انواع معراج در عرفان

در عرفان از سه نوع معراج اسم برده مي شود كه عبارت اند از: معراج تركيب، معراج تحليل و معراج عود. معراج تركيب در قوس نزول جريان دارد؛ زيرا هر موجودي در سير مراتب نزولي كه از آن به «مراتب استيداعيه» ياد مي شود،
چهارشنبه، 16 ارديبهشت 1394
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
انواع معراج در عرفان
 انواع معراج در عرفان

 

نويسنده: علي اميني نژاد




 

در عرفان از سه نوع معراج اسم برده مي شود كه عبارت اند از: معراج تركيب، معراج تحليل و معراج عود. معراج تركيب در قوس نزول جريان دارد؛ زيرا هر موجودي در سير مراتب نزولي كه از آن به «مراتب استيداعيه» ياد مي شود، پي در پي و در گذر از هر مرتبه، قيدها و احكام خاصي مي پذيرد، به صورتي كه در پايان سير نزولي، انباشته از مجموعه ي قيوداتِ متراكم و مركّب از تعين ها، محدوديت ها و پرده هاست.
بنابراين در سير نزولي عروج تركيبي روي داده و از اين جهت به آن «معراج تركيب» مي گويند. اما در قوس صعود در هر مرتبه بخشي از قيدها محدوديت ها و تعين ها برداشته مي شود و به تعبير عرفاني «انسلاج معنوي» روي داده و هر لحظه پوست كني صورت مي پذيرد تا آنجا كه در پايان سير صعودي، همه ي آنها برداشته مي شود، پس به اين سير در آثار عرفا «معراج تحليل» گفته مي شود؛ زيرا در هر مرتبه از آن، قيدهاي متراكم شده در سير نزولي، تحليل رفته و كم مي شوند.
سومين نوع معراج، معراج عود است. مطابق آنچه در بحث سفرهاي چهارگانه، عرفاني خواهد آمد. عارف پس از سفر اول و دوم كه سير صعودي را به پايان مي رساند، در سفر سوم كه براي تكميل خود و بيشتر براي دستگيري از ديگران انجام مي شود، سفري از حق به سوي خلق مي نمايد كه از اين سفر، به معراج عود ياد شده است.
محقق فناري در مصباحا لانس در تبيين همين سه نوع معراج مي گويد:
" سير الامر الالهي المذكور اذا وقع في مراتب الاستيداع يسمّي معراج التركيب و اذا وقع في العروج الانسلاخي ... يسمّي معراج التحليل و اذا وقع في العروج بعد هذا المعراج الي عالم الشهادة لتكميل غيره او نفسه او الامرين معاً يسمّي معراج العود؛ (1) سير امر الهي يادشده آن گاه كه در مراتب استيداعيه [قوس نزول] قرار گيرد، معراج تركيب ناميده مي شود و هرگاه كه اين سير در [قوس صعود و] عروج انسلاخي واقع شود، معراج تحليل نام دارد و همين سير الهي آن زمان كه پس از معراج تحليل [و پايان سير صعودي]، براي تكميل ديگران و يا خود و يا هر دو، به سوي عالم دنيا و شهادت صورت پذيرد، معراج عود ناميده مي شود. "
در اين سه نوع معراج نكته ي قابل دقت آن است كه از ديدگاه عرفاني، نه تنها سير صعودي عروج و معراج است، بلكه سير نزولي در قوس نزول و عود به عالم شهادت نيز عروج و معراج تلقي شده است؛ يعني در همه ي مراحل، موجودات به سوي كمال در حركت و سير مي باشند.

پي‌نوشت‌:

1. محمدبن حمزه فناري، مصباح الانس، ص 295، سؤال چهارم از خاتمه كتاب.

منبع مقاله :
اميني نژاد، علي؛ (1390)، آشنايي با مجموعه عرفان اسلامي (كليات، تاريخ عرفان، عرفان نظري، عرفان عملي و...)، قم: انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (رحمه الله)، چاپ دوم



 

 



نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
چگونه ترجمه را به یک حرفه درآمدزا تبدیل کنیم؟
چگونه ترجمه را به یک حرفه درآمدزا تبدیل کنیم؟
حکمت | هم نشینی با دانشمندان / استاد توکلی
play_arrow
حکمت | هم نشینی با دانشمندان / استاد توکلی
تصاویری از عملیات پدافندی مقابل بمب سنگرشکن در نطنز
play_arrow
تصاویری از عملیات پدافندی مقابل بمب سنگرشکن در نطنز
مهدی طارمی دربی میلان را به آتش کشید
play_arrow
مهدی طارمی دربی میلان را به آتش کشید
ماجرای استعفای نخست وزیر کانادا
play_arrow
ماجرای استعفای نخست وزیر کانادا
تصاویر باورنکردنی از پرواز یک مرغ در یک مسافت طولانی
play_arrow
تصاویر باورنکردنی از پرواز یک مرغ در یک مسافت طولانی
کاهش انرژی با عایق نانویی
play_arrow
کاهش انرژی با عایق نانویی
ویدیویی با بازدید میلیونی؛ سرسره بازی یک کلاغ روی برف!
play_arrow
ویدیویی با بازدید میلیونی؛ سرسره بازی یک کلاغ روی برف!
خاطره‌ای عجیب از رزمنده جانباز دفاع مقدس
play_arrow
خاطره‌ای عجیب از رزمنده جانباز دفاع مقدس
رفتار شهید کاظمی زمانی که متوجه سرماخوردگی یک سرباز شد!
play_arrow
رفتار شهید کاظمی زمانی که متوجه سرماخوردگی یک سرباز شد!
حیرت مقام اسرائیلی از میزان حجم جاسوسی اسرائلی‌ها برای ایران!
play_arrow
حیرت مقام اسرائیلی از میزان حجم جاسوسی اسرائلی‌ها برای ایران!
مراحل جذاب ساخت تابه استیل
play_arrow
مراحل جذاب ساخت تابه استیل
خاطره جالب دیپلمات ایرانی از جمله سفیر زن اسلواکی خطاب به او بعد از عدم دست دادن
play_arrow
خاطره جالب دیپلمات ایرانی از جمله سفیر زن اسلواکی خطاب به او بعد از عدم دست دادن
توضیحات دادستان رشت درباره حادثه گروگانگیری یک خانواده پنج نفره به مدت دو سال در گرگان
play_arrow
توضیحات دادستان رشت درباره حادثه گروگانگیری یک خانواده پنج نفره به مدت دو سال در گرگان
رمزگشایی از حرکت نمادین انگشت در دعای (یا مَنْ اَرْجُوهُ)
رمزگشایی از حرکت نمادین انگشت در دعای (یا مَنْ اَرْجُوهُ)