شرکت اسلاميه و توسعه اقتصادي ايران
منبع:WWW.IICHS.ORG
انديشه بهبود وضع اقتصاد و استقلال در زمينه‌هاي گوناگون همچون احداث صنايع ملي و کارخانجات و گرفتن امتياز از دولت براي توسعة عمران کشور، شرکت اسلاميه را به ميدانهاي جديد فعاليت ترغيب مي‌نمود در اين مورد به نقل از يکي از مطبوعات آن زمان مي‌خوانيم که:
به موجبي که اطلاع حاصل نموده‌ايم، شرکت اسلاميه اصفهان درصدد حصول امتياز ساختن راه‌آهن محوطة اصفهان از اولياي امور جمهور شده‌اند، که راه‌آهن ساخته واژگون حرکت کند. و يقين است که دولت عليّه در ادعاي اين امتياز هيچگونه تأمّل نخواهد فرمود. بعضي از دانشمندان سه سال است که اين خيال را داشتند. اين ايّام انشاءالله به توسط شرکت اسلاميه از قوّه به فعل رسيده، ملت و دولت را فايده کلي حاصل خواهد شد. شرکت اسلاميه اصفهان روز به روز در ترقي است. اهالي اصفهان گويا از خواب بيدار شده باشند، و علت بيداري تمام اهل ايران شوند. کمپاني ديگر نيز موسوم به محموديّه داير شده. اميد است عمّا قريب صدها کمپاني در اصفهان داير شود، و رفع احتياجات مليّه از خارجه شود. از جانب انجمن معارف طهران در صدد افتتاح مدارس در اصفهان نيز مي‌باشند. انشاءالله عمّاقريب مدارس مليّه نيز افتتاح خواهد شد. کم کم رفع تمام نقايص ملت خواهد گرديد. اينها را از اثر کلمات علماي اعلام بايد دانست. انشاءالله زياده بر اين اثر خواهد بخشيد. 1
در نمره چهل و هفت درج کرده بوديد که شرکت اسلاميه خوب است چند کارخانه ريسمان‌تابي و چلواربافي بياورد. الحال چند روزي است جناب حاجي امين‌الضرب رييس کل شرکت اسلاميه طهران تجويز و تصويب جناب حاج محمدحسين کازروني رييس کل شرکت، مسيو «بوتن» فرانسوي را که از فحول مهندسين اروپ و صاحب امتياز و نشان مخصوص از دولتين ايران و جمهوري فرانسه است، به جهت تعيين محل کارخانه و تحقيق آب رودخانه و مقدار قوت آن به اصفهان فرستاده‌اند. مهندسين مشاراليه سيزدهم جمادي‌الثاني وارد اين شهر گرديده و فعلاً در تدارک دو کارخانه بزرگ ريسمان‌تابي و چلواربافي هستند... 2
ده روز بود به اتفاِق مسيو بوتن مهندس فرانسوي در بيرون شهر اطراف رودخانه به جهت تعيين محل کارخانه ريسمان‌تابي و چلواربافي گردش مي‌کرديم... 3
ضمناً عملکرد مالي شرکت نيز در سالهاي اوليه نشان داد که ارزش سهام افزون شده و مقدار معتنابهي سود نصيب سهامداران نموده است.
معلوم و محقق شده است، که در اين مدت قليله اين شرکت سود معتنابه و منفعت قابلي به شرکاء بخشيده است. بنابراين هر کس از تبعة ايران که در آن مملکت ميل به دخول در اين شرکت مقدسه داشته باشد، البته پس از آگاهي از اين مراتب به هر ميزان و هر چند سهم طالب شرکت باشد، ممکن خواهد بود به توسط جناب اجل عالي بليط اسهام براي ايشان از اداره شرکت محترمه ] به خارج [ فرستاده خواهد شد. 4
در سلخ ذي الحجة 1317 محاسبات گذشته آن را صاف نموديم و از قرار صدي بيست و هفت، منافع ساليانه به شرکاء محترم پرداخته شد 5
ضمناً عملکرد مالي شرکت نيز در سالهاي اوليه نشان داد که ارزش سهام افزون شده و مقدار معتنابهي سود نصيب سهامداران نموده است.
پی نوشت
1. روزنامه حبل المتين، سال 1317، 25 محرم.
2. روزنامه ثريا، شماره 7، ص 17 .
3. روزنامه ثريا، شماره 10، ص 13 .
4. روزنامه ثريا، شماره 15، ص 13، مکتوب شرکت به جناب ارفع الدوله.
5. روزنامه ثريا، شماره 37، ص 11 و 12 .
