انحصار طلبى كودكانه

برايتان جالب خواهد بود اگر به طور اتفاقى بشنويد فرزندتان به دوستش مى گويد: «مطمئن باش هر وقت خواستى مى توانى با ماشين من بازى كنى.» بچه هاى ۴-۳ ساله به شدت به متعلقات خود علاقه مندند. پيش دبستانى ها بيشتر روى نيازها و خواسته هايشان تاكيد دارند.با وجودى كه كودكان در اين سن، معمولاً تمايلى به مشاركت ندارند اما وقتى بزرگترها آنها را تشويق كنند و نمونه خوبى به آنها ارائه دهند، كودكان نيز مى توانند خيلى زياد دست و دل باز باشند. مادرى چنين مى گويد: «روزى پسر ۴ ساله ام به پدربزرگش چنين گفت: من نمى توانم در داروهاى شما سهيم باشم، اما شما مى توانيد چند تا از سيب هاى مرا برداريد.» دكتر دونالدك. فريدهيم از دانشگاه وسترن رى زرو مى گويد: «لازم است مشاركت را به كودكان بياموزيم، كودك مانند يك فرد خارجى است كه بايد آداب و رسوم كشور ما را ياد بگيرد.»
• پيش دبستانى هاى انحصارطلب
وقتى كودكان فكر مى كنند هر چيزى مال آنها است، بچه هاى ۴-۳ ساله چنين برداشت مى كنند كه فقط چيزهاى خاصى به آنها تعلق دارد. همان طور كه استقلال آنها زياد مى شود، حس خود بودن هم در آنها تقويت مى گردد و به چيزهاى مورد علاقه شان بيشتر گرايش مى يابند. در نتيجه، طبيعتاً از دارايى هايشان حفاظت بيشترى مى كنند. در ابتدا كودكان به خاطر گفته هاى والدين، مربيان و معلمانشان، از خود مشاركت نشان مى دهند. براى اينكه كودك به طور داوطلبانه از خود مشاركت نشان دهد لازم است كه قادر به درك و تاكيد مسائل باشد، كه مثلاً هم بازى اش به اندازه او در آرزوى چيز خاصى است. اما اين مهارت شناختى و عاطفى، فقط در كودكان سن خاصى توسعه مى يابد. با گذشت زمان كودك شما دست و دل بازتر خواهد شد، چون بعدها با ديدن خوشحالى ديگر كودكان، احساس خوبى در او به وجود مى آيد. دكتر فريدهيم توضيح مى دهد، كودك همچنين تشخيص مى دهد: در صورتى كه هر چه دارد با دوستش به صورت اشتراكى استفاده كند احتمال اين كه او هم بتواند از وسايل دوستش استفاده نمايد، بيشتر مى شود.
در رابطه با اين مسئله به چندين نكته اشاره مى كنيم:
• كودكتان را تشويق كنيد تا با شما مشاركت كند
كار ساده اى خواهد بود چون او مى داند كه شما اسباب بازى اش را نمى قاپيد و گريه وزارى هم نمى كنيد. اغلب يكى از اسباب بازى هاى مورد علاقه اش را از او بخواهيد و بگذاريد براى پس گرفتن آن اسباب بازى خودش از شما تقاضا كند.
•به زمين بازى برويد
بهترين مكان براى آموزش رعايت نوبت به كودكان، زمين هاى بازى است. چون وسايل بازى در اين محوطه ها به شخص خاصى تعلق ندارد كودك شما مى بيند كه هركسى براى سوار شدن سرسره و بازى در محوطه شنى بايد نوبت را رعايت كند.
• كودكتان را مجبور نكنيد كه در همه چيز با ديگران شريك شود
قبل از اينكه دوستش بيايد، بگذاريد خودش تصميم بگيرد با كدام يك از اسباب بازى هايش مى خواهد بازى كند. پلى گرين برگ سردبير سابق مجله كودكان، در واشينگتن دى سى مى گويد: «كودكان نبايد مجبور باشند كه تمام اسباب بازى هايشان را به صورت اشتراكى با ديگران استفاده كنند، اين كار باعث مى شود، كمتر به اسباب بازى هايشان بچسبند.»
• مطمئن شويد كه آنها با چند اسباب بازى مشابه بازى مى كنند
با استفاده از اين روش احتمال اينكه بچه ها چيزى را كه كودك ديگرى با آن در حال بازى است بخواهند، كم مى شود. همچنين به آنها كمك مى كند كه با هم بازى كنند. مثلاً با يك قطار و چند ماشين اسباب بازى به خوبى مى توان بازى كرد: وقتى كه اتومبيل ها مى خواهند از تقاطع بگذرند، لوكوموتيوران، قطار را نگه مى دارد. اگر انتظار داريد كودكان نوبت را رعايت كنند، به آنها هشدار دهيد و به آن پايبند باشيد. چون پيش دبستانى ها، واقعاً به عدالت علاقه مندند، اگر به آنها بگوييد. «جفرى براى مدت سه دقيقه مى تواند با اين پازل بازى كند و بعد نوبت مايكل مى رسد» آن را كاملاً مى پذيرند. بهتر اين است كه چون كودكان در اين سن درك مبهمى از زمان دارند، برايشان يك دستگاه تعيين كننده زمان قرار بدهيد. وقتى كودك منتظر نوبت است تا با اسباب بازى اى بازى كند، كمكش كنيد تا كار سرگرم كننده اى بيابد. مى توانيد كمكش كنيد تا با عروسك ها بازى كند يا يك كتاب با عكس هاى رنگى به او بدهيد يا از او بخواهيد غذاى ماهى ها را در آكواريوم بريزد.
• اساس مذاكره را به او ياد دهيد
وقتى كه كشمكشى پيش مى آيد، هر دو كودك را بنشانيد و درباره اينكه چه كار كنند، صحبت كنيد.
• راهكارهاى مشاركت
به دنبال لحظاتى براى آموزش باشيد.مثلا قبل از اينكه دوست كودكتان براى بازى بيايد به او يادآورى كنيد كه لازم است اسباب بازى هايش را با او به طور اشتراكى استفاده كند.
• بگذاريد خواهر و برادرها با هم معامله كنند
بايد يك قانون مبادله اسباب بازى داشته باشيم. مثلاً اگر پسر سه ساله تان مى خواهد با اسباب بازى كه دختر يك ساله تان با آن بازى مى كند، سرگرم شود، بايد اسباب بازى را از او درخواست كند و چيز ديگرى آماده داشته باشد تا در عوض به او بدهد. به اين روش او احساس مى كند كه پسر بزرگى شده است و به خواهر كوچكترش ياد مى دهد كه چطور عادلانه بازى كند.
• از او قدردانى كنيد
مثلاً به فرزندتان بگوييد: متوجه اين موضوع بودم كه تمام بعدازظهر اجازه دادى پسرعمويت با وسيله موسيقى بازى كند، تو چه مشاركت كننده خوبى هستى.