دیوکلسین هم مانند پیشینیان خود از مردم ایلیری و از خانواده‌ای متوسط بود و عمر خود را در خدمت سپاه گذرانده بود. وی که بسیار باهوش و کاردان و جدی بود روش مدیریت را خوب می‌دانست و از عهده کاری که اورلین به...

قاتلان کومود، پرتی ناکس را که سرداری 66 ساله، شرافتمند، صرفه جو و جدی بود، به امپراتوری برگزیدند. وی با حذف مخارج زائد، ملت و نگهبانان مخصوص را ناراضی کرد و نگهبانان پس از سه ماه سلطنت او را به قتل رساندند.

در وضع اجتماعی از اواخر قرن اول تغییر مختصری پدید آمد. نفوذ خیرخواهانه امپراتوران تأئیر بسزائی در اصلاح اوضاع داشت. کشتن پسر توسط پدر، طلاق، کشتن غلامان، بدرفتاری با آنها، و واداشتن آنها به جنگ در سیرک‌ها...

سلسله آنتونن در قرن دوم حکومت می‌کرد و این قرن را می‌توان در نتیجه‌ی حکومت عاقلانه بیشتر زمامداران این سلسله و در سایه استقرار صلح رومی که خود موجب پیشرفت بود یکی از بهترین ادوار تاربخ بشریت به شمار آورد....

امپراتور بدون آنکه عنوان شاهی داشته باشد، قادر مطلق بود (به او عنوان اگوست امپراتور، شخص اول سنا می‌دادند). وی مافوق قانون و صاحب اختیار جان و مال همه بود. برای جانشینی قانونی وجود نداشت. امپراتوران از...

نخستین سلسله امپراتوران رومی به سزارها (قیاصره) معروف است. بانی آن اگوست بود و چون پسری نداشت، تیبر را به فرزندی پذیرفت و این رسم به جای قاعده‌ی رسمی جانشینی، که در حکومت‌های سلطنتی رواج داشت، معمول شد؛...

قوم یهود در عین آنکه به رفت و آمد و استقرار در رم و شهرستانهای رومی مشغول شد، هم در فکر نگاهداری دولت کوچک خود در فلسطین بود و هم قدرت روز افزون رومی‌ها را (از زمان مداخله‌ی پومپه) با‌ بی‌صبری تمام تحمل...

مساعی اگوست برای احیای کشاورزی ایتالیا که در وضع بدی بود به نتیجه نرسید. دهات و مزارع اطراف از سکنه خالی می‌شد و غلامان در این نواحی به زراعت می‌پرداختند و دهقانان آزاد به رم که از بزرگترین شهرهای دنیا...

کسانی که به جان سزار سوء قصد کردند، آرزوی برقراری جمهوری اشرافی داشتند. سنا موافق، و هواخواهان سزار به رهبری آنتوان و لپید (1) مخالف آنها بودند. برای مردم هم وضع دولت هر چه بود تفاوتی نداشت. در مراسم تشییع...

جنگهای داخلی، طبقات متوسط را که موجب عظمت رم شده بودند از بین برد و دیگر جز مشتی شهرنشین مالدار و انبوهی کارگر تهیدست که جمعی غلامان آزاد و غلام بر آنها افزوده شده بود طبقه مرفهی وجود نداشت. اخلاق و رسوم...