پر فشاری و کم فشاری خون

فشار خون بالا به دو علت ایجاد میشود:
1- هنگامی که حجم خون در رگهای سالم افزایش می یابد.
2- هنگامی که حجم خون طبیعی از رگهای تنگ عبور میکند.
نکته: در افراد دیابتی فشار خون بالاتر از 130/85 فشار خون بالا محسوب میگردد.
نکته: در افراد بالای 60 سال فشار خون 160/90 قابل تحمل بوده و فشار خون 140/90 ایده آل است.

انواع پر فشاری خون:

1- فشار سیستولیک بالا (ISOLATED SYSTOLIC HYPERTENTION): در این حالت که اغلب در افراد مسن بروز میکند فشار دیاستولیک طبیعی بوده اما فشار سیستولیک افزایش می یابد. عاملی مهم در بروز بیماریهای حاد قلبی همچون سکته و حمله قلبی میباشد، بویژه در افراد مسن و میانسال. هر چه این شکاف بیشتر باشد یعنی فشار دیاستولی طبیعی اما فشار سیستولی از میزان طبیعی بالاتر باشد، خطر نیز بیشتر خواهد بود. این پرفشاری فرم شایع پرفشاری در افراد بالای 60-50 سال میباشد (90 درصد)
2- فشار دیاستولیک بالا: در این حالت فشار سیستولیک طبیعی اما فشار دیاستولی افزایش یافته است. این فرم پر فشاری بیشتر جوانان را درگیر میکند. عاملی مهم در بروز حملات قلبی و سکته میباشد، به ویژه در جوانان و همه افرادی که به پرفشاری وخیم و حاد دچار هستند.
3- پر فشاری خون که هر دو فشار سیستولی و دیاستولی افزایش می یابد.
نکته: فشار خون بالای کاذب موسوم به "فشار خون روپوش سفید" زمانی روی میدهد که بیمار با مشاهده پزشک مضطرب شده و فشار خونش بطور کاذب و غیر واقعی بالا می رود.
نکته: زمانی که پزشک در مورد میزان دقیق فشار خون بیمار تردید دارد از مونیتور های 24 ساعته سیار بهره میگیرد. این فشارسنجها قابل حمل بوده و با باطری کار میکنند که به کمر بیمار متصل گشته و کیسه بازوبند به بازو بسته میگردد. این دستگاه بطور مستمر و پیوسته فشار خون بیمار را در طی 24 تا 48 ساعت ثبت میکند.
نکته: فشار خون بالای کاذب دیگری نیز وجود دارد که در افراد سالخورده مشاهده میگردد. در این حالت شریان بازویی بیمار تا حدی سخت است که با کیسه بازوبند نمیتوان آن را فشرده ساخت بنابراین فشار خون دقیق اندازه گیری نمیشود.
نکته: صحبت کردن حین اندازه گیری فشار خون، کیسه بازوبند خیلی کوچک، مصرف کافئین قبل از تست همگی موجب پدید آمدن فشار خون بالای کاذب میگردند.
نکته: فعالیت بدنی پیش از اندازه گیری، ترک سیگار ناگهانی در افراد سیگاری موجب پدید آمدن فشار خون پایین کاذب میگردد.
نکته: فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون در زمستان اندکی افزایش می یابد.
نکته: فشار خون بالا افراد لاغر را بیشتر از افراد چاق در معرض خطرات سکته و حملات قلبی قرار می دهد.
نکته: فشار خون بالا باعث کاهش یافتن امید به زندگی (متوسط طول عمر) در سنین مختلف میگردد. به جدول زیر توجه کنید:

تقسیم بندی پرفشاری خون:

1- پرفشاری اولیه (PRIMARY H.): فاقد علت شناخته شده میباشند. 90-85 درصد افراد با فشار خون بالا دارای پرفشاری اولیه میباشند. در این نوع از پرفشاری خون عوامل ناشناخته ای همچون ناهنجاریهای وراثتی موجب افزایش مقاومت رگها در برابر جریان خون ناشی از تنگی خون، افزایش یافتن برونده قلب و افزایش حجم خون، میگردد.
2- پرفشاری ثانویه (SECONDARY H.): واجد علت شناخته شده میباشند.15-10 درصد افراد با فشار خون بالا دارای پرفشاری ثانویه میباشند. علل ها:
* اختلالات و آسیب های کلیوی که آب و نمک به اندازه کافی دفع نمیگردند. مثل: التهاب کلیه ها، صدمه به کلیه ها و تنگی سرخرگ تغذیه کننده کلیه. (10-5 درصد)
* اختلالات هورمونی: نشانگان کوشینگ که درآن ترشح کورتیزول افزایش می یابد-پر کاری تیروئید-وجود تومور در غده آدرنال (فوق کلیوی) که باعث ترشح بیش از حد آلدوسترون میگردد-وجود تومور در غده آدرنال (PHEOCHROMOCYTOMA) که ترشح اپی نفرین و نوراپی نفرین افزایش می یابد-فشار خون بالا در دوران حاملگی(PREECLAMPSIA).
* مصرف قرصهای ضد بارداری-داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی در بلند مدت(ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپرین، مفنامیک اسید)-کورتیکو استروئیدها-کوکائین-الکل-آمفی تامین-اریتروپویتین-سیکلوسپورین و مصرف زیاد شیرین بیان.
* تصلب شرایین (سخت شدن رگها) ریسک پرفشاری خون را افزایش میدهد. سختی عروق از خاصیت ارتجاعی (انعطاف پذیری) رگها میکاهد که موجب بالا رفتن فشار خون می شود. پر فشاری خون نیز روند سخت شدن رگها را تسریع و تشدید میکند.
* تنگی سرخرگ آئورت.
* مسمومیت با سرب.
نکته: چاقی، سبک زندگی بدون تحرک، استرس، استعمال سیگار، مصرف الکل و نمک بیش از اندازه در شکل گیری پرفشاری خون دخیل میباشند.

علایم پرفشاری خون:

معمولا بدون علامت میباشد از اینرو از آن به عنوان "قاتل خاموش" یاد می کنند. اما سردرد، سرگیجه، خون دماغ، برافروختگی رخسار، خستگی، دمدمی مزاجی، تکرار ادرار، گرفتگی عضلات میتواند علایم پرفشاری خون باشند. اما به خاطر داشته باشید که این علایم در افراد سالم نیز ممکن است بروز کند.
نکته: در پرفشاری و خیم وشدید درمان نشده دارای علامت میباشد چراکه به مغز، چشمها، قلب و کلیه ها آسیب میرساند. علایمی همچون سردرد، خستگی، تهوع، استفراغ، تنگی نفس، بی قراری، تاری دید.
نکته: فشار خون خیلی بالا موجب ورم مغز میگردد که این حالت باعث تشدید سردرد، تهوع، استفراغ، خواب آلودگی، گیجی، تشنج،ب ی خوابی و اغما میگردد که به درمان اورژانسی نیاز دارد.
نکته: چنانچه فشار خون بالا ناشی از وجود تومور در غده ادرنال باشد از آنجایی که سطح اپی نفرین و نوراپی نفرین افزایش می یابند علایمی همچون سردرد شدید، اضطراب، تپش قلب، تعریق شدید، لرز ورنگ پریدگی پدید می آید.

اقدامات تشخیصی:

شامل اندازه گیری فشار خون-معاینات بالینی-بررسی سوابق و شرح حال بیمار-نوار قلب-معاینه شبیکه چشم-آزمایش خون وادرار-عکسبرداری های پزشکی از کلیه ها وقفسه سینه.

خطرات پرفشاری خون:

1- فشار خون بالای درمان نشده ریسک ابتلا به عوارض قلبی (نارسایی، حمله و سکته قلبی)، نارسایی کلیوی و سکته را افزایش میدهد.
2- آسیب به شریانها: شریانها در پرفشاری خون سخت تر شده، رسوب چربی بر دیواره داخلی عروق افزایش می یابد.
3- هنگامی که فشار خون از 140/90 فراتر می رود قلب ناچار است برای پمپ کردن خون سخت تر فعالیت کند. همین امر موجب بزرگ و ضخیم شدن دیواره های قلب(هیپرتروفی) میگردد. این بزرگی معمولا در طرف چپ قلب پدید می آید. بزرگ شدن قلب موجب میشود حفره های قلب بطور طبیعی و کارآمد متسع نشوند و در زمان استراحت و پر شدن مجدد قلب از خون دچار مشکل شده، انقباضات قلب ضعیف و ریتم قلب نامنظم گردد.
4- با بزرگ شدن قلب حجم خون ارسالی به کلیه ها کاهش یافته وکلیه ها نیز با نگهداری آب و نمک و عدم دفع آنها به آن واکنش نشان میدهند. همین امر موجب احتباس آب در بدن بویژه پاها و ششها میگردد.
5- تنگ شدن و یا پارگی عروق کلیه ها.
6- تنگی و یا پارگی عروق چشم که به نابینایی می انجامد.
7- پارگی و یا انسداد رگهای مغز که به سکته مغزی می انجامد.
8 -پرفشاری خون موجب افزایش دفع کلسیم از ادرار میگردد که به پوکی استخوان می انجامد.

