبار لازم را در بودجه سالانه خود پیش‌بینی و به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور ارایه نماید.

 این تصویـب‌نامه در تاریخ 14/2/1387 به تأیـید رئیس جمهور رسیده است.