اقدامات اولیه در هنگام سوختگی با آتش

فوراً شعله‌های آتش لباس یا موی مصدوم را خاموش کنید. هر قسمت از لباس را که در حال سوختن است بیرون آورید. در بسیاری از موارد دیده شده است که هنوز قسمتی از لباس مصدومی که به مرکز حوادث و سوختگیها منتقل می‌شود در حال سوختن است. یعنی قبل از اینکه تمام شعله‌های لباس مصدوم را خاموش کنند، او را با عجله منتقل کرده‌اند. باید به یادداشت که قسمتی از شدت یک سوختگی به مدت تماس منبع حرارت با بدن بستگی دارد و هر چه مدت تماس بیشتر باشد شدت سوختگی نیز بیشتر است. بنابراین اولین اقدام درمانی یک مصدوم در حال سوختن حذف فوری و کامل عامل سوزاننده است.
اگر لباسهای مصدوم در حال سوختن است، به او اجازه ندهید تا بدود، چرا که برخورد هوا با شعله آتش آن را شعله‌ورتر می‌کند؛ همچنین به او اجازه ندهید که بایستد، تا احتمال آتش گرفتن موهای سرش و ورود دود داغ به ریه‌های وی به حداقل برسد. بر روی مصدومی که لباسش در حال سوختن است، آب یا سایر مایعات نسوختنی بریزید، یا اینکه مصدوم را با یک پرده ، پتو ، کت یا گلیم تنگ پوشانده و او را در کف زمین صاف بخوابانید این کار باعث می‌شود که آتش از اکسیژن محروم شده و خاموش شود. برای خاموش کردن لباس شعله‌ور نباید از مواد نایلونی یا سایر مواد آتشگیر استفاده کنید.
نباید مصدوم را روی زمین بغلتانید، اینکار باعث سوختن نواحی آسیب ندیده می‌شود. اگر لباسهای در حال سوختن مصدوم آغشته به بنزین است، نباید سعی کرد تا با پاشیدن آب روی آن آتش را خاموش کرد، بلکه باید مصدوم (بجز سرش) را در یک پتوی خیس پیچید تا شعله‌های آتش خاموش شوند. اگر در ضمن خاموش کردن لباسهای مصدوم لباسهای خودتان آتش گرفت و کمکی هم در اطراف نبود، به دور خود یک پتو یا هر چیز مناسب دیگری که در دسترس بود محکم بپیچید و کف زمین بخوابید. پس از خاموش شدن آتش باید تمامی باقیمانده‌های لباس مصدوم را که ممکن است هنوز منبعی از حرارت باشند، خارج کرد. با این وجود سعی نکنید که قسمتهایی از لباس را که به پوست چسبیده‌اند جدا نمایید، این قسمتها را رها کرده و بقیه لباس را قیچی کنید.
از باز بودن راه هوایی و کفایت تنفس مطمئن شوید.
در یک مصدوم بیهوش با عقب دادن سر وی ، هرگونه انسداد راه هوایی توسط زبان را رفع کنید. اگر ترشحاتی در دهان وجود دارد آنها را پاک کنید. اگر مصدوم نفس نمی‌کشد، عملیات احیاء را شروع کنید. در تمام مصدومین سوختگی تعیین کنید که آیا احتمال آسیب به راههای هوایی وجود دارد و شرح مختصری از شرایط آسیب و شکایات مصدوم (اگر او هوشیار است) به دست آورید.
به یاد داشته باشید: اگر احتمال آسیب به راههای هوایی وجوددارد فوراً و قبل از ایجاد زجر شدید تنفسی یا انسداد کامل راه هوایی او را به بیمارستان منتقل کنید.
از کفایت گردش خون مطمئن شود.
اگر نبضی وجود ندارد، ماساژهای قلبی را شروع کنید. اگر خونریزی خارجی شدید وجود دارد، فوراً آن را متوقف کنید. برای درمان و پیشگیری از شوک باید هر چه سریعتر مایع درمانی را شروع کرد. تزریق داخل سیاهرگی مایعات مهمترین جنبه درمان در یک مصدوم دچار سوختگی در طی مراحل اولیه (24 ساعت اول) پس از آسیب است. این مرحله اولیه با از دست رفتن قابل توجه مایعات از طریق پوست و نیز با ایجاد تورم واضح در محل سوختگی مشخص می‌شود. بنابراین باید هر چه زودتر پس از آسیب برای مصدوم دچار سوختگی مایع درمانی را شروع کرد.
به یاد داشته باشید: در یک شخص با سوختگی بیش از 20 درصد سطح بدنش ، هرگونه تاخیر در تجویز مایعات می‌تواند باعث شوک ناشی از کمبود حجم (هیپولمیک) شدید و مرگ شود.

تعیین اولویت درمان مصدوم سوختگی

در تعیین شدت یک سوختگی عوامل مختلفی مانند شرایط آسیب ، عامل سوزاننده ، وسعت سوختگی ، درجه سوختگی ، وجود ضایعات همراه و سن بیمار نقش دارند. برای ارائه کمکهای اولیه به مصدوم در صحنه حادثه ، اصلیترین سوال در ارزیابی شدت سوختگی این است که در طی دقایق و ساعات بعدی چه خطراتی جان مصدوم را تهدید می‌کنند؟ با در نظر داشتن این سوال می‌توانیم اولویتهای درمان و انتقال مصدومین مختلف سوختگی را طراحی کنیم.

سوختگیهای تهدید کننده حیات (اولویت اول)

1. سوختگی درجه سوم با سطحی بیش از 20 تا 25 درصد سطح بدن و سوختگیهای درجه دوم و اول بسیار وسیع
2. هر سوختگی که در آن احتمال آسیب دستگاه تنفسی وجود داشته باشد مثل سوختگی صورت و سوختگیهای وسیع قفسه سینه.

سوختگیهایی که یکی از اندامها (پا یا دست) را در معرض خطر قرار می‌دهند. (اولویت دوم)

مصدومین سوخته‌ای که در معرض خطر از دست دادن یکی از اندامهایشان می‌باشند، دومین اولویت را برای درمان و انتقال دریافت می‌کنند. این گروه شامل مصدومین مبتلا به سوختگیهای محیطی اندامها هستند که به علت تشکیل اسکار(جوشگاه) ، خون رسانی اندامهایشان مختل شده است.

سوختگیهای شدید (اولویت سوم)

سوختگیهای زیر گرچه زندگی را در معرض خطر قرار نمی‌دهند اما به علت ترمیم ناقص آنها و معلولیتهای طولانی مدتی که بجا می‌گذارند تحت عنوان سوختگیهای شدید در نظر گرفته می‌شوند و باید پس از رسیدگی به مصدومین مشمول اولویتهای اول و دوم آنها را درمان کرده و انتقال داد.
1. سوختگیهای مناطق حساس و بحرانی- مفاصل ، دستها و پاها (پایینتر از مچ) و ناحیه تناسلی.
2. سوختگیهای همراه با شکستگی استخوانها و آسیب شدید بافت نرم.
3. هر سوختگی درجه سوم با درگیری بیش از ده درصد سطح بدن.
در معاینه و درمان یک مصدوم سوخته باید از قانون معمول اولویتهای بررسی و درمان پیروی کرد. در بررسی اولیه مصدوم (Primary survey ) باید مشکلات اورژانس تهدید کننده حیات را پیدا کرده و درمان نمود (مانند انسداد راههای هوایی ، ایست قلبی و تنفسی و شوک شدید) ؛ در بررسی ثانویه باید طی یک معاینه فیزیکی سریع سایر مشکلات تهدید کننده حیات را کشف و درمان کرد و علایم حیاتی را اندازه‌گیری نمود و در صورت نیاز یک معاینه عصبی سریع انجام داد. در بررسی نهایی (تکمیلی) طی معاینه و اخذ شرح کامل ، هرگونه درمان لازم دیگر را شروع کرده و مصدوم را برای انتقال آماده می‌کنیم.
http://daneshnameh.roshd.ir