عسل

کندوه عسل

عَسَل یا اَنگَبین ماده‌ای شیرین و گران‌رو که توسط زنبورعسل از شهد گل‌ها ساخته می شود.
عسل مهم‌ترین منبع مواد قندی شناخته شده، که ۱۵ نوع قند دارد که مهم‌ترین آنها فروکتوز، گلوکز و ساکاروز می‌باشد. در مجموع یک کیلوگرم عسل ۳۲۵۰ کالری حرارت و انر‍‍‍‍‍ژی می‌دهد. عسل به لحاظ داشتن برخی مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا در میان خوراکی‌ها بالاترین مرتبه را دارد، از این دسته مواد می توان به آمیلاز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز اشاره کرد. همچنین عسل دارای ویتامین‌های بسیاری از جمله ویتامین‌های B2 ،B5 ،B6، نیاسین، پریدوکسین و ویتامین‌های C ،K ،E ،A می‌باشد. هر چند میزان این ویتامین‌ها در عسل زیاد نیست ولی کافی و مفید می‌باشند .عسل دارای انواع پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی مثل اسید فرمیک و مشتقات کلروفیل و مقداری آنزیم و رایحه‌های معطر می‌باشد. املاح معدنی در عسل فراوانند از جمله کلسیم ، پتاسیم، سدیم، منگنز، آهن، کلر، فسفر، گوگرد و ید.
بسیاری از پژوهشگران تاکید دارند که عسل حاوی عوامل قوی ضد میکروب و نیز حاوی هورمون‌های نباتی و هورمون‌هایی از مشتقات استروژن می باشد.[نیاز به ذکر منبع]
ویژگی مهم عسل آنکه این ماده‌ی طبیعی به شرط آنکه دور از رطوبت باشد در مدت طولانی فاسد نمی‌شود و دوم آنکه فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می دهد که بیش از ۶۰ درجه حرارت ببیند.

فهرست مندرجات

• ۱ خواص دارویی و درمانی عسل
• ۲ اطلاعات تکمیلی
• ۳ عسل از دیدگاه بزرگان
• ۴ عسل از دیدگاه گذشتگان
• ۵ انواع عسل از حیث رنگ
• ۶ منابع
• ۷ جستارهای وابسته

خواص دارویی و درمانی عسل

در باب خواص درمانی عسل نکات بسیاری وجود دارد ، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱.عسل در جلوگیری از پوسیدگی دندان : پوسیدگی دندان امریست شایع به خصوص در افرادی که از شیرینی‌های مصنوعی استفاده می‌کنند اما در تحقیقات دو تن از محققان به نام های وسبورن و نوزیسکین‌وست این نتیجه حاصل شد که افرادی که از عسل استفاده می کنند(روزانه ۷۰ گرم)به پوسیدگی دندن مبتلا نشده‌اند. علاوه بر اینکه عسل قندی طبیعی است ، خاصیت ضد میکروبی آن نیز در پیشگیری از پوسیدگی مؤثر است و همچنین در رشد استخوانها و درمان نرمی استخوان و تقویت لثه بسیار سودمند می‌باشد. اگر عسل با ذغال طبی مخلوط شود باعث سفیدی و براقی دندان‌ها می شود.
۲.عسل در طب کودکان : مصرف عسل در کودکان میتواند باعث افزایش وزن آنها شده و حال عمومی کودک را بهبود بخشد ، نیز نیاز کودک به ویتامین B6 را پاسخ می گوید. البته به علت احتمال ایجاد واکنش های حساسیتی استفاده از عسل برای کودکان تا زیر ۲ سال ممنوع است.
۳.عسل و بیماری های پوستی : در گذشته درمان زخم‌های کهنه و چرکی با عسل متداول بوده است ، هم اکنون نیز این ماده برای درمان زخم های پوستی مزمن کاربرد دارد، رشد میکروب‌ها را متوقف کرده و پوست و اعصاب را تغذیه می نماید. عسل برای درمان زخم سپتیک از ساولون بهتر عمل کرده و در درمان عفونت های پوستی بهبود سریع‌تری نسبت به پماد آمپی‌سیلین نشان داده است ، عسل ضد کاندیدا و تریکوفیتون منتاگروفیتیس است و در درمان عفونت های پوستی ناشی از این دو بسیار مؤثر است. نیز این ماده به علت ساز و کار رطوبت‌گیری خود، موجب کاهش ادم زخم شده، در تسریع فرایند التیام مفید است.
وجود ماده ی اینهیبین که خاصیت ضد باکتریایی دارد، احتمالاً از طریق از بین بردن باکتری‌های زخم‌های بستر موجب تسریع التیام آنها می شود.
۴.عسل و بیماری‌های گوارشی : عسل به علت داشتن بعضی آنزیم‌ها به هضم غذا کمک می‌کند، مثل : لیپاز ، آمیلاز ، ساکاراز و...
عسل از شدت هیپر اسیدیته‌ی معده می کاهد و می تواند در افراد مبتلا به ترش کردن یا رفلاکس مؤثر باشد،برای زخم معده و التهاب آن نیز مفید است.
از سایر مصارف درمانی عسل می توان به اثرات کمک درمانی در بیماری سل، التهاب ریه، آسم و ذات‌الریه اشاره کرد، همچنین میتوان از اثرات کمکی آن در انواع زخم و التهاب‌های قرینه و سوزشهای چشم نام برد.
عسل در درمان بیماری های زنان و زایمان، بیماریهای قلبی، بیماریهای کلیوی و بیماریهای اعصاب نقش به سزایی داشته است، نیز در درمان بیماریهای خونی مفید بوده، گلبولهای قرمز و هموگلوبین را افزایش می‌دهد و خاصیت ضد خون ریزی دارد، از این رو میتواند نقص ویتامین ک بدن را جبران کند.

