دشمن شيرين

«هر كدام از ما ساليانه ۲۵ كيلوگرم شكر مصرف مى كنيم.» اين مقدمه مطلبى بود كه در شماره پيشين مجله ايتاليايى پانوراما به چاپ رسيد و مورد توجه بسيارى از متخصصان و پزشكان و افراد عادى قرار گرفت. در اين مقاله آمده است، همه ما براى تامين نيازهاى غذايى، روزانه ۹۰ گرم شكر معادل ۱۸ حبه قند به صورت غيرمستقيم يعنى از طريق خوردن كلوچه، كيك و شيرينى، نوشابه هاى گازدار و تنقلات شيرين مصرف مى كنيم.
شما هم اگر تنها براى شيرين كردن قهوه يا چايتان از يك يا دو قاشق چاى خورى شكر استفاده مى كنيد، مى توانيد از سلامتى تان مطمئن باشيد و با خيال راحت به زندگى ادامه دهيد. ولى اگر صبح ها عادت به خوردن شكلات صبحانه داريد، كلوچه و آبميوه نيمروز را فراموش نمى كنيد و غذا بدون نوشابه از گلويتان پايين نمى رود و روزها را بدون خوردن شكلات و كارامل به شب نمى رسانيد، بايد بيشتر از گذشته به وضعيت بدنى خود رسيدگى كنيد و البته كمى هم نگران باشيد زيرا با اين مقدار شكرى كه شما روزانه مصرف مى كنيد، هيچ نقطه سفيدى در سلامتى تان ديده نمى شود. البته اين را هم بدانيد كه تنها شما نيستيد كه به اين وضع دچاريد، براساس گزارش سازمان بهداشت جهانى كه چندى پيش در هفته نامه فرانسوى Lepoint به چاپ رسيد، آمار مصرف شكر در كشورهاى اروپايى بيش از همه در ايتاليا و فرانسه بالا است. به طورى كه ايتاليايى ها ۲۵ كيلوگرم و فرانسوى ها ۳۴ كيلوگرم شكر در سال مصرف مى كنند، آن هم به صورت غيرمستقيم. زيرا براساس آمارها، بيشترين ميزان شكر مصرفى (در حدود ۶۰ درصد) به خوردن غذاها و تنقلات و ميوه جات شيرين مربوط مى شود.
از همه اينها كه بگذريم، خطراتى كه مصرف فراوان شكر به دنبال دارد، مهمتر است. اضافه وزن و چاقى كه خود بيمارى هاى بسيارى نظير ديابت، نارسايى هاى قلبى و تغييرات متابوليسمى را به همراه دارد، از مهمترين آسيب هاى ناشى از مصرف زياد شكر است كه گرچه بر كسى پوشيده نيست ولى روز به روز تعداد مبتلايان به آن افزايش مى يابد.در حال حاضر، مصرف نوشابه و آبميوه كه حاوى بيشترين ميزان شكر هستند، در اروپا و آمريكا به دو برابر بيشتر از سال هاى قبل رسيده است. هر ۳۳۰ ميلى ليتر نوشابه حاوى ۳۳ گرم قند و ۱۳۲ كيلو كالرى است. حال آنكه نياز روزانه افراد به قند تنها ۱۰ درصد است و بايستى از طريق مصرف نان، برنج، ماكارونى و غلات تامين شود، نه نوشابه و سودا و آبميوه.
براى اينكه بدانيم قندها تا چه حد و چگونه تهديدكننده سلامتى هستند، به معرفى انواع آن مى پردازيم.قندها از روى تعداد واحدهاى تشكيل دهنده به دو نوع ساده و پيچيده تقسيم مى شوند.كربوهيدرات هاى ساده (قندها) كه شامل تك قندى ها (گلوكز، فروكتوز، گالاكتوز) و دو قندى ها (ساكاروز، لاكتوز و مالتوز) است.كربوهيدرات هاى پيچيده يا چندقندى ها كه از نشاسته و فيبرهاى غذايى (سلولز و پلتين) تشكيل شده اند.
كربوهيدرات ها سوخت اصلى و مهمترين منبع تامين انرژى انسان ها و حيوانات هستند. تمام سلول هاى بدن از جمله سلول هاى عضلات سيستم عصبى مركزى و محيطى و گلبول هاى قرمز خون براى انجام وظايف خود به گلوكز كه سوخت اصلى آنها هست نياز دارند.
گلوكز (قند خون): ساده ترين نوع قند و واحد ساختمانى كربوهيدرات ها است. اين قند منبع اصلى براى سلول هاى بدن به شمار مى رود. گرچه غذاها حاوى اندكى از اين نوع قند هستند اما اغلب گلوكز خون از نشاسته و ساكاروز (شكر) به دست مى آيد. شكر خود متشكل از دو قند گلوكز و فروكتوز است.
فروكتوز: قند ميوه است و مسئول شيرينى عسل است. شيرين ترين قندها است چرا كه قدرت شيرين كنندگى آن يك برابر و نيم بيشتر از ساكاروز (شكر) است. با توجه به اين خاصيتى كه دارد سالم ترين قندها بوده و بهترين نوع قند در مبتلايان به ديابت است.
اما اساساً تمامى كربوهيدرات ها زمانى كه وارد جريان خون مى شوند به گلوكز تبديل مى شوند، اگر مقدار آنها كم باشد به عنوان انرژى توسط بدن استفاده مى شوند، در غير اين صورت به صورت چربى در بدن ذخيره و در نهايت منجر به افزايش وزن مى شوند.با توجه به موارد فوق به نظر مى رسد براى حفظ تندرستى، بهتر باشد خوردن نوشابه، سودا، آبميوه، شيرينى، كيك و كراكر را به حداقل رسانده و از قندهاى طبيعى استفاده كنيم و به شير كه حاوى قند لاكتوز بوده و نوشيدنش ۵ برابر كمتر از نوشابه شده است، بيشتر بها دهيم.