مسافران بیهق

راهنمای گشت و گذار در شهر سبزوار
اهالی سبزوار معتقدند جنگ‌های اساطیری ایران و توران، در این شهر رخ داده است. حتی می‌گویند رستم، پهلوان افسانه‌ای ایران، پسرش سهراب را همین جا به خاک سپرده است. اما حتی اگر این باورها، ریشه‌ای هم نداشته باشد، باز هم شهری که نویسنده «تاریخ بیهقی»، در آن به دنیا آمده و قیام «سربداران» را هم تجربه کرده، نمی‌تواند شهر تاریخی نباشد. در سبزوار که نام قدیم آن «بیهق» بوده، بناهای تاریخی فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد این شهر، در روزگارهای گذشته هم شهر آباد و پررونقی بوده است. اما همه دیدنی‌های سبزوار بناهای تاریخی نیست. وجود مناطق سرسبز در کنار مناطق کویری از سبزوار، یک جغرافیای متفاوت ساخته است. شهری که علاوه بر آثار تاریخی فراوان، طبیعتی تماشایی هم دارد. در سبزوار هم می‌توانید خیس شدن در آب سرد آبشار را تجربه کنید و هم هُرم گرمای ریگزارهای کویر را؛ هم مجتمع‌های پرورش ماهی را ببینید و هم گله‌های شتر، هم باغ‌های پرمیوه و هم جنگل‌های طاغ.

کجا بمانیم؟

پنج پارک و یک هتل

سبزوار پنج پارک دارد. پارک امام رضا (علیه السلام) و پارک ارم در خیابان طالقانی، باغ ملی در خیابان اسدآبادی، پارک جنگلی در حاشیه شمالی شهر و پارک لاله که یک شهربازی هم دارد. هتل «کاملیا»، تنها هتل سبزوار است که در بلوار سربداران، روبه‌روی پایانه مسافربری قرار دارد. 44229717 و 44229711 (051) شماره‌های تماس این هتل است.

چطور برسیم؟

از جاده 44

سبزوار در حاشیه جاده تهران به مشهد در جاده 44 قرار دارد. از تهران 670 کیلومتر و از مشهد 220 کیلومتر فاصله دارد. جاده 44 در تمام مسیر یک طرفه است.
سبزوار فرودگاه هم دارد. سه تا چهار پرواز در هفته از تهران به سبزوار در روزهای یکشنبه، دوشنبه و جمعه انجام می‌شود. هزینه بلیت هواپیما، 109 هزار تومان است. سبزوار در مسیر ریلی تهران به مشهد قرار دارد. برای همین با قطار هم می‌شود به این شهر سفر کرد. هزینه بلیت قطار درجه یک تهران به سبزوار، 31 هزار تومان است.

چه می‌بینیم؟

دیدنی‌های خراسانی

راسته تاریخی شهر سبزوار که به «خیابان بیهق» معروف است، از میدان امام خمینی (رحمه الله) که میدان ورودی شهر است آغاز و به میدان کارگر ختم می‌شود.
در سبزوار و بیرون از آن آثار تاریخی منحصر به فردی خواهید دید.

مسجد پامنار:

مسجد پامنار، قدیمی‌ترین مسجد شهر سبزوار است. مسجدی خشتی با شبستان ستون‌دار، این مسجد بنا به سنت قدیم مسجدسازی، یک گلدسته بیشتر ندارد. مسجد پامنار، هزار سال قدمت دارد.

مسجد جامع:

مسجد جامع سبزوار چهارهزار متر مربع وسعت دارد و شامل ایوان قبله و گلدسته‌هایش، ایوان شمالی، صحن، شبستان و رواق است. قدمت این مسجد به قرن هشتم می‌رسد.

مصلای سبزوار:

مصلی که در قدیم برای برگزاری نمازهای عید استفاده می‌شده، شامل یک بنای مرکزی (چارتاقی)، گنبد، صحن و ایوان است. این بنا از آثار دوره صفویه است.

مدرسه فخریه:

بنای مدرسه فخریه حوالی هزار سال قدمت دارد و عمرش با عمر مدرسه «نظامیه» بغداد برابری می‌کند. این بنا در نزدیکی تقاطع خیابان «اسرار» و خیابان بیهق شهر سبزوار قرار دارد.

کاروانسرای فرامرزخان:

کاروانسرای فرامرزخان یا رباط «کانون»، برای استفاده کاروان‌هایی بناشده که قصدشان، زیارت حضرت رضا (علیه السلام) بوده است. کاروانسرای فرامرزخانه حالا موزه مردم شناسی سبزوار است.

بقعه امامزاده یحیی (علیه السلام):

امامزاده یحیی (علیه السلام) به احتمال قریب به یقین، مدفن نواده امام سجاد (علیه السلام) است که در تلاقی خیابان بیهق و خیابان اسرار قرار دارد. حرم امامزاده، ایوانی بزرگ با دو گلدسته دارد.

آرامگاه حاج ملاهادی:

آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری (شیخ اسرار) 150 سال پیش ساخته شده و شامل یک بقعه مرکزی و حجره‌هایی در دو طرف بناست. آرامگاه در ضلع جنوبی میدان کارگر شهر سبزوار قرار دارد.

خانه باغ اسکویی:

اقامتگاه تابستانه باغ اسکویی، شامل یک باغ 10 هکتاری و یک عمارت تاریخی دو طبقه است و قدمتش به روزگار قاجار می‌رسد.

میل خسروگرد:

میل خسروگرد، یک برج آجری 30 متری است. میل‌ها نشانه‌های جغرافیایی هستند و از آن‌ها برای تعیین حدود و تشخیص مسیرها استفاده می‌شده است. میل 800 ساله خسروگرد در کیلومتر 5 جاده سبزوار به شاهرود قرار دارد.

بازار سبزوار:

بازار تاریخی شهر سبزوار در خیابان بیهق قرار دارد و همه شغل‌های جدید و قدیم را می‌شود در آن دید. از فروشگاه‌های همین بازار سنتی می‌شود کلوچه زنجبیلی هم خرید که یکی از سوغاتی‌های سبزوار است. کوی گلستان و کاروانسرای آن هم که باز در همین خیابان بیهق قرار دارد، بازار صنایع دستی است.

آبشار بید:

بید یک روستای ییلاقی است در 40 کیلومتری سبزوار، در مسیر شهر «اسفراین». در حاشیه این روستا، یک آبشار هم وجود دارد. آبشار روستای بید و ییلاقات اطراف آن، یکی از تفرجگاه‌های سبزوار است.

ییلاقات افچنگ:

وجود ارتفاعات کوه سیاه و رودخانه گل باعث شده تا روستای «افچنگ» و مسیر منتهی به آن به تفرجگاه سبزواری‌ها تبدیل شود. بسیاری از سبزواری‌ها روزهای تعطیل‌شان را این‌جا می‌گذرانند.
منبع مقاله : نشریه سرزمین من، شماره‌ی 70.