مسلمانان مرا وقتی دلی بود

تفسیر عرفانی
1.ای مسلمانان!روزگاری بود که هرگاه مشکل و مسأله ای در زندگی برایم پیش می آمد، با دلم در میان می گذاشتم و راه نجاتی پیدا می کردم.
2.اگر در گرداب غم گرفتار می شدم و به بلا و سختی مبتلا می گشتم، به چاره اندیشی دل غمخوار و یاریگرم امید داشتم تا از درد و غم رهایی یابم و به ساحل نجات برسم.
3.اگر غریب بودم، دلم همدرد من و دوستی خیرخواه و صلاح اندیش برای من بود و مایه ی پشت گرمی یاران اهل دل بود.
4.آن دل مصلحت بین در کوی معشوق از دست رفت و گرفتار شد.خدایا!کوی جانان چه منزلگاه عجیب و دامنگیری است که دامن عاشقی چون مرا می گیرد و در بند می سازد.
5.هنر و شایستگی و برتری ذوقی با رنج و ناکامی همراه است و از من درویش محروم تر و بی نصیب تر چه کسی است؟
6.بر این جان عاشق و پریشان حال من رحم کنید و دل بسوزانید، زیرا این دل، روزگاری حلّال مشکلات و توانا و آگاه بود.
7.از آن زمانی که عاشق شدن و عشق، طرز سخن گفتن را به من آموخت، در سخنانم چنان شور و حالی پدید آمد که گفته های من را در هر مجلسی نقل می کنند و نکته ای ظریف و دلنشین شده است.
8.دیگر نگو که حافظ، سخنوری دانا و شاعری نکته سنج و دقیق است؛ زیرا ما فهمیدیم که او بسیار جاهل و نادان است.