توربینی که پرواز می‌کند و چند برابر توربین‌های زمینی برق تولید می‌کند.
شاعران و ادبای قدیمی همیشه نصیحت کرده‌اند که انسان عاقل نباید بر باد تکیه بزند، اما دنیای دانشمندان با عارفان فاصله‌ای فراوان دارد. برای همین آنها تصمیم گرفته‌اند برخلاف این توصیه برای تامین انرژی کره‌ی زمین به باد اعتماد کنند. گروهی از متخصصان، توربین بادی پیش رفته‌ای به نام «خفاش» ساخته‌اند که طبق ادعایشان، می‌تواند تمام انرژی مورد نیاز زمین را تامین کند.***
میزان استفاده از انرژی زیاد باد، در حال اوج گیری است. امروزه دیدن مزارع توربین‌های بادی، اتفاقی عادی محسوب می‌شود و طرح‌هایی نیز برای راه اندازی مزارع دریایی در دست اجرا است اما این مزارع مشکل کوچکی دارند؛ آنها تنها زمانی می‌توانند برق تولید کنند که بادی در حال وزیدن باشد. از آنجایی که روی سطح زمین- چه در خشکی و چه در آب- باد همیشه در دسترس نیست، دانشمندان تصمیم گرفته‌اند افق دید خود را گسترش داده و این بار، آسمان را فتح کنند.
در ارتفاع 700 متری زمین، وزش باد آن قدر شدید و مداوم است که می‌تواند یک منبع انرژی قابل اطمینان برای بشر باشد، اما هیچ وقت وسیله‌ای برای استفاده از این انرژی دست نیافتنی وجود نداشته است، البته این «هیچ وقت»، یعنی تا قبل از الان مهرماه 1393 بود که یک پمپ باد در دانمارک، هزار متر مکعب گاز هلیم را به درون پوشش خاکستری خفاش(BAT) دمید. نام کامل این توربین بادی عظیم، «Buoyant Air Turbine» به معنی «توربین هوایی شناور» است که اگر حروف اول و واژه‌هایش را کنارهم بگذاریم، کلمه‌ی «خفاش» یا BAT ساخته می‌شود. این توربین غول پیکر، ساخت شرکت آمریکایی «Altaeros» است و زمانی که به طور کامل باد شود، قطرش به 7/10 متر می‌رسد.
«کن کالدریا»، استاد موسسه‌ی دانش «کارنگی» دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا می‌گوید: «این توربین‌های بادی شناور می‌توانند بااستفاده از بادهای موجود در ارتفاع‌های بالای زمین، صد برابر بیشتر از نیاز ما انرژی فراهم کنند»
اما برای مهار این توانایی، شرکت سازندهی خفاش باید یک نمونه‌ی اولیه می‌ساخت تا از موفقیت پروژه‌اش مطمئن باشد به همین منظور، اوایل سال 2014/1393، نمونه‌ی کوچک تری ازخفاش در آلاسکای آمریکا آزمایش شد این پیش نمونه، 150 متر ارتفاع داشت و می‌توانست به طور پیاپی سی کیلووات ساعت برق تولید کند.
چطور کار می‌کند؟
این تروبین غول پیکر با سه کابل کلفت به پایه‌ای زمینی متصل شده است. این کابل‌ها هم وظیفه‌ی ثابت نگه داشتن مجموعه را بر عهده دارند، هم آن را در مسیر درست وزش باد هدایت می‌کنند تا بتوان به بهترین شکل ممکن، الکتریسیته تولید کرد. پیش از آن که توربین به نهایت ارتفاع خود برسد، پره‌ی سه تیغه‌ی آن شروع به چرخش کرده و با چرخاندن محور افقی‌اش، الکتریسیته تولید می‌کند انرژی تولید شده به پایگاه سیار زمینی منتقل می‌شود و از آنجا می‌توان برای پخش آن در شبکه‌ی سراسر برق، یا مصرف محلی‌اش اقدام کرد.چقدر بهتر از دیگران است؟
جدیدترین مدل توربین خفاش می‌تواند تا هفتصد متر از سطح زمین بالاتر رفته و دویست کیلووات ساعت انرژی الکتریکی تولید کند. در مقام مقایسه، یک توربین بادی زمینی مدرن می‌تواند دو هزار کیلووات ساعت برق تولید کند. گر چه از نظر عددی، این مقدار 10 برابر بیشتر از برق تولیدی توربین خفاشی جدید است، اما تفاوت این جاست که یک توربین بادی معمولی، 130 متر قطر دارد، یعنی دوازده برابر بیشتر از بت. در ضمن این که توربین‌های زمینی روی یک شالوده‌ی بتنی عظیم قرار می‌گیرند و تنها زمانی کار می‌کنند که باد در حال وزیدن باشد. اما از آنجا که در ارتفاع هفتصد متری از سطح زمین، قدرت باد سه برابر بیشتر از ارتفاع 150 متری (یعنی ارتفاع متداول برای توربین‌های زمینی) است و وزش باد هیچ گاه در آنجا متوقف نمی‌شود، تولید برق سالانه‌ی خفاش چهار برابر بیشتر از یک توربین بادی ثابت خواهد بود.مزیت بزرگ
بزرگترین مزیت خفاش، اجرایی بودن و قابلیت انعطافش در شرایط مختلف است که باعث می‌شود بتوان از آن در هر جایی استفاده کرد. این خبر، به خصوص برای جوامعی که در مناطق دور افتاده قرار دارند، خبر خوبی است. مناطقی که دسترسی شان به محیط‌های اطراف محدود است و به اصطلاح پشت کوه هستند یا مناطقی که چندان پیشرفته نیستند، می توانند روی این توربین برقی تازه حساب کنند. امروزه چنین مناطقی برای تولید برق مورد نیازشان به موتورهای گازوئیل متکی اند، اما استفاده از یک توربین خفاشی می‌تواند باعث صرفه جویی سالانه 250 هزار لیتر در مصرف گازوئیل شود.
در تعقیب باد
به لطف چرخ‌های متحرک این توربین عظیم، می‌شود آن را به هر جایی منتقل کرد؛ حتی مناطقی که در آنها از شبکه انتقال برق خبری نیست
چقدر بهتر است؟
یک توربین بادی زمینی و سرحال، به طور میانگین 150 متر ارتفاع دارد، سالانه حدود دو هزار ساعت با بیشینه سرعتش در حال چرخش است و برق تولید می‌کند. اما در ارتفاع هفتصد متری، توربین می تواند تا هشت هزار ساعت در سال برق تولید کند، یعنی چهار برابر بیشتر
نیروگاه سیار
با این چند چیز می‌توان یک توربین خوب و پر بازده بادی ساخت؛ یک بالن گرد و پره دار پر از گاز هلیم، یگ گردونه (روتور) که در میان مجموعه‌ای از چند کابل محکم شده و البته، یک مرکز ارتباطی روی زمین برای دریافت انرژی
بالا و دور دست
هزار متر مکعب گاز هلیم، این بالن توربینی را هفتصد متر بالاتر از سطح زمین و در میانه‌ی آسمان نگه می‌دارد؛ جایی که قدرت وزش باد، پنج تا هشت برابر بیشتر از سطح زمین است
انرژی در اوج آسمان
قطر توربین بادی 7/10 متر است و می‌تواند تا ارتفاع هفتصد متری از سطح زمین بالا برود. برای ثابت نگه داشتن بالن هم سه ردیف کابل فولادی دو بافت به زمین محکم شده‌اند
نشریه‌ی دانستنیها همشهری، شماره‌ی 137
