خمس زن

اگر زن در آمد مستقلی داشته باشد و حقوقش را به همسرش بدهد و باهم خرج کنند. کدامیک باید خمس آن را پرداخت کنند؟
جواب: هریک از زن و شوهر سال خمسی مستقلی به حساب درآمد خودش دارد و واجب است هرکدام خمس باقیمانده حقوق درآمد سالانه خود را در پایان سال خمسی بپردازند.
- هرکسی مالی اضافه بر مخارج خود دارد باید سال خمسی داشته باشد.
- اگر کسی داشته باشد سال خمسی از روز شروع به کار است و اگر ندارد می تواند برای هرپولی که بدست می آورد یک سال جداگانه قرار دهد.
علاوه بر منفعت کسب خمس موارد زیر چگونه است؟
علاوه بر منفعت کسب آیا به موارد زیر خمس تعلق می گیرد؟
مهریه: مهری را که زن می گیرد خمس ندارد.
ارثیه: همچنین ارثی که به انسان می رسد خمس ندارد. البته سود تجارت ارث در زائد بر مؤونه خمس ندارد.
جهیزیه: استفتاء در مورد جهیزیه ای که برای دختر کنار گذاشته می شود و یا پولی که برای خرید جهیزیه کنار گذاشته می شود خمس دارد یا نه؟ اگر پول کنار بگذارند خمس دارد.
هبه و بخشش (جایزه، سوغاتی و...)
به فتوای برخی بزرگان خمس ندارد و به نظر برخی دیگر اگر از مؤونه سال زیاد بیاید خمس دارد.
حقوق همسر پس از فوت او و پولی که برخی ادارات مثل بنیاد شهید و جانبازان یا بیمه به افراد داده می شود: زائد بر مؤونه سال را اکثر مراجع بزرگوار مشمول خمس می دانند و برخی فرموده اند خمس ندارد.
پول پرداخت شده برای حج یا عمره: به فتوای اکثر مراجع اگر همان سال به حج یا عمره اعزام شود خمس ندارد و در سالهای بعد مسئله مورد اختلاف است.
ماشین و خانه هنگامی که به فروش می رسد چنانچه از درآمد بین سال تهیه شده و به مصرف رسیده بعد از فروش خمس ندارد.
سهام شرکتها و سود آنها: به فتوای تمامی مراجع عظام خمس آن بعد از گذشت سال خمسی یا یکسال از مالکیت آن باید پرداخت شود.
رفت و آمد و استفاده از اموال کسانی که خمس و زکات مالشان را نمی پردازند برای مصرف کنندگان چه حکمی دارد؟
جواب: رفت و آمد و استفاده از اموال کسی که خمس و زکات مالش را پرداخت نمی کند.
اگر یقین ندارد به اینکه مالی که شخص درآنجا مصرف می کند متعلق به خمس بوده اشکالی ندارد و تحقیق بر این امر لازم نیست.
و در مورد زمین و لباسی که متعلق به خمس است و پرداخت نشده نماز خواندن در آنها اشکال دارد و باطل است مگرآنکه از حاکم شرع اجازه بگیرد.
آیا پولی که بابت قرض یا رهن به صاحبخانه داده می شود خمس دارد؟ و برعهده چه کسی است؟
جواب: پولی که بابت رهن یا قرض در اختیار صاحبخانه یا دیگران قرار می دهد اگر خمس آن قبلاً پرداخت نشده برعهده مالک آن باقی می ماند ولی می تواند زمان پرداخت خمس را تا موقع پس گرفتن آن از دیگران به تأخیر بیندازد.
آیا می توان خمس را به مصرف فقرایی که خودمان می شناسیم بپردازیم؟
جواب: پرداخت خمس به فقیر بدون اذن مجتهد جایز نیست ولی برخی فقهاء عظام اجازه پرداخت سهم سادات را بدون اذن مجتهد به فقیر رسید جایز می دانند.
چند نکته مهم:
به هزینه هایی که در زندگی خارج از شأن شخص باشد یا اسراف شمرده شود خمس تعلق می گیرد.
شأن افراد چیست؟ شأن به معنای موقعیت و حاجت و نیاز است و حد شأن یعنی به اندازه و موقعیت و حاجت و این معنا نسبت به افراد و جامعه ای که در آن زندگی می کنند متفاوت است و ملاک تشخیص عرف است.
سال خمسی را نمی توان تغییر داد مگر با اجازه ولی امر.

به کوشش گروه فقه و احکام مدرسه علميه نرجس (س)