از پُز روشنفكرى تا فرار از اضطراب!
نويسنده:سيد محمدمهدى موسوى
كنكاشى درباره علل افزايش مصرف دخانيات در دانشگاهها
يكى از معضلات امروز جامعه ما، گسترش روزافزون استفاده از دخانيات، به ويژه سيگار، در ميان مردم و به خصوص جوانان است، در ميان دانشجويان نيز طى ساليان اخير، مصرف سيگار و حتى كشيدن قليان رشد داشته است. به همين خاطر، اين بار براى پرسش از علت مصرف سيگار و قليان، به سراغ دانشجويان رفته، از نظرات آنها اطلاع پيدا كرديم. قبل از ورود به بحث اصلى، بد نيست اين را هم بدانيد كه «بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانى، روزانه حدود 13 هزار و پانصد نفر در دنيا بر اثر بيمارىهاى مرتبط با مصرف دخانيات، جان مىبازند. محققان معتقدند كه زيان كشيدن قليان، بسيار بيشتر از استعمال ساير انواع دخانيات و حتى سيگار است.ديگر عادى شده!
رضا حسينىپور، دانشجوى رشته فيزيك، با بيان اينكه سيگار كشيدن در بسيارى از دانشگاههاى كشور، متأسفانه به يك امر كاملاً عادى تبديل شده است، گفت: در حالى كه در تلويزيون و در فيلمها و اخبار از مضرات سيگار كشيدن سخن گفته مىشود، اما متأسفانه در فضاى دانشگاه، همتى براى مقابله با سيگار وجود ندارد و حتى علناً در بوفههاى دانشگاهها هم، سيگار فروخته مىشود؛ حال آن كه از جامعه نخبه دانشگاهى، انتظار ديگرى مىرود.
وى همچنين افزود: دانشجويانى كه در خوابگاه و يا فضاى باز دانشگاه سيگار مىكشند، بايد توجه داشته باشند كه افرادى كه با آنها در يك اتاق خوابگاهى زندگى مىكنند، از اين سيگار كشيدنها آسيب مىبينند؛ حتى پزشكان معتقدند كه دود سيگار، سبب چشم درد، آلرژى و ناراحتىهاى معدهاى در اطرافيان فرد سيگارى مىشود. علاوه بر اين، استعمال سيگار توسط فرد، باعث تغيير رنگ دندانها و بوى دهان او و نيز موجب آزار و اذيت ديگران مىشود.
شب بيدارى با سيگار و قليان!
احسان مولودىزاده، دانشجوى رشته ادبيات فارسى نيز با بيان اينكه سيگار كشيدن در جمعهاى دانشجويى و به خصوص در خوابگاهها، مثل غذا خوردن و تخمه شكستن شده است، گفت: من بارها ديدهام كه برخى از همكلاسىهاى خودمان، به ويژه در شبهاى امتحان، براى آن كه بيشتر بيدار بمانند و درس بخوانند و همچنين اضطراب كمترى داشته باشند، پكى به سيگار مىزنند و حتى ديگران راهم دعوت به سيگار كشيدن مىكنند. وى همچنين ادامه داد: به نظر مىرسد كه مصرف دخانيات، به ويژه سيگار در ميان دانشجويان، نشانه مردانگى تلقى شده است و بعضىها نيز سيگار كشيدن را پُز روشنفكرى! مىدانند و به خيال خودشان با كشيدن سيگار برگ، شبيه امثال ماركز مىشوند. چند وقت پيش يكى از دوستان من كه گاهى اوقات سيگار مىكشد، به همين موضوع اشاره و به آن هم افتخار مىكرد.
دختران و مصرف دخانيات
رضا سويلى، دانشجوى مقطع كارشناسى ارشد رشته فلسفه است. او مىگويد: خواهر من در حال حاضر، دانشجوى مقطع كارشناسى يكى از دانشگاههاست. خودش تعريف مىكرد كه در درون خوابگاه، بساط قليان كشيدن دختران دانشجو فراهم است و معمولاً در هر بلوك خوابگاهى مىشود چند اتاق را پيدا كرد كه پاتوق اين گونه دانشجوهاست. علاوه بر اين، سيگار كشيدن هم در ميان برخى از آنها به چشم مىخورد. با اين وجود، مسئولان خوابگاهها، چندان اهميتى به اين مسئله نمىدهند و حتى تذكر جدى هم نمىدهند كه اين، واقعاً تأسفبار است. خود من اوايل فكر مىكردم كه دختران دانشجو، اصلاً دنبال اين جور برنامهها نيستند؛ اما با اين اوصاف، بايد فكرى هم به حال آنها كرد!
دخترها سيگارىترند يا پسرها؟
حرفهاى اين دانشجو كه البته به نقل از خواهر دانشجويش بود، موجب شد تا از سر كنجكاوى چرخى در دنياى اينترنت بزنم تا در اين باره آمارى پيدا كنم كه موفق به ديدن سايت سازمان زندانها و اقدامات تأمينى و تربيتى كشور شدم. در اين سايت، چنين آمده بود: «تحقيقات علمى حاكى از افزايش 3 برابرى ميل به مصرف سيگار، در بين دختران دانشجو، نسبت به دانشجويان پسر مىباشد».
