نویسنده و عکاس: محمدعلی معمارصادقی
راهنمای دوچرخه‌سواری از جنگل ارسباران تا رود ارس
بخشی از جنگل‌های زیبای هیرکانی ایران، در تکه شمال غربی ایران قرار گرفته و بیشتر با نام جنگل‌های ارسباران شناخته می‌شوند. این منطقه جنگلی منحصر به‌فرد و زیبا در جنوب رود ارس و در منطقه‌ای مرطوب قرار گرفته است. این منطقه که در شمال استان آذربایجان شرقی قرار گرفته، همچون جنگل‌های گیلان و مازندران انبوه نیست، اما در زیبایی کم از آنها ندارد. در این شماره مسیری زیبا برای دوچرخه‌سواری به شما پیشنهاد می‌کنیم که از دل این جنگل زیبا و منحصر به فرد می‌گذرد و در نهایت به رودخانه‌ای در خط مرزی ارمنستان می‌رسد. مسیر 60 کیلومتری پیشنهادی ما از شهر ورزقان شروع می‌شود و از در ارسباران می‌گذرد و در کناره رود ارس به پایان می‌رسد. در این مسیر غیر از روستاهای دیدنی، دشت‌ها و مراتع زیبا، چشم‌اندازهای سبز کوهستانی را هم خواهید دید. غیر از آن از کنار معدن عظیم مس «سونگون» و قلعه زیبای تاریخی «آقجاقلعه» رکاب زنان خواهید گذشت. اگر برای این سفر برنامه‌ریزی می‌کنید، در خاطر داشته باشید که تمام این مسیر ماشین‌رو است.
چطور برگردیم؟
بازگشت به خانه
نزدیک‌ترین جایی که می‌توانید سوار اتوبوس شوید و به شهرتان برگردید، گمرک «نوردوز» در مرز ارمنستان است که حدود 40 کیلومتر با نقطه پایانی مسیر فاصله دارد. از آنجا تا گمرک را باید سربالایی رکاب بزنید. البته می‌توانید تا شهر جلفا وانت بگیرید و از آنجا اتوبوس به مقصد بگیرید.چطور برسیم؟
به سوی اهر و ورزقان
محل آغاز این برنامه دوچرخه‌سواری شهر ورزقان است در استان آذربایجان شرقی. هر جا که هستید - البته غیر از شهرهای شمال استان آذربایجان شرقی - باید اول از همه به شهر تبریز برسید. از تبریز باید وارد جاده اهر شوید و بعد از شهر «خواجه» به سمت ورزقان بپیچید. تبریز تا ورزقان 93 کیلومتر فاصله دارد و حدود یک ساعت و نیم در راه خواهید بود.
چطور بگردیم؟
جنگل و رود مرزی
مسیر از شهر ورزقان شروع شده و بعد از گذر از دشت‌های شمالی ورزقان و معدن عظیم مس «سونگون» به تدریج وارد پوشش جنگلی ارسباران شده و تا رود ارس و نوار مرزی پیش می‌رود.این مسیر دوچرخه‌سواری به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود که بخش دوم تقریباً دو برابر بخش اول طول دارد.
ورزقان تا معدن مس سونگون؛ 20 کیلومتر حدود سه ساعت:
ارتفاع شهر ورزقان حدود 1680 متر از سطح دریا بالاتر است و باید تا معدن مس سونگون سربالایی رکاب بزنید. مسیر آسفالته است و از کنار مزارع، مراتع و چندین روستا می‌گذرد. معدن دو خروجی در سمت راست جاده دارد. ارتفاع تقریبی این منطقه حدود 2400 متر است.معدن مس سونگون تا رود ارس؛ 44 کیلومتر حدود چهار ساعت:
بعد از دو راهی دوم معدن سونگون حدود پنج کیلومتر دیگر سربالایی دارید تا به بالاترین نقطه مسیر سفر یعنی ارتفاع 2600 متری از سطح دریای آزاد برسید. بعد از این گردنه چشم‌انداز زیبای جنگل‌های ارسباران را پیش‌رو دارید. بعد از گردنه روستای کوچک «خوینه‌رود» قرار دارد و بعد از آن بیشتر مسیر سراشیبی است. البته با چندسربالایی کوچک در میانه مسیر. در کیلومتر 35 مسیر به قلعه تاریخی «آقجاقلعه» می‌رسید که بعد از آن یک دوراهی پیش روی‌تان است. مسیر سمت راست به روستای «کلم» می‌رود، اما مسیر ما جاده سمت چپ است. این قسمت‌های مسیر مراتع زیبا و سرسبز در کنار پوشش جنگلی دارد و اگر تجهیزات اقامتی دارید، بهترین مکان برای اقامت است. در ادامه مسیر در منطقه هفت چشمه به یک دو راهی مهم می‌رسید که سمت چپ به چند روستای کوچک منتهی می‌شود، اما ما باید در مسیر سمت راست رکاب بزنیم. کمی بعد، باز هم به یک دو راهی دیگر می‌رسید. «روستای تاویل» در سمت راست مسیر است و مسیر ما، جاده سمت چپ است. کمی بعد در این جاده به روستای «کوک» در دامنه کوه می‌رسید که بعد از روستا، مسیر سربالایی از دور پیداست. بعد از این روستا یک دوراهی وجود دارد که باید به سمت چپ رکاب بزنید تا درست از بالای روستا بگذرید و وارد پوشش جنگلی ارسباران شوید. در مسیر جنگلی دو دوراهی پیش رودارید؛ دوراهی اول را باید به سمت راست بپیچید. با فاصله کمی به دوراهی دوم می‌رسید که مسیر سمت چپ مسیر ماست. پس از آن دورنمایی از رود ارس که مقصد این سفر است را خواهید دید. در پایان مسیر و حاشیه رودارس به ارتفاع حدود 400 متر از سطح دریای آزاد می‌رسید.
نشریه سرزمین من، شماره‌ی 70.
/ج