علل و فاکتورهای ریسک

غیر قابل کنترل:

1- سن: به موازات افزایش سن ریسک ابتلا به فشار خون بالا نیز افزایش می یابد.
2- نژاد: پرفشاری خون در افراد سیاه پوست بیستر از سفید پوستان است.
3- جنس: در سنین جوانی ومیانسالی مردان بیشتر از زنان به پرفشاری خون مبتلا میشوند اما پس از یائسگی ( سن 60) خطر ابتلا به پرفشاری خون در زنان اندکی بیشتر ازمردان است.
4- وراثت: افرادی که خویشاوندان نزدیک و یا پدر و مادر آنها مبتلا به فشار خون بالا هستند بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.

قابل کنترل:

1- چاقی: هر قدر شما دچار اضافه وزن باشید، بدن شما به اکسیژن و خون بیشتری نیازمند است. بنابراین با افزایش حجم خون در گردش فشار بیشتری به رگها اعمال میگردد که افزایش فشار خون را در پی دارد. همچنین چاقی با کلسترول و تری گلیسرید بالا توام بوده و رسوب چربی به دیواره عروق و تشکیل پلاک و سخت شدن شریانها را در پی دارد.
2- بی تحرکی: افراد بی تحرک معمولا دارای تعداد ضربان وبرونده قلب بیشتری میباشند.
3- مصرف سیگار: ترکیبات شیمیایی موجود در سیگار به دیواره شریانهای آسیب وارد ساخته وباعث تشکیل پلاک میگردد.همچنین نیکوتین رگها را تنگ کرده وقلب را به فعالیت بیشتر وامی دارد.
4- مصرف زیاد سدیم و پتاسیم ناکافی: چنانچه پتاسیم کم مصرف کنید سدیم بیشتری در بدن شما انباشته میگردد.
5- افراد مبتلا به کلسترول بالا، دیابت و قطع تنفس حین خواب از ریسک بالاتری برخورداند.
6- مصرف الکل.
7- استرس و اضطراب: استرس موجب انقباض رگها و بالا رفتن فشار خون میگردد.
نکته: مصرف زیاد نمک بسیار مضر بوده و غیر از عارضه بالا رفتن فشار خون باعث: احتساب آب در پاها، تشدید روند پوکی استخوانها، آسم وب یماریهای کلیوی گردیده و با سرطان معده مرتبط می باشد.
نکته: نمک در غذاهای آماده، نان، غلات صبحانه، سوسیس و کالباس، سوپها، تنقلات شور(چیپس)، کنسروها، ساندویچها و پنیر موجود است.

درمان فشار خون بالا:

1- کاهش وزن در افراد چاق.
2- کاهش دریافت سدیم و نمک. دریافت سدیم روزانه باید در تمام افراد از جمله افراد کاملا سالم کمتر از 2 گرم (کمتر از یک قاشق چایخوری). نمک نیز بایستی کمتر از 5 گرم باشد.
3- ورزش وفعالیت بدنی منظم.30 دقیقه ورزش در 5 روز از هفته.
4- مصرف دانه ها ی کامل، میوه ها، سبزیجات، غذاهای کم چرب، مغزها فشار خون را کاهش میدهند.
5- مصرف پتاسیم، کلسیم و منیزیوم در کنترل فشار خون بالا ضروری میباشند. این مواد معدنی در موز، آوکادو، طالبی، انگور، زردآلو، شلیل، پرتغال، کاهو، گل کلم، مارچوبه، کدو، سیب زمینی، سویا، گوجه فرنگی، انبه، هلو و آناناس یافت میگردند.
6- کنترل استرس-خواب کافی-قطع مصرف مشروبات الکلی و کافئین، و استعمال سیگار.
7- مصرف امگا 3 و ویتامین C.
نکته: مصرف سیر و پیاز به کاهش فشار خون کمک میکند.
نکته: افراد سالم بایستی هر دو سال یک بار فشار خون خود را چک کنند. این مدت در افراد مبتلا به پرفشاری خون سالی یک مرتبه و در افراد با فشار خون خیلی بالا هفته ای یک بار میباشد.

درمان دارویی:

برای آشنایی با درمان دارویی پرفشاری خون به مقاله فشار خون رجوع کنید.

کم فشاری خون و غش

کم فشاری خون (HYPOTENSION): هنگامی که فشار خون 30 میلی متر جیوه از حد نرمال پایین تر می آید، کم فشاری خون ایجاد میگردد.
نکته: کم فشاری خون نسبی بوده و در افراد مختلف متفاوت می باشد. مثلا فشار خون 90/50 ممکن است در یک شخص هیچگونه علامت دال بر کم فشاری خون ایجاد نکند اما در برخی افراد ممکن است با فشار خون 100/60 علایم کم فشاری خون بروز یابد.
نکته: فشار خون پایین زمانی مشکل ساز میشود که ارگانهای حیاتی (قلب، کلیه ها و مغز) از اکسیژن و مواد مغذی محروم میگردند، که ممکن است به آسیب دیدگی دایم آنها منجر شود.
نکته: در ورزشکاران حرفه ای و در افراد با وزن بدن مطلوب و غیر سیگاری معمولا فشار خون بطور طبیعی پایین می باشد. بنابراین تا زمانی که کم فشاری خون به ارگانهای بدن صدمه نزند مطلوب میباشد. چراکه فشار خون پایین پایدار خطر بروز حملات قلبی و سکته را کاهش میدهد.
نکته: کم فشاری خون در زنان شایع تر است.

علایم کم فشاری خون:

1-احساس سبک شدن سر هنگام برخاستن.
2-سرگیجه.
3-ضعف و خستگی.
4-تاری دید.
5-غش.
6-درد در قفسه سینه.
7-رنگ پریدگی.
8-گیجی.
9-سر درد وخشکی گردن.
10-بی قراری.
11-تنگی نفس.
12-از دست رفتن هوشیاری بطور موقت و گذرا.

علل کم فشاری خون:

1-استرس هیجانی-ترس شدید-درد شدید.
2-کم آبی بدن به علت فعالیت بدنی شدید، تعریق شدید، تب، گرمازدگی ،اسهال و یا استفراغ شدید.
3-هموراژ و از دست رفتن خون به دلایل اهدای خون، خونریزی داخلی، خونریزی پس از آسیب فیزیکی و یا بریدگی عمیق، تومور، زخمها، عوارض جراحی.
4-التهاب شدید اندامهای داخلی.
5-ایستادن بدون حرکت طولانی مدت.
6-واکنش آلرژیک به برخی داروها و یا ترکیبات شیمیایی (شوک آنافیلاکتیک)
7-اختلالات سیستم عصبی نظیر پارکینسون.
8-برخی عفونت ها مثل نشانگان شوک سمی.
9-از دست رفتن حجم قابل توجه خون(شوک) باعث افت ناگهانی فشار خون میگردد.
10-مصرف برخی داروها نظیر ضد فشار خون، مدرها(ادرار آورها)، ضد افسردگی، آرامبخش ها، کنترل دیابت، ضد درد وقلبی -عروقی.
11-مصرف مشروبات الکلی و برخی مواد مخدر.
12-بیماری آدیسون که در آن غدد آدرنال هورمون کنترل کننده فشار خون را بطور کافی ترشح نمیکند.
13-افزایش بیش از حد دما موجب افت فشار خون میگردد. بخاطر واکنش بدن به گرما که خون را به سمت عروق سطحی پوست منتقل میکند.
14- حاملگی.
15-اختلالات قلبی -عروقی. ضعیف شدن عضلات قلب درپی حملات قلبی، عفونت ویروسی و یا تنگی آئورت که باعث کاهش برونده قلب میگردد-تند و یا کند بودن ضربان قلب-التهاب برون شامه (پریکاردیوم) یا همان پریکاردیت که موجب احتباس مایعات در برون شامه میگردد-آمبولی ریوی (ایجاد لخته در ورید منتهی به ششها) که یک مورد اورژانسی و تهدید کننده حیات میباشد-افزایش بیش از حد انعطاف پذیری و شل شدگی رگها.
نکته: کم آبی خفیف ایجاد خشکی دهان و احساس تشنگی میکند-کم آبی متوسط باعث کم فشاری خون و ضعیتی میگردد (سرگیجه و غش پس از تغییر وضعیت از حالت خوابیده و یا نشسته به ایستاده)-کم آبی شدید موجب شوک، نارسایی کلیوی، گیجی، اسیدوز، اغما و مرگ میگردد.
16-مصرف بیش از حد چای، قهوه و ترشیها.

واکنش آنی بدن به کم فشاری خون:

1-افزایش ضربان و قدرت انقباضات قلب که باعث افزایش حجم خون پمپ شده می گردد.
2-انقباض وریدها که سبب میشود خون بیشتری برای تلمبه شدن به قلب بازگردد.
3-کاهش جریان خون به کلیه ها که باعث کاهش حجم ادرار و افزایش حجم خون میگردد.
4- شریانچه ها (آرتریولها) منقبض میگردند تا مقاومت محیطی افزایش یابد.
نکته: هنگامی که خون کافی به مغز نمی رسد غش و بی هوشی، هنگامی که خون کافی به قلب نمی رسد درد قفسه سینه(آنژین) و حمله قلبی، هنگامی که خون کافی به کلیه نرسد افزایش سطح اوره وکرآتین خون پدید می آیند.

کم فشاری وضعیتی و یا ارتوستاتیک:
(ORTHOSTATIC OR POSTURAL HYPOTENSION):

هنگامی که بدن از وضعیت خوابیده و یا نشسته به وضعیت ایستاده در می آید، خون در ورید های پا انباشته میگردد. به همین خاطر رگهای خونی نسبت به گرانش زمین واکنش نشان داده و منقبض میگردند، بنابراین فشار خون افزایش یافته و اثر جاذبه زمین خنثی میگردد. هنگامی که ما از وضعیت دراز کش و یا نشسته ناگهان به حالت ایستاده در می آییم و بدن قادر نیست بسرعت خود را با وضعیت ایستاده تطابق دهد کم فشاری خون وضعیتی عارض گردیده و با افت سریع فشار خون و سرگیجه همراه خواهد بود.

علل کم فشاری خون وضعیتی:

1-اختلالات سیستم عصبی مثل نوروپاتی.
2-بستری بودن به مدت طولانی.
3-کم آبی.
4-ضربان قلب نامنظم(آریتمی).
5-دیابت.
6-ناکارآمدی غدد آدرنال.
7-مصرف مشروبات الکل.
8-مصرف مهار کننده های کانال کلسیم وغیره.
نکته: فرم دیگری از کم فشاری خون وضعیتی وجود دارد که در پی ایستادن ثابت و طولانی مدت بروز میکند که در آن سرعت ضربان قلب و فشار خون افت کرده و باعث سرگیجه، احساس تهوع، احساس سبک شدن سر و غش میگردد. در این حالت سیستم عصبی خود مختار بطور اشتباه با کاهش فعالیت قلب و اتساع وریدها به ایستادن طولانی مدت واکنش نشان میدهد.

درمان:
بسته به علت ایجاد آن متفاوت است:

1- چنانچه علت کم آبی باشد مایعات و مواد معدنی (الکترولیتها) از طریق خوراکی و یا سرم به بیمار تجویز میشود.
2-چنانچه علت خون از دست رفته باشد به بیمار سرم و یا خون تزریق میشود.
3-چنانچه کم فشاری به علت تغییر وضعیت باشد، دریافت نمک و آب افزایش داده میشود- و یا درمان دارویی توصیه میگردد-و یا جورابهای واریس برای بیمار تجویز میگردد. این جورابهای وریدهای پا را تحت فشار قرار داده و از انباشته شدن خون در آنها ممانعت میکنند.

غش و یا سنکوپ(SYNCOPE)

به بی هوش شدن ناگهانی و گذرا اطلاق میگردد، که به علت کاهش موقتی جریان خون به مغز پدید می آید.

علل ایجاد غش:

1-کم فشاری خون.
2-دیابت.
3-کم آبی.
4-کم خونی.
5-سردرد میگرنی.
6-پارکینسون.
7-سکته.
8-پر فشاری خون ریوی.
9-تنگی آئورت.
10-قرار گرفتن در ارتفاعات.
11-کاهش قند خون.
12-اختلالات تغذیه ای همچون بی اشتهایی عصبی.
13-اهدای خون.
14-زور زدن زیاد در هنگام اجابت مزاج و یا سرفه کردن شدید.
15-خستگی و احساس غمگینی مفرط وشدید.
16-درد و استرس هیجانی شدید.

علایم غش:

1-افتادن.
2-نبض ضعیف.
3-انقباض در عضلات بدن.
4-احساس سبک شدن سر و گیجی.
5-تعریق سرد.
5-رنگ پریدگی.
نکته: غش و یا سنکوپ معمولا پس از 2-1 دقیقه رفع میگردد اگر چنین نشد بایستی فورا به مرکز اورژانس تماس گرفت.
نکته: چنانچه بیمار پس از غش فاقد ضربان و تنفس باشد احتمال سکته قلبی بیشتر خواهد بود.

چگونه با فرد غش کرده برخورد کنیم:

1-بیمار را به حالت خوابیده درآورده و پاهای وی را 30 تا 50 سانتی متر بالا بیاورید.
2-چنانچه ممکن است هوای تازه را در اختیار بیمار قرار دهید.
3-با یک حوله مرطوب گردن وصورت مصدوم را تر کنید.
4-سر بیمار را به پهلو بچرخانید تا زبان راه تنفسی را مسدود کند.
5-لباسهای تنگ مصدوم را شل و آزاد کنید.
6-چنانچه مصدوم پس از 2 دقیقه هوشیاری خود رابه دست نیاورد. وضعیت تنفس و ضربان قلب وی را بررسی کرده و در صورت لزوم عملیات احیا تنفسی و ماساژ قلب را آغاز کرده و فورا با مرکز اورژانس تماس حاصل کنید.
7-پس از به هوش آمدن مصدوم به وی اطمینان خاطر داده و کمک کنید به تدریج بنشیند.
هشدار:تا وقتی که مصدوم کاملا هوشیاری خود را به دست نیاورده است به وی چیزی نخورانید.
هشدار: برای به هوش آوردن هرگز مصدوم را تکان نداده و یا به وی سیلی نزنید.

اقدامات پیشگیرانه و درمانی غش:

1-فشار خون خود را تحت کنترل درآورده و بطور منظم آن را چک کنید.
2-بطور منظم ورزش کنید.
3-آب و مایعات زیاد در طی روز بنوشید.
4-حبوبات، دانه های کامل، مغزها، سبزیجات و میوه ها را بیشتر در رژیم غذایی خود بگنجانید.
5- به یاد داشته باشید که مصرف نمک هرگز نباید از رژیم غذایی شما حذف گردد وتنها بایستی محدود شود.
6-از مصرف الکل، چای وقهوه خودداری کنید.
7-غذاهای آماده وسرخ کرده کمتر مصرف کنید.
8-روزه نگیرید.
9-فعالیت شدید بدنی نداشته باشید.
10-وزن خود را تحت کنترل در آورید.
11-استرس و اضطراب نداشته باشید و تکنیکهای تن آرامی را بیاموزید.
12-از گرسنگی و خستگی شدید پرهیز کنید.
13-از تغییر وضعیت ناگهانی بدن خودداری کنید. بطور آهسته و آرام از وضعیت خوابیده و یا نشسته به حالت ایستاده در آیید.
14-از برخی داروها همچون ادرار آور ها استفاده نکنید.
15-از به تن کردن لباسهایی که در ناحیه گردن تنگ می باشند خودداری کنید.
16-از ایستادن طولانی مدت و بدون حرکت خودداری کنید.
17-هنگامی که قصد دارید به اطراف بچرخید تمام بدن خود را یکجا برگردانید و نه تنها سر خود را.
18-مخلوط شیرین بیان ونمک فشار خون را افزایش می دهد (افراد مبتلا به پر فشاری خون، بیماریهای کلیوی، باردار و دارای سطح پایین پتاسیم نبایستی شیرین بیان مصرف کنند)
19-اگر احساس کردید که بزودی غش خواهید کرد فورا بنشینید و به جلو خم شوید ویا بروی زمین دراز بکشید.
20-چنانچه غش در اثر افت غلظت قند خون ایجاد شده باشد به فرد شربت آب قند، عسل، شکلات، آب میوه و یا آب نبات بدهید.