دریاچه قره چای: آلوده‌ترین نقطه روی زمین

دریاچه قره چای به عنوان آلوده‌ترین مکان روی زمین اعلام شده است. در این مقاله ما واقعیت‌ها را بررسی خواهیم کرد و درمی‌یابیم که چه چیزی این آلودگی را در دریاچه قره چای ایجاد کرده است.

آیا می‌دانید؟

ویژگی‌های دریاچه قره چای در "آخرین الهام"، در پنجمین رمان از سری نیروهای سیگمای جیمز رولینز آورده شده است.
فاجعه‌ی چرنوبیل یک حادثه‌ی هسته‌ای بود که دنیا را شوکه کرد. با این که آن شوم بود ولی شاید آن بدترین حماقت هسته‌ای اتحادیه جماهیر شوروی نباشد.
متأسفانه، آن لقب باید به دریاچه قره چای، یک بدنه آبی که به شدت با پس ماندهای هسته‌ای آلوده شده است داده شود که در سال 1990، دانشمندان دریافتند که سپری کردن فقط یک ساعت در حوضچه‌های آن برای پر کردن بدن انسان با دز کشنده و مهلک تشعشع کافی است.
در بندهای زیر، ما به دقت به تاریخ نگاهی خواهیم انداخت و در مورد زنجیره‌ای از اتفاقات که این دریاچه آرام و صاف را خیلی مضر ساخته است، یاد خواهیم گرفت.
موقعیت دریاچه قره چای

رآکتور مایاک :

بمباران هیروشیما و ناکازاکی توسط آمریکا، از لحاظ اتمی چربید و امروزه، روسیه در مسابقه‌ی دیوانه واری برای رسیدن به برتری هسته‌ای نسبت به آمریکا است. در دهه‌ی 1940 درست بعد از جنگ جهانی دوم، اتحادیه جماهیر شوروی یک شهر سری به نام چلیابینسک – 40 در اورال جنوبی با هدف استخراج و حفر معدن اورانیوم – 238 از تپه‌های اطراف تأسیس کرد.
بین سال‌های 1945 تا 1948، روسیه بدون معطلی رآکتور مایاک را در این منطقه ساخت تا اورانیوم را به پلوتونیوم مخصوص تسلیحات تبدیل کند که می‌توانست به محل‌های ساخت بمب منتقل شود. این پروژه بالاترین سطح اولویت را به خود اختصاص داد و کمترین یا هیچ ملاحظه‌ای به امنیت کارگران نیروگاه و یا تأثیرات آشغال دان زباله‌های هسته‌ای در محیط اطراف داده نشد. مقادیر انبوهی از زباله‌های هسته‌ای که توسط نیروگاه تولید می‌شد به درون رودخانه نزدیک به نام "تچا" در مجاورت دریاچه "قیزیل تاش" سرازیر شد. رودخانه تچا، در حدود آب 39 شهر و روستای دور از پایین رودخانه و نیروگاه مایاک را تأمین می‌کرد.
وجود رآکتور مایاک به عنوان یک راز توسط اتحادیه جماهیر شوروی تا سال 1990 حفظ شد. آن وقتی معلوم شد که رئیس جمهور روسیه بوریس یلتسین یک تصویب نامه را در سال 1992 امضا کرد و منطقه را برای دانشمندان غربی باز کرد تا تأثیرات مایاک بر محیط اطراف خودش معلوم شود.

چرا دریاچه قره چای بسیار آلوده است؟

رآکتور مایاک به سرازیر کردن زباله‌های هسته‌ای به درون رودخانه تچا ادامه داد و در نتیجه مردمی را که در پایین رودخانه ساکن بودند، مسموم کرد. سرانجام، تقریباً سه سال بعد، اتحادیه جماهیر شوروی تصمیم گرفت تا دانشمندانی به محل بفرستد تا معلوم کنند که آیا رادیو اکتیویته در منطقه تحت کنترل است یا نه.
مقدار و حد معمول و نرمال تشعشع گاما در منطقه سالانه 21ر0 رونتگن بود. اما وقتی این دانشمندان آب تچا را آزمایش کردند کشف کردند که آن رودخانه سالانه در حال انتشار دز کشنده 5 رونتگن است! مسئولان روسی بدون معطلی جلوی راه تچا سد بستند و هزاران روستایی ساکن پایین رودخانه را منتقل کردند. آنها هم چنین تصمیم گرفتند که مکان جدیدی برای دفن زباله‌های هسته‌ای پیدا کنند در نتیجه دریاچه قره چای به عنوان نامزد ایده‌آل انتخاب شد.
قره چای بسیار نزدیک به رآکتور واقع شده بود. آن تنها با یک رودخانه تغذیه می‌شد و هیچ خروجی سطحی نداشت. بنابراین، چنین نتیجه شد که آن به آسانی می‌تواند زباله‌های هسته‌ای را به دام بیاندازد و از انتشار آن به مناطق اطراف جلوگیری کند.
در حدود 40 سال، دریاچه قره چای به عنوان مخزن اصلی زباله برای رآکتور مایاک عمل می‌کرد. اتحادیه جماهیر شوروی حتی تا سال 1990 وجود چنین زمین آشغال‌دانی را تصدیق نکرده بود.

انتشار آلودگی :

در زمان اوج عملیاتش، رآکتور مایاک 200.000 بار بیشتر از حدود پذیرفته شده و نرمال زباله‌ی رادیو اکتیو به درون دریاچه وارد می‌کرد و آن را تا سطوح شدیداً خطرناکی آلوده کرده بود. آزمایش‌ها آشکار کرد که اگر چه هیچ خروجی سطحی قابل رویت وجود ندارد اما آب آلوده دریاچه واقعاً به درون آب زیر زمینی نفوذ می‌کند و به درون باتلاق کنار آن یعنی آسان اوف وارد می‌شود.
بعدها در سال 1967، یک خشک سالی مهم در منطقه باعث شد که دریاچه خشک شود و رسوب رادیو اکتیو در کف خود را در معرض قرار دهد. اینها متعاقباً توسط بادها حمل شدند و در منطقه‌ای در حدود 900 مایل مربع پخش شدند جایی که به طور تخمینی نیم میلیون نفر در آن زندگی می‌کردند.

نتایج سلامتی :

عملیات رآکتور مایاک به مدت دهه‌ها یک راز شدیداً حفاظت شده بود. سرانجام زمانی که اتحادیه جماهیر شوروی وجود آن را تصدیق کرد، در منطقه چلیابینسک در حدود 21 % افزایش در سرطان، 25 % افزایش در نقص‌های تولد و 41 % افزایش در سرطان خون دیده شد.
نزدیک به 65% ساکنین روستاها که به رودخانه تچا وابسته بودند دچار بیماری‌های تشعشعی شده بودند. اما، پزشکان دستور داشتند که تشعشع را در تشخیص‌های خود ذکر نکنند و به جای آن ناچار شدند که آن را بیماری خاص بنامند.

وضعیت اخیر :

ریختن زباله‌های هسته‌ای به درون تچا در انتشار آلودگی رادیو اکتیو سهم دارد. این مشکل بعداً با نشت آب رادیو اکتیو از طریق جریان آب زیر زمینی بدتر شد و با بخار در سال 1957 و خشک سالی در سال 1967 مشکل دو چندان شد. در نتیجه، مناطق بزرگی از چلیابینسک در حال حاضر غیر قابل سکونت باقی مانده‌اند.
بررسی‌های متعدد که در طول سالها انجام شد برآورد کرد که در حدود یک میلیارد بشکه آب زیر زمینی آلوده شده‌اند و گفته می‌شود که نزدیک به 5 مگا کوری رادیو نوکلید به بدن مردم محلی از طریق مواد کاشته شده در خانه‌شان وارد شده‌ است.
خود دریاچه واقعی قره چای در حال حاضر سالانه نزدیک به 600 رونتگن پرتو منتشر می‌کند. این برای کشتن یک انسان، بیشتر از حد کافی است. منطقه بسیار ناپایدار است و اگر یکی از سدها بشکند، آب رادیو اکتیو از رودخانه تچا می‌تواند به درون باتلاق آسان اوف بریزد. سپس آن می‌تواند وارد رودخانه اوبی شود و به درون دریای آرکتیک جاری شود که در آن جریان‌های آب در حدود 120 میلیون کوری رادیو اکتیو به آتلانتیک حمل خواهند کرد.
از سال 1978، دولت روسیه روی تمیز کردن این دریاچه کار می‌کند. از سال 1978 تا 1986، دریاچه قره چای تقریباً با 10.000 بلوک بتونی توخالی پر شده است تا از تغییر رسوبات آن جلوگیری شود. در سال 2003، گواهینامه فعالیت نیروگاه مایاک به علت تخلیه زباله به درون آب آزاد و باز باطل شد.