نويسنده: عبدالرّحيم ذاکر حسين
الف - جغرافيا:
اين کشور با 238/537 کيلومتر مربع وسعت ( هفتاد و پنجمين کشور جهان )، در نيمکره ي شمالي ( نصف النهار مبدأ از آن مي گذرد )، در غرب قارّه ي آفريقا، در کنار اقيانوس اطلس و در همسايگي کشورهاي ساحل عاج در غرب، دلتاي عليا در شمال و توگو در شرق واقع شده است.ب - تاريخچه:
تا قبل از استعمار غنا ( مأخوذ از غانه، تمدني که در اعصار باستاني در آفريقاي غربي وجود داشت ) توسط اروپاييان، اين منطقه در اختيار ممالک مستقل سياه پوستان بود. در قرن پانزدهم با ورود پرتغاليان و نفوذ استعماري آنان و ساير اروپاييان، اين ممالک از هم پاشيده شد و به توسط آنها تجارت برده و طلا رونق يافت. غنا در عصر استعمار به ساحل طلا مشهور بود. پس از پرتغالي ها، انگليسي ها شروع به دست اندازي و تأسيس پايگاه هاي تجارتي ديگري در غنا نمودند و بتدريج شهرهايي در اطراف آنها ايجاد شد. در سال 1874 ميلادي بريتانيا، مستعمره فرمانگذار ساحل طلا را تأسيس کرد و پس از منازعات طولاني، پادشاهي آشانتي و « سرزمين هاي شمالي » واقع در شمال آشانتي را نيز تحت الحمايه ي خود اعلام کرد.بعد از جنگ جهاني اول، قسمتي از توگولند آلمان که به قيموميت بريتانيا داده شده بود، از لحاظ اداري ضميمه ي ساحل طلا گرديد. در اواخر دهه ي پنجم قرن حاضر، تمايلات استقلال طلبانه ي مردم ساحل طلا منجر به شورش ملّي شد. در سال 1951 بريتانيا قانون اساسي تازه اي به اين مستعمره اعطا کرد که طبق آن، نوعي خودمختاري در امور داخلي به اين مستعمره داده شد و به دنبال آن اوّلين انتخابات عمومي برگزار گرديد. در اين انتخابات قوام نکرومه رهبر حزب ملّي خلق به نخست وزيري رسيد.
در مارس 1957 ميلادي، ساحل طلا با نام تازه ي غنا استقلال يافت و از دومينيون هاي بريتانيا و داراي حکومت فرمانداري کل گرديد. قوام نکرومه در مقام نخست وزيري اين کشور باقي ماند. در ژوئيه 1960 نوع حکومت اين کشور به همّت قوام نکرومه تبديل به جمهوري شد و خود نکرومه قدرت را در دست گرفت. در سال 1959 غنا با گينه، « اتّحاديه ي ممالک مستقل آفريقايي » و در سال 1961 با گينه و مالي « اتّحاديه ي ممالک آفريقايي » را به منظور همکاري کشورهاي عضو در زمينه هاي نظامي، اقتصادي و اشتراک نظر در سياست خارجي به وجود آورد که عملاً دوامي نيافت. از همان آغاز رياست جمهوري نکرومه، توطئه ها و دسايسي عليه وي و حکومتش و يک شورا به رياست ژنرال ژوزف آنکرا بر کشور حاکم گشت. در سال 1969 آنکرا مجبور به استعفا شد و ژنرال آکواسي به قدرت رسيد. آفريقا در رأس يک هيأت حاکم سه نفره قرار داشت، اين هيأت در سال 1970 منحل گشت... در سال هاي بعد از قوام نکرومه، وضع اقتصادي غنا همواره رو به تنزل بوده و در آخر ده ي هشتم قرن حاضر به بدترين دوران خود رسيده بود. (1)
پي‌نوشت‌ها:
1. گيتاشناسي کشورها، ص 210 و 221.
منبع مقاله :ذاکرحسين، عبدالرحيم؛ (1379)، ادبيات ايران پيرامون استعمار و نهضت هاي آزادي بخش، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول
