تاتن، الفرد ادوین هاورد

الفرد تاتن، تنها فرزند جیمز تاتن، كركره ساز ونیزی، در چهارده سالگی مدرسه را ترك گفت. بعداً موفق به دریافت كمك هزینه‌ی تحصیلی از كالج سلطنتی علوم لندن گردید، و در 1265 با جوایز ممتاز در زمین شناسی، فیزیك، و شیمی از
شنبه، 4 مهر 1394
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
تاتن، الفرد ادوین هاورد
تاتن، الفرد ادوین هاورد

 

نویسنده: Duncan McKie
مترجم: ز. ع. د.



 
[alfred edwin hāwərd tātən]
Alfred Edwin Howard Tutton
(ت: استاكپْورت، چشر، انگلستان، 31 امرداد 22/1243 اوت 1864؛ و. دلینگتن، ساسكس، انگلستان، 23 تیر 14/1317 ژویه‌ی 1938)، بلورشناسی.
الفرد تاتن، تنها فرزند جیمز تاتن، كركره ساز ونیزی، در چهارده سالگی مدرسه را ترك گفت. بعداً موفق به دریافت كمك هزینه‌ی تحصیلی از كالج سلطنتی علوم لندن گردید، و در 1265 با جوایز ممتاز در زمین شناسی، فیزیك، و شیمی از آنجا فارغ التحصیل شد. در 1268 تدریس شیمی تجزیه‌ای را برعهده گرفت. در 1274 به سمت بازرس مدارس فنی منصوب گردید و به طور متوالی در نواحی آكسفرد، لندن و پلیمث خدمت كرد. در 1303 به كیمبریج بازگشت و بازنشسته شد و گاهی هم در آن دانشگاه تدریس و سخنرانی می‌كرد. از 1274 تا 1310، كه به دلینگتن در ساسكس نقل مكان كرد، در خانه‌های مختلف خود یك آزمایشگاه بلورشناسی دایر می‌كرد. هنگامی كه در 1310 به طور كامل بازنشسته شد، دانشگاه منچستر، كه قبلاً، در 1305، به او دكترای افتخاری در علوم اعطا كرده بود، دستگاه‌های تحقیقاتی او را خرید.
تاتن در 28 خرداد 1281 با مارگریت لوْت، اهل كامنرپلیس آكسفرد، پیوند زناشویی بست. ثمره‌ی این ازدواج دو پسر و چهار دختر بود. تاتن در طول زندگی خود از سلامتی عالی برخوردار بود، اگرچه از پیامد حادثه‌ای وخیم كه در 1305 در كوهنوردی در آلپ رخ داده بود رنج می‌برد، در سالهای آخر عمر دچار ضعف بینایی شد.
تاتن در 1278 به عضویت «انجمن سلطنتی» انتخاب شد و از 1291 تا 1294 ریاست «انجمن كانی شناسی بریتانیای بزرگ» را برعهده داشت. غیر از بلورشناسی، علایق عمده‌اش كوه نوردی و مطالعه درباره‌ی یخچالهای طبیعی بود؛ این هر سه موضوع را در كتاب خود به نام The Natural History of Ice and Snow («تاریخ طبیعی یخ و برف»، 1927) به هم پیوند داد.
اولین تحقیقات تاتن با همكاری تامس ا. ثارپ (1269-1270) صرفاً در زمینه‌ی شیمی و مربوط به اوْكسیدهای فوْسفوْر با ظرفیتهای پایین بود. در این دوره در بررسی حوزه‌های مغناطیسی اسكاتلند و انگلستان نیز با ثارپ و آرثر و. روكر همكاری داشت.
تاتن از اوایل دوره‌ی فعالیتهای علمی خود برنامه‌ی تحقیقی بررسی دقیق نمكهای همریخت از لحاظ زاویه سنجی و نورشناسی را آغاز نمود كه چهل سال از عمر او را اشغال كرد. او كار را با رشته‌ی R2XO4 آغاز كرد كه در آن R یكی از عنصرهای K (پوْتاسیوْم)، Rb (روبیدیوْم)، Cs (سزیوْم)، NH4 (؟) و TI (تالیوْم) و X یكی از عنصرهای S (گوگرد)، Se (سلنیوْم) بود. بعداً نوبت رشته‌ی R2M(XO4)2.6H2O رسید كه در آن R و X همان عناصر یاد شده بودند و به جای M یكی از فلزهای Mg (منیزیوْم)، Zn (روی)، Fe (آهن)، Ni (نیكل)، Co (كوْبالت)، Mn (منگنز)، Cu (مس)، Cd (كادمیوْم) قرار می‌گرفت. او، با استفاده از روشهای زاویه سنجی و نورشناسی در بالاترین سطح دقت و ظرافت، نشان داد كه خواص فیزیكی منظماً با خواص اتوْمی عنصرهای جانشین X تغییر می‌كند. همین نتیجه گیری كلی بعدها برای پركلوْراتهای قلیایی و كروْماتهای دوتایی قلیایی نیز به تحقق پیوست. نتایج كار تاتن در قریب به پنجاه مقاله بین سالهای 1269 تا 1308 بچاپ رسید. مطالب اساسی از نو انتشار یافتند و دستگاه آزمایشهای او بتفصیل در كتابهای Crystallin Structure and Chemical Constitution («ساختار بلوری و تشكّل شیمیایی»، 1910)، Crystallography and Practical Crystal Measurment («بلورشناسی و اندازه گیری عملی بلور»، 1911؛ چاپ دوم، 2 جلد، 1922) و Crystalline Form and Chemical Constitution («شكل بلوری و تشكّل شیمیایی»، 1926) توصیف شده‌اند. تحقیقی كلی درباره‌ی بلورشناسی را نیز در كتاب Crystals («بلورها»، 1911) به رشته‌ی تحریر درآورد.
از اندازه گیری‌های بلورشناختی بسیار دقیقی كه تاتن در آنها مهارت بسزائی داشت، دستگاه مقایسه گر تداخلی‌ای پدید آمد كه او برای مقایسه‌ی معیار (استاندارد)های فرعی یارد [واحد طول] با یارد معیار سلطنتی و متعاقب تحقیقات مایكلسن، برای ارزیابی یارد معیار برحسب طول موج رنگ سرخ كادمیوْم، از آن استفاده كرد.
شهرت تاتن در دقت چشمگیرِ كارهایش در زمینه‌ی زاویه سنجی و نورشناسی است، و اهمیت مطلب در این است كه آن دقت زمانی حاصل شد كه وی سخت سرگرم انجام وظایف اداری بود. توسعه‌ی سریع بلورشناسی با استفاده از پرتو مجهول، نوع كار او را از جریان كلی پژوهش بلورشناختی خارج كرد، ولی اطلاعاتی كه گرد آورد، اگرچه اساسی نبودند، با وجود این كمك قابل توجهی به فهم همریختی نمودند؛ و دستگاه‌های مبتكرانه‌ای كه تاتن طراحی كرد بعدها مبنائی شدند برای ساخت ابزارهائی كه در تعداد زیادی از رشته‌های علمی مفید بودند.

كتابشناسی

یكم. كارهای اصلی.

آثار مهم تاتن بدین قرارند: Crystalline Structure and Chemical Constitution (لندن، 1910)؛ Crystals (لندن، 1911)؛ Crystallography and Practical Crystal Measurement (لندن، 1911؛ چاپ دوم، لندن، 1922)؛ The Natural History of Crystals (لندن، 1924)؛ Crystalline Form and Chemical Constitution (لندن، 1926)؛ و The Natural History of Ice and Snow ,Illustrated From the Alps (لندن، 1927). مقالات متعددی هم در PRS, JCS و مجلات دیگر موجود است.

دوم. خواندنیهای فرعی..

برای آگاهی از بحثهائی درباره تاتن و آثارش، - مقاله‌ای از ج. ر. پارتینگتن در Nat، 142(1938)، 321-322؛ و نوشته‌ای از ل. ج. اسپنسر، در MJMS، 25(‌1939)، 301-303. نیز- ONFRS، 2 (1939)، 621-626.
منبع مقاله :
گیلیپسی، چارلز كولستون، (1387)، زندگینامه‌ی علمی دانشوران، ترجمه احمد آرام...[ و دیگران]، تهران: شركت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول



 

 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط