فیلم مناسب برای كودكان

فیلم، در عصر حاضر، از جمله ی وسایل برجسته و ممتاز آموزش- پرورش همه ی افراد در مدرسه و خارج از آن شده است. فیلم سبب می شود كه معلم، تجارب مدرسه را بسیار با ارزش كند و كودكان را به یادگیری برانگیزد. فیلم می تواند مفهومهای تاریخی، علمی و اجتماعی كودكان را افزایش و گسترش دهد. به عقیده ی بعضی از دانشمندان، یك تصویر به اندازه ی هزار كلمه ارزش دارد.
دیل (Dale) ارزشهای تربیتی فیلم را مورد بحث قرار داده می گوید كه فیلم می تواند: (1)
* مفهومها و معناهای معین و خاصی را ضمن حركات، نشان داده و روشن نماید.
* دقت را برانگیزد.
* به روشن شدن عامل زمان در هر كار یا رشته های حوادث، كمك كند و آن را سریع تر یا كندتر كند.
* گذشته و فاصله های دور را به كلاس بیاورد.
* حادثه ای را دوباره به آسانی زنده كند و به مرحله ی عمل درآورد.
* میزان و اندازه ی عملی اشیاء و موضوعها را بزرگ كند.
* واقعیتها و حقایق را گسترش و افزایش دهد.
* عملی را روشن كند كه انسان توانایی دیدن آن را ندارد.
* درك و روابط انتزاعی را گسترش دهد.
* تجارب گوناگون را در اختیار انسان قرار دهد و در نظرها و گرایشهای شخص، تأثیر كند و آنها را تغییر دهد.
* تجربه ی زیبایی رضایت بخشی را به انسان بیاموزد.
* روابط اشیاء، افكار، و حوادث را برای تماشاگر مفهوم كند.
البته نباید پنداشت كه فیلم، همه ی دردها را درمان می كند و در به كاربردن آن باید كاملاً جانب احتیاط رعایت شود.
همچنین، فیلم میل خواندن را در كودك برمی انگیزد. به این معنا كه او را علاقه مند می كند، كتابهایی درباره ی آنچه در فیلم دیده است، بخواند و نیز می تواند كودكان را در فعالیتهای آموزشی راهنمایی كند، به ویژه اگر این فعالیتها به یادگیری مسائل و امور مكانیكی و صنعتی مربوط باشند.

ارزشهای آموزشی فیلم

علاوه بر آنچه گفته شد ارزشهای آموزشی فیلم را به طور كلی، می توان چنین خلاصه كرد:
1. مردم از فیلم بیشتر یاد می گیرند.
2. در مدت كم، مطالب بیشتری به تماشاگر می آموزد.
3. فیلم در تركیب و توأم بودن با سایر وسایل آموزشی بهتر از یك وسیله است.
4. فیلمهای آموزشی سایر فعالیتهای یادگیری را برمی انگیزند.
5. در نشان دادن روابط موجود میان حقایق و روشهای كار، با بهترین معلمان معادل است.
6. شخص را به دقت وادار می كند.
7. واقعیت را عینی تر و بزرگتر می كند.
8. زمان گذشته و حال، و حتی آینده، را به كلاس می آورد.
9. مدارك و شواهد مربوط به یك حادثه را به آسانی در اختیار می گذارد.

چند پیشنهاد برای استفاده از فیلم

چنانكه بالا گفتیم در استفاده از فیلم باید احتیاط كرد زیرا گاهی ممكن است بد به كار برده شود. معلم وقتی باید فیلم را مورد استفاده قرار دهد كه به موضوع درس و كارش مربوط باشد.
در استفاده از فیلم به چند پیشنهاد زیر باید توجه شود:
* معلم باید قبلاً فیلم را دیده باشد.
* فیلم ممكن است همه یا قسمتی از یك چیز را نمایش دهد و معمولاً آنچه بیش از یك تصویر داشته باشد بیشتر ارزش خواهد داشت.
* مدت فیلم به هدف و منظور از آن بستگی دارد. از این رو، بعضی از فیلمها مفصل و بعضی دیگر مختصر خواهد بود.
* فیلمها معمولاً چنین طبقه بندی می شوند؛
1. آنهایی كه یك عمل را نمایش می دهند.
2. آنهایی كه یك مهارت را نمایش می دهند.
3. فیلمهایی كه شبیه بعضی از حوادث را نشان می دهند.
4. فیلمهایی كه بعضی از محصولات صنعتی را تشریح و توضیح می نمایند.
5. فیلمهایی كه اثرهای هیجانی و عاطفی دارند.
6. فیلمهای مستند از بعضی از اوضاع اجتماعی و طبیعی.
از این انواع فیلم، معلم آنچه را كه به درس و هدفش مربوط است انتخاب می كند.
* فیلم را در صورتی كه برای كسب و افزایش اطلاعات دانش آموزان باشد باید در كلاس نشان داد و دانش آموزان باید آن را جزو فعالیتهای درسی كلاسی بپذیرند.
* معلم باید قبلاً پرسشهایی را كه فیلم به آنها پاسخ خواهد گفت، روشن كند.
* در یك وقت، باید یك فیلم نشان داده شود، زیرا دو یا سه فیلم، موجب اشتباه وگیجی دانش آموزان می شود.
* مشاهدات دانش آموزان را باید ضمن بحث، پرسش یا آزمایشهای كتبی بررسی كرد تا موضوعها و مسائلی كه بد فهمیده شده اند معلوم و تصحیح شوند.
نكته ای كه در استفاده از فیلم باید بیشتر مورد توجه معلمان قرار گیرد این است كه همواره اثرهای آموزش- پرورشی آن را ارزشیابی كنند، چون ارزش هر وسیله ی آموزشی به میزان اثرهای مفید آن در زندگی افراد بستگی دارد.
همچنین، معلم باید در استفاده از فیلم در آموزش، به نكات زیر توجه كند:
1. موضوع یادگیری را معین و مشخص كند.
2. نقشه و طرح درس را تهیه كند.
3. قبل از نمایش فیلم درباره ی آن بحث شود.
4. بعد از پایان فیلم درباره ی آن گفت و گو و اظهارنظر شود.
5. فعالیتهای موجود در فیلم دنبال شوند.
6. فیلم برای استفاده ی بعدی مورد ارزشیابی قرار گیرد.
بیشتر روان شناسان بر این باورند كه بزرگ ترین و اساسی ترین «مسأله اجتماعی» معاصر در جهان امروز، نبودن «مهارتهای اجتماعی» یا «مهارتهای همزیستی» (چگونه با هم زیستن) است.

پی‌نوشت‌ها:

1. Edgar dale (1954). Audio- Visual methods of teaching. New York. P. 218.

منبع مقاله :
شعاری نژاد، علی اکبر؛ (1390)، ادبیات کودکان، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ بیست و هفتم