اطلاعات تکمیلی

عسل یک واژه عربی است که به فارسی آن را انگبین می گویند که عبارت است از ماده شیرینی که توسط زنبوران عسل از شهد گل‌های گیاهان جمع آوری شده و پس از تغییرات لازم در سلول های مومی شانه‌های کندو ذخیره می‌گردد.
عسل یکی از هدیه‌های ارزنده و پر ارزش طبیعت می باشد که در قرآن از آن به عنوان فیه شفا للناس (شفای مردم در آن است) یاد می کند.
تعریف جامع تر از عسل در سال ۱۹۰۶ در آمریکا ارائه شد که عبارت است از ترشح مواد قندی درختان و شهد گل گیاهان که توسط زنبوران عسل جمع آوری و تغییرات یافته و درون سلول‌های قاب ذخیره می‌شود.
ترکیبات :
فروکتوز 1-38/2%
گلوکز 2-31/0%
آب 3-17/1%
مالتوز Maltose %4-7/2
کربوهیدرات‌ها Carbohydrates %5- 4/2
ساکاروز 6-1/5%
املاح معدنی ، ویتامین ، آنزیم 7- 0/5% Minerals – Vitamins – Enzymes
ترکیبات عسل بسته به نوع تغذیه زنبور عسل بدین معنی که از چه گلی یا گلهایی استفاده کرده متفاوت است . یعنی عسل تولیدی بسته به این که زنبور ، از چه گیاهی استفاده کرده گوناگون است.

عسل از دیدگاه بزرگان

بوعلی سینا فیلسوف و بزرگ‌ترین شخصیت پزشکی ایرانی ۱۰۰ سال پیش در کتاب قانون خود نسخه های زیادی بر پایه عسل و موم آن تجویز کرده است.
بقراط حکیم پدر پزشکی و بنیان‌گذار طب یونان ۲۵۰۰ سال پیش در مورد عسل چنین گفته است :
هر دارویی از مواد غذایی درست می‌شود و متعاقب آن هر غذایی نیز جانشین دارو می گردد ، عسل پاسخگوی این دو شرط است.
موریس مترلینگ در مورد عسل گفته : همین امروز اگر زنبور عسل از بین برود هزاران نوع از گیاهان از بین خواهد رفت و از کجا معلوم که تمدن، از بین نرود.

عسل از دیدگاه گذشتگان

عسل در زندگی روحانی ، اجتماعی و اقتصادی مصریان باستان نقش مهمی بازی می کرده است. از حکایت های به جا مانده در پرستش‌گاه‌ها و آرامگاه مردگان چنین بر می آید که عسل در آن روزگار از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و در سنن قدیمی با اشاره به اهمیت دارویی عسل ، به بیماران جهت درمان تجویز می‌شد.
مصریان قدیم ترکیبی از جو ، عسل و گندم تهیه و به جای الکل استفاده می‌کردند.
کتاب مذهبی یهودیان از سرزمین موعود چنین یاد می کند که در آن نهرهایی از عسل و شیر جاری است. در کتاب انجیل مسیحیان از عسل و گیاهان دارویی به عنوان هدایای گرانبهای طبیعت یاد شده است.
یونانیان باستان تصور می کردند که خدایان چون خوراک بهشتی می خوردند فناناپذیر و ابدی گشته‌اند آن‌ها ایمان داشتند که عسل یکی از اجزای مهم این خوراک بهشتی است.

انواع عسل از حیث رنگ

عسل بر حسب این که متعلق و کدام گل باشد به دلیل ترکیبات درونی آن گل متفاوت است و در نتیجه خاصیت درمانی آن نیز تفاوت خواهد داشت.
دامنه طیف رنگ های عسل از سفید به انواع زرد (زرد نارنجی ، زرد مایل به سبز طلایی ، کهربایی ، عقیقی مایل به قرمز و حتی قهوه ای متغیر است.)
نوع عسل : رنگ
اقاقیا : سفید
بهار نارنج : زرد طلایی
جنگل‌های مازندران : زرد مایل به سبز
آویشن : عقیقی قرمز
جنگل‌های کاج اروپا : قهوه‌ای
همه عسل‌ها خوب و طبیعی هستند اما به خاطر گلی که زنبورها از آن تغذیه کرده اند رنگشان متفاوت است. این باور غلط است که عسل خوب رنگ تیره دارد ، هرکدام از این عسل ها علاوه بر خواص دارویی مخصوص عسل ، خواص دارویی گیاهی که از آن تغذیه کرده‌اند را دارا می‌باشند ، چرا که خواص دارویی گیاه به صورت مستقیم از شهد گیاه به عسل تولیدی توسط زنبور منتقل می‌شود.