عاشورا و انتظار در یک نگاه

جريان امامت و ولايت ائمة اطهار (عليهم‌السلام) جداى از يك‌ديگر نبوده، بلكه متناسب با شرائط و مقتضيات زمان، جلوه‌هاى گوناگونی به خود گرفته است. این جریان، گاه در قيام سرخ، گاه در نهضت فرهنگى و علمی، گاه در لباس اسارت و گاه در تبعید و هجرت، متبلور شده است؛ اما از آن‌جا که تمامی معصومین، یک نور واحد هستند (خَلَقَكُمُ اللَّهُ أَنْوَارا20)، هدف واحدی را نیز دنبال مى‌كردند.
حفظ مكتب، هدايت امت، تبيين و اجراى حق و عدل و نیز ستيز با باطل، هدف مشترک تمام امامان (عليهم‌السلام) بوده است که هم‌چون رودخانه‌اى كه در مسير خود، پیچ و تاب خاصى مى‌يابد، در هر زمان به شکلی بروز یافت تا همگان را حيات بخشد و سرانجام به اقيانوس حاكميت عدل و امن الهى در زمان حضرت ولي‌عصر (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) بیانجامد.
ليكن در این میان، پيوستگى و ارتباط میان قيام امام حسین (عليه‌السلام) و انقلاب حضرت مهدى (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف)، نمود بیشتری دارد. گويا نهضت نينوا، نهال و بذرى بود كه در روز عاشورا كاشته شد تا در گذر زمان، رشد کند و در عصر ظهور، به ثمر بنشيند. در عصری که همة پیامبران و امامان (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف)، در انتظار فرا رسیدن آن بوده‌اند؛ عصری که در آن، وعده‌هاى الهی بر حكومت جهانی حق و عدل21، تحقق می‌یابند و آية استخلاف22 عینیت پیدا می‌کند.