الكى قضيه را گنده نكنيد
يكى از دانشجويان كه نخواست نامى از او در گزارش برده شود و البته به قول خودش، گاهگاهى پكى به سيگار مىزند، در گفتوگو با ما اظهار داشت: شما خبرنگارها و مطبوعاتىها، بىخود يك مسئله را بزرگ مىكنيد! مگر سيگار كشيدن يك دانشجو، چه ايرادى دارد؟ سيگار كشيدن كه اولاً حرام نيست و ثانياً مواد مخدر هم به حساب نمىآيد كه بگوييد جرم است و مجازات خاصى خود را دارد. او همچنين درباره قليان كشيدن دانشجويان گفت: اگر واقعاً قليان كشيدن ايراد دارد، پس چرا در پاركها و قهوهخانهها اجازه مىدهند كه مردم قليان بكشند. گذشته از اين من شنيدهام كه قليان كشيدن نه تنها ضررى ندارد، براى آرامش اعصاب و روان هم خوب است؛ پس چرا مىگويند كه قليان نكشيد؟
نقش سينماى غرب در سيگارى كردن جامعه ايرانى
قاسم شعبانى، دانشجوى سال دوم رشته حقوق است. او حرفهاى خود را اين گونه آغاز كرد: ترم اولى كه وارد دانشگاه شدم، نشريه دانشجويى كه مطالعه مىكردم، چنين آمده بود: بر اساس آمار يكى از خبرگزارىهاى معتبر بينالمللى، در 75 درصد فيلمهاى هاليوودى، نقش اول فيلم، دخانيات استعمال مىكند. فيلمهاى غربى، جوانان ما را به مصرف سيگار دعوت مىكنند و متأسفانه در بسيارى از فيلمهاى سينمايى ما نيز اين مسئله به شكل محدودترى وجود دارد. بسيارى از دانشآموزان، در دوره دبيرستان با سيگار آشنا مىشوند و كم كم در برخى از آنها اين مسئله به مواد مخدر كشيده مىشود و در دانشگاه هم اين گونه معضلات به نوعى وجود دارند. با همه اين مسائل، مسئولان دانشگاهها بايد با برنامهريزىهاى فرهنگى، به مقابله با استعمال دخانيات بپردازند و گرنه با برخوردهاى مقطعى، هيچ چيز حل نمىشود.
چند آمار تكاندهنده
بعد از سخنان دانشجويان، سخنان كارشناسان مسائل اجتماعى را بشنويم؛ اما قبل از آن، بد نيست نگاهى به چند آمار جديد پيرامون استعمال دخانيات در كشور بيندازيم:
- دخانيات، سالانه 2 تا 3 هزار ميليارد تومان سرمايه بهداشتى كشور را غارت مىكند.
- ايران در حال حاضر، پانزدهمين واردكننده بزرگ سيگار در دنيا مىباشد.
- 90 درصد از مبتلايان به سرطان ريه و حنجره در كشور، سيگارى هستند.
- سيگار علاوه بر آنكه سبب مرگ زودرس مىشود، در هر 10 دقيقه، جان يك انسان را مىگيرد.
- روزانه 20 ميليارد نخ سيگار در تمام دنيا دود مىشود و از اين طريق، ميلياردها دلار از ميان مىرود.
سيگار، راه مقابله با استرس نيست
دكتر عليرضا آقايوسفى، روانشناس و استاد دانشگاه، در گفتوگويى پيرامون بحث قليان كشيدن در دانشگاهها، گفت: اولاً بايد توجه داشت كه قليان در يك دوره 10 ساله از سوى دولت مجاز بود؛ همانطور كه تا دو سه سال پيش هم در خيلى از مجامع عمومى، جلوى قليان كشيدن گرفته نمىشد. بنابراين، تا حدودى، استعمال آن در محيط دانشگاه طبيعى است. نكته دوم بحث، ناظر به اين مسئله است كه بدانيم به دليل مشكلات اقتصادى، اشتغال و...، بسيارى از مردم و به ويژه دانشجويان، براى مقابله با اضطرابها و فشارهاى روانى، به مصرف سيگار و قليان و از اين دست مواد روى مىآورند؛ به خيال اين كه با سيگار كشيدن، اضطراب روانى آنها كم مىشود؛ حال آن كه ثابت شده كه استعمال دخانيات، حتى مىتواند اضطرابآور باشد و موجب معضلات روانى ديگرى براى فرد شود.
آموزش، راه درمان است
وى همچنين تصريح كرد: به اعتقاد من، مسئولان دانشگاهها براى مقابله با گسترش مصرف دخانيات در دانشگاهها، بايد دورههاى آموزشى افزايش مهارتهاى حل مسئله و مقابله با اضطراب روانى را براى دانشجويان داير كنند و از اين طريق، نوعى خودكنترلى را به دانشجويان، آموزش دهند.
همچنين به دانشجويان نيز توصيه مىكنم كه بيش از هر چيز، اين گونه آموزشها را جدى بگيرند؛ زيرا در غير اين صورت، مشكل آنها حل نمىشود.
