خارخاسك

گياهى است علفى، يك ساله داراى ساقه هاى خوابيده با انشعابات گسترده بر سطح خاك و پوشيده از تار كه برگ و ساقه هاى جوان آن را تارهاى ظريف ابريشمى مى پوشاند. برگ هاى آن متقابل غالباً نامساوى و مركب از برگچه هاى كوچك و ريزى است كه به تعداد ۶-۳ زوج در طرفين دمبرگ اصلى جاى دارند. گل ها زرد كوچك و منفرد هستند. ميوه آن شيزوكارپ ناشكوفا كه در موقع رسيدن قسمت هاى پنج گانه آن از هم جدا و پراكنده مى شوند هر يك از اين قسمت هاى پنج گانه در سطح بيرونى خاردار است.
قسمت هاى مورد استفاده اين گياه، ميوه، دانه، برگ، ريشه و گاهى كليه اعضاى گياه است ولى بيش از همه ميوه آن مورد استفاده قرار مى گيرد. رنگ ميوه هاى آن سبز مايل به زرد، بدون بو و با طعم مشخص است. ميوه هاى اين گياه را در اواخر تابستان و اوايل پاييز جمع آورى مى كنند. اين گياه پراكندگى وسيعى در نواحى مختلف كره زمين دارد. به طورى كه مى توان آن را در غالب نواحى دنيا مشاهده كرد. تركيبات شيميايى گياه خارخاسك شامل رزين، تاش، روغن ثابت، آلكالوئيد، پلى فنل ها و مواد معدنى شامل كلسيم، فسفر، آهن، سديم، پتاسيم، گوگرد، ازت و كلر است. پنج نوع ماده گليكوزيدى نيز دارد كه همه آنها داراى گلوكز است و علاوه بر گلوكز قندهاى رامنوز و آرابينوز را هم شامل مى شود.
خارخاسك به عنوان مدر، دفع كننده سنگ هاى مجارى ادرارى و تقويت كننده قواى جنسى به كار مى رود. در طب گذشته براى خارخاسك اثر مدر و دفع كننده سنگ هاى مجارى ادرارى و تقويت كننده قواى جنسى قائل بوده و از آن به عنوان درمان كننده عفونت و التهاب لثه استفاده مى شده است. از فرآورده هاى موجود در بازار مى توان قطره پروستاتان، قطره سنكل و قطره آفروديت را نام برد.