تلويزيون و سازندگى رفتار
نويسنده:على رضايي
تلويزيون وسيله خوبى براى انتقال مطالب و معلومات است. کودک با مشاهده تلويزيون تجاربى به دست مى‌آورد که براى او زندگى‌ساز و فرهنگ است و تماشاى برخى از صحنه‌ها آنچنان براى او لذت‌بخش است که حتى براى بزرگسالان آنچنان نيست. ولى عيبى که تلويزيون براى کودکان و نوجوانان دارد اين است که بسيارى از برنامه‌هاى آن هوس‌هاى دست دوم را در آنان بر مى‌انگيزد در حالى که هنوز هوس دسته اول‌شان برآورده نشده است.
کودکان اولين الگوهاى اجتماعى خود را از تلويزيون مى‌گيرند و بعد از والدين‌شان تلويزيون يکى از عوامل پرورش‌دهنده تخيلات، افکار واگر به‌طور مناسب استفاده شود، استعدادهاى آنهاست واما اگر از تلويزيون به‌طور مناسب استفاده نشود يکى از ابزارهاى آشنايى کودک و نوجوان با پديده‌هاى آسيب و اختلافات اجتماعى است که در شرايط خاص توانايى تظاهر پيدا خواهد کرد. برنامه‌سازان تلويزيون بايد توجه داشته باشند که بافت جمعيتى کشور ما بافت نوجوان و جوان است. تلويزيون بايد کودکان و نوجوانان را براى کسب علم و دانش آماده نموده و زمينه مناسب براى رشد شخصيت آنان را فراهم آورد. در بسيارى از برنامه‌هايى که موردعلاقه کودکان و نوجوانان است مشاهده مى‌شود که به شيوه‌هاى خاص، صحبت از عشق ومحبت است بدين‌سان نتيجه مشاهده‌اش جز هوسى شدن و يا کوششى بى‌حساب براى برآورده شدن هوس‌ها نيست. از رفتار کودکان در دبستان و نوجوانان در دبيرستان پيداست که چه معلومات ارزنده‌اى از برنامه‌هاى تلويزيون اندوخته‌اند و براى همکلاسى‌‌هاى خودشان با آب و تاب تعريف مى‌کنند، چگونه نقش آن هنرپيشه تلويزيونى را که ديشب ديده بازى مى‌کند، حتى در جلسه درس که بسيار جدى هم مى‌باشد الفاظ و کلمات خاصى بين بچه‌ها رد و بدل مى‌شود.
تلويزيون نقش اساسى و سازنده و يا ويران کننده در افراد دارد . کودک و نوجوان از تلويزيون رنگ وتاثير مى‌گيرد و حتى راه و رسم زندگى آينده را براساس آن استوار مى‌سازد.
تلويزيون براى کودک ونوجوان مى‌تواند مفيد باشد به شرطى که متن آن سازنده و جهت دهنده، مثبت و گويا باشد، متن برنامه تلويزيون با واقعيت زندگى تطابق داشته باشد، قابل فهم باشد، قهرمانانش معلوم و شناخته شده و با اصالت و با شخصيت باشند، حرکات آنان بدآموز نباشد.
فراموش نکنيم که فيلم تاثير واقعى برجاى مى‌گذارد؛اگر چه متن آن غيرواقعى باشد، چون کودک و نوجوان به حال مى‌انديشد و ظواهر فيلم را درک کرده و درونى‌سازى مى‌کند. به کودک و نوجوان ايده مى‌دهد اگرچه غيرقابل تطابق باجهان واقعيت باشد. داستان اکثر فيلم‌ها که از تلويزيون پخش مى شود براى کودکان جنبه تخيلى داشته و قابل درک و فهم نيست، با اين شرايط حاضر به دورى از تلويزيون نمى‌باشند به جهت اينکه کودکان نسبت به صفحه تلويزيون و به عبارت ديگر به صدا، آهنگ، رنگ، حرکات و رفتار بازيگر، گزارشگر و... احساس وابستگى مى‌کند.
آنچه کودک از تلويزيون مى‌آموزد بستگى به سطح رشد کودک و ماهيت برنامه‌هايى که تماشا مى‌کند دارد. کودکان از تلويزيون هم رفتار جامعه‌پسند و هم رفتار پرخاشگرانه را مى‌آموزند. کودکان ياد مى‌گيرند که ديگران در جشن عروسي، در قرار ملاقات‌ها و در موقعيت‌هاى ديگر چگونه رفتار مى‌کنند. هر چند که کودکان بسيارى از برنامه‌هايى را که براى آنان طرح‌ريزى شده است تماشا مى‌کنند ولى غالبا آنچه مى‌بينند براى بزرگسالان تهيه شده است، شخصيت‌ها و موقعيت‌ها براى آنان ناآشناست و آنچه را مى‌بينند درک نمى‌کنند، زيرا مهارتهاى شناختى آنان براى درک داستانهاى‌پيچيده هنوز کاملا رشد نکرده است.
کودکان اولين الگوهاى اجتماعى خود را از تلويزيون مى‌گيرند و بعد از والدين‌شان تلويزيون يکى از عوامل پرورش‌دهنده تخيلات، افکار واگر به‌طور مناسب استفاده شود، استعدادهاى آنهاست واما اگر از تلويزيون به‌طور مناسب استفاده نشود يکى از ابزارهاى آشنايى کودک و نوجوان با پديده‌هاى آسيب و اختلافات اجتماعى است که در شرايط خاص توانايى تظاهر پيدا خواهد کرد. برنامه‌سازان تلويزيون بايد توجه داشته باشند که بافت جمعيتى کشور ما بافت نوجوان و جوان است. تلويزيون بايد کودکان و نوجوانان را براى کسب علم و دانش آماده نموده و زمينه مناسب براى رشد شخصيت آنان را فراهم آورد. در بسيارى از برنامه‌هايى که موردعلاقه کودکان و نوجوانان است مشاهده مى‌شود که به شيوه‌هاى خاص، صحبت از عشق ومحبت است بدين‌سان نتيجه مشاهده‌اش جز هوسى شدن و يا کوششى بى‌حساب براى برآورده شدن هوس‌ها نيست. از رفتار کودکان در دبستان و نوجوانان در دبيرستان پيداست که چه معلومات ارزنده‌اى از برنامه‌هاى تلويزيون اندوخته‌اند و براى همکلاسى‌‌هاى خودشان با آب و تاب تعريف مى‌کنند، چگونه نقش آن هنرپيشه تلويزيونى را که ديشب ديده بازى مى‌کند، حتى در جلسه درس که بسيار جدى هم مى‌باشد الفاظ و کلمات خاصى بين بچه‌ها رد و بدل مى‌شود.
تلويزيون نقش اساسى و سازنده و يا ويران کننده در افراد دارد . کودک و نوجوان از تلويزيون رنگ وتاثير مى‌گيرد و حتى راه و رسم زندگى آينده را براساس آن استوار مى‌سازد.
تلويزيون براى کودک ونوجوان مى‌تواند مفيد باشد به شرطى که متن آن سازنده و جهت دهنده، مثبت و گويا باشد، متن برنامه تلويزيون با واقعيت زندگى تطابق داشته باشد، قابل فهم باشد، قهرمانانش معلوم و شناخته شده و با اصالت و با شخصيت باشند، حرکات آنان بدآموز نباشد.
فراموش نکنيم که فيلم تاثير واقعى برجاى مى‌گذارد؛اگر چه متن آن غيرواقعى باشد، چون کودک و نوجوان به حال مى‌انديشد و ظواهر فيلم را درک کرده و درونى‌سازى مى‌کند. به کودک و نوجوان ايده مى‌دهد اگرچه غيرقابل تطابق باجهان واقعيت باشد. داستان اکثر فيلم‌ها که از تلويزيون پخش مى شود براى کودکان جنبه تخيلى داشته و قابل درک و فهم نيست، با اين شرايط حاضر به دورى از تلويزيون نمى‌باشند به جهت اينکه کودکان نسبت به صفحه تلويزيون و به عبارت ديگر به صدا، آهنگ، رنگ، حرکات و رفتار بازيگر، گزارشگر و... احساس وابستگى مى‌کند.
آنچه کودک از تلويزيون مى‌آموزد بستگى به سطح رشد کودک و ماهيت برنامه‌هايى که تماشا مى‌کند دارد. کودکان از تلويزيون هم رفتار جامعه‌پسند و هم رفتار پرخاشگرانه را مى‌آموزند. کودکان ياد مى‌گيرند که ديگران در جشن عروسي، در قرار ملاقات‌ها و در موقعيت‌هاى ديگر چگونه رفتار مى‌کنند. هر چند که کودکان بسيارى از برنامه‌هايى را که براى آنان طرح‌ريزى شده است تماشا مى‌کنند ولى غالبا آنچه مى‌بينند براى بزرگسالان تهيه شده است، شخصيت‌ها و موقعيت‌ها براى آنان ناآشناست و آنچه را مى‌بينند درک نمى‌کنند، زيرا مهارتهاى شناختى آنان براى درک داستانهاى‌پيچيده هنوز کاملا رشد نکرده است.