نمونه‌های پیsوند عاشورا و انتظار

1. امام حسين (عليه‌السلام) به فرزندش، امام سجاد (عليه‌السلام) فرمود: «اى فرزندم! به خدا سوگند؛ خون من از جوشش نخواهد افتاد تا آن‌كه خداوند، مهدى (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) را برانگيزد و انتقام خونم را بگيرد23».
2. در دعاى ندبه و شرح غم هجران مهدى موعود (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف)، از ميان صدها شهيد عترت پيامبر (صلي الله عليه و آله وسلم)، تنها از شهيد كربلا، سخن به میان می‌یاد.
3. شعار قيام جهانى امام منتظَر و يارانش، «يا للثارات الحسين» خواهد بود.24
4. بيش از دويست روايت، به این مسئله اشاره دارند که حضرت حجت (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف)، فرزند و از نسل امام حسين (عليه‌السلام) است و خود این نکته، گوياى رمز عميق اين ارتباط است. از جمله، پيامبر (صلي الله عليه و آله وسلم) در بيانى به فاطمة زهرا عليها السلام فرمود: «قسم به خدايى كه جز او معبودى نيست؛ مهدى اين امت كه عيسى بن مريم، پشت سر او نماز مى‌خواند از ما مى‌باشد» و آن‌گاه با دست مبارك بر شانة امام حسين (عليه‌السلام) زد و سه مرتبه فرمود: «او از حسین (عليه‌السلام) است»25. هم‌چنين آن حضرت، به سلمان و ام سلمه فرمود: «مهدى (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) از فرزندان حسين (عليه‌السلام) است؛ پس خوشا به حال آن‌كه از دوستان حسين (عليه‌السلام) باشد که به خدا قسم؛ شيعيان و پيروان او در روز قيامت، رستگارند»26.
امام على (عليه‌السلام) نیز در خطاب با امام حسین (عليه‌السلام) فرموده‌اند: «‌اى حسين! نهمين فرزند تو، كسى است كه بر اساس حق، قيام می‌کند،دين را ظاهر و حاكم می‌‌نماید و عدالت را گسترش می‌دهد» و آن‌گاه که امام حسين (عليه‌السلام) از ایشان می‌پرسد: «آيا اين امر واقع خواهد شد؟»، ادامه می‌دهند: «آری، قسم به خدايى كه محمد (صلي الله عليه و آله وسلم) را به پيامبری برگزيد و او نیز مرا بر همة آدميان، مبعوث كرد، اين اتفاق، واقع خواهد شد. ليكن اين امر، بعد از غيبت و دور‌ة حيرت خواهد بود»27.
5. در آيات و روايات متعددى، حضرت مهدى (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) به عنوان انتقام‌گيرندة قيام عاشورا و خون به ناحق‌ريختة امام حسين (عليه‌السلام)، معرفى شده است كه این مسئله، به وضوح رابطة تنگاتنگ انقلاب امام عصر (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) را با ماجرای كربلا بیان می‌کند.
به عنوان مثال، در تفسير آيه‌ی«... وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطانا...‌»28، روایاتی از پیامبر، امام علی و امام باقر (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) وارد شده است که مقتول را امام حسين (عليه‌السلام) و ولىّ او را امام قائم (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف)، معرفی کرده‌اند.29
هم‌چنین در كلامى از امام صادق (عليه‌السلام) مى‌خوانيم: «بعد از شهادت امام حسين (عليه‌السلام)، فرشتگان ناليدند و گريستند و گفتند: "خدايا! آيا قاتلين فرزند پيامبر (صلي الله عليه و آله وسلم) و برگزيده‌ات را به حال خود وا مى‌گذارى؟" پس خداوند، ساية امام قائم (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) را بر آنان نماياند و فرمود: "به وسيلة اين قائم از ظالمين و قاتلين حسين (عليه‌السلام)، انتقام مى‌گيرم"»30.
6. توصيه و سفارش به زيارت حضرت ابا عبدالله الحسين (عليه‌السلام) در شب ميلاد امام عصر (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف)، افضل اعمال آن شب و موجب آمرزش گناهان و ثواب فراوان مى‌باشد31 و این، خود، پیوند دیگری میان این دو امام بزرگوار است.
7و8. طبق احاديث وارده، قيام حضرت مهدى (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) در سال فرد (مانند قيام عاشورا كه در سال 61 هـ ق واقع شد) و در روز عاشورا اتفاق خواهد افتاد. چنان‌چه امام باقر (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) فرموده‌اند: «گويا مى‌بينم امام قائم (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) در روز عاشورا قيام نموده و بين ركن و مقام ايستاده و جبرئيل اعلام مى‌كند: البيعة لله»32.
9. گوياتر از همه در پيوستگى اين دو رخداد عظيم و بى‌نظير تاريخ، كلام مولايمان حضرت بقيت الله (روحى و ارواح العالمين له الفداء) است که بعد از ظهور، بين ركن و مقام مى‌ايستد و ندا مى‌دهد: «‌اى جهانيان! آگاه باشيد و بدانيد که من امام قائم و شمشير انتقام‌گيرنده هستم. ‌اى اهل عالم! آگاه باشيد كه جدم حسين (عليه‌السلام) را تشنه‌كام كشتند و عريان، روى زمين افكندند»33.
10. در زمان رجعت، که پس از ظهور امام عصر (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) به وقوع خواهد پیوست و اعتقاد به آن، جزء عقايد مسلّم دينى ماست، امام حسين (عليه‌السلام)، نخستين امامی خواهد بود كه به دنيا باز مى‌گردد و هم ایشان خواهند بود که امام قائم (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) را غسل و كفن نموده و به خاك مى‌سپارد.34
شواهد مذكور و موارد متعدد ديگر، گوياى پيوند و ارتباط عميق میان قيام عاشورا و قيام جهانى حضرت مهدى (عجل‌الله‌تعالي فرجه‌الشريف) است كه توجه