مترجم: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
ساختار سازمانی ترکیبی به طور عمده، به منظور افزایش بهره‌وری کل در سازمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله در نظر داریم به مفهوم و مزایای این ساختار و جزئیات مربوط به آن بپردازیم.
بهره‌مندی از یک ساختار سازمانی مناسب، برای تمامی سازمان‌های فعال در بخش های مختلف اقتصادی، به منظور پیشرفت و موفقیت در کسب و کار امری لازم و ضروری می‌باشد. یک ساختار سازمانی به خوبی برنامه‌ریزی شده، می‌تواند منجر به بهبود بهره‌وری و به دنبال آن افزایش سودآوری و بازده شرکت گردد. یکی از این ساختارها، ساختار سازمانی ترکیبی می‌باشد؛ که به عنوان ترکیبی از ساختارهای سازمانی بخشی و وظیفه‌ای تعریف می‌گردد، که تمامی مزایای حاصل از این دو نوع ساختار را دربر می‌گیرد. لازمه‌ی شناخت درست ساختارهای سازمانی ترکیبی این است که شما به خوبی با ساختارهای سازمانی بخشی و وظیفه‌ای آشنا باشید.
ساختار سازمانی بخشی
ساختار سازمانی بخشی ترکیبی از تیم‌های کاری هستند که به طور کلی در جهت پیشبرد یک پروژه‌ی کاری مشخص با هم همکاری می‌کنند. نمونه‌ی بارز این نوع ساختار شرکت خودروسازی می‌باشد که خودروهایی با نام‌های مختلف، تولید و عرضه می‌نماید. تمرکز بر یک محصول خاص می‌تواند به سازمان در دستیابی به نتایج بهتر و رسیدن به کمال کمک قابل ملاحظه‌ای نماید، از طرفی یکی از اشکالات این نوع ساختار این است که رقابت میان بخش‌های مختلف در درون آن سازمان می‌تواند منجر به بروز اختلاف و پیدایش سیاست‌های بخشی شود که این‌ها می‌توانند اثر سوئی بر بازدهی شرکت داشته باشند.
ساختار سازمانی وظیفه‌ای
ساختار سازمانی وظیفه‌ای در بر گیرنده‌ی گروه‌های سلسله مراتبی از کارکنان به ریاست و تحت سرپرستی مدیران مربوط می‌باشد. افراد موظند به یک فرد مشخص در سطح مدیریتی مربوط به خود گزارش‌های کاری خود را ارائه دهند. از مزایای این نوع ساختار مشخص بودن حد و مرز وظایف کاری افراد می‌باشد به طوری که افراد به منظور انجام فعالیت های مشخص و روشنی با یکدیگر همکاری می‌نمایند، فقدان وجود کانال‌های ارتباطی میان گروه‌های کاری مجزا را می توان از جمله معایب این نوع ساختارها نام برد.
مزایای ساختار ترکیبی
- افزایش بهره‌وری
ساختار سازمانی ترکیبی مشتمل بر طرح‌های سازمانی گوناگونی می‌باشد، و این در نتیجه‌ی ترکیب دو نوع ساختار سازمانی مختلف می‌باشد، هدف اصلی از ایجاد چنین ساختاری افزایش بهره‌وری و بازده کل سازمان است، همانطور که همه‌ی ما می‌دانیم اداره‌ی روان یک سازمان کار یک نفر نیست بلکه نیاز به تیم‌های کاری مجرب و مستعد دارد. این متخصصین باید توانایی انجام کارهای درست در زمان‌های درست را داشته باشند. مهم‌ترین ویژگی این ساختار این است که امر تخصیص و توزیع وظایف میان کارکنان را برای مدیران ارشد تسهیل می‌نماید. این ساختار تاکید بر تخصیص امور به متخصصین مربوط به آن به منظور اطمینان از انجام درست کارها می‌باشد به نحوی که بازدهی سازمان را بهبود بخشند.
- وحدت میان کارکنان
ساختار سازمانی ترکیبی به منظور ایجاد حس وحدت میان کارکنان یک سازمان می‌تواند نقش حیاتی ایفا نماید. چنین ساختاری برای پیشبر عملیات سازمانی در مقیاس‌های بزرگ نیز بسیار مؤثر می‌باشد. افراد در گروه‌های کاری مجزا، به شکل نزدیکی در جهت دستیابی به اهداف تعیین شده با هم و در کنار هم کار می‌کنند. وحدت میان فرهنگی موجب گردیده‌است که بسیاری از سازمان‌های کوچک به شکل یک سازمان بزرگ که در حوزه‌های کاری مختلف فعالیت می‌کند، در آیند.
- افزایش انعطاف‌پذیری
این ساختار سازمانی نسبت به ساختارهای بخشی و وظیفه‌ای از انعطاف‌پذیری بالاتری برخوردار است. ساختار سازمانی ترکیبی از خطوط تولید مختلفی تشکیل شده که این در بازارهایی که تعداد رقبا زیاد باشد می‌تواند یک مزیت رقابتی به حساب آید، ساختار سازمانی ترکیبی منجر به ایجاد ارتباطات مناسب میان مدیران ارشد و مدیران اجرایی می گردد به سبب نوع تعاملات و میزان ارتباطاتی که میان آنها شکل می‌گیرد. همچنین در بستر چنین ساختاری به تمامی مشکلات، شکایات و شک و تردید های کارکنان به خوبی پاسخ داده می‌شود.
- تمرکز زدایی تصمیم‌گیری
تمرکز زدایی تصمیم‌گیری اقدام بسیار مناسبی برای ایجاد حس مشارکت در رشد و تعالی سازمانی در کارکنان سطح پایین و مدیران اجرایی می‌باشد. مشاهده شده است که فرآیندهای سبک رهبری استبدادی که در آن مدیر ارشد قوانین و مقررات خود را وضع می‌نماید و کارکنان موظف به اجرای بی چون و چرای آنها هستند و حق هیچ‌گونه اظهار نظری در تصمیم‌گیری‌ها ندارند، نمی‌تواند تاثیر مطلوبی بر رشد سازمان داشته باشد. دادن حق تصمیم‌گیری در پاره‌ای از امور برای کارکنان رده پایین می‌تواند منجر به افزایش اعتماد به نفس و کارایی آنها گردد.
- استفاده بهینه از منابع
در قالب ساختار سازمانی ترکیبی استفاده بهینه از منابع سازمانی ممکن می‌گردد، منابع قابل ارزش‌گذاری هستند و اگر سازمان به نحو بهینه از آنها استفاده کند، می‌تواند به اهداف مالی خود دست‌یابد. این نوع ساختار می‌تواند مانع از اتلاف زمان و منابع سازمانی گردد.
ساختار سازمانی ترکیبی در هر دو نوع سازمان‌های عمومی و خصوصی قابل پیاده‌سازی می‌باشد، از این نظر که می‌تواند نیازهای دولت و همچنین نهادهای خصوصی را برآورده نماید که این خود یکی از نقاط مثبت این نوع ساختار می‌باشد. پیاده‌سازی این نوع ساختار یک چالش جدی برای مدیریت سازمان می‌باشد. با این وجود باید می‌توان با قطعیت اذعان داشت که در محیط‌های کاری امروزی، ساختار سازمانی ترکیبی یکی از بهترین نوع ساختارهای سازمانی به حساب می‌اید.
/ج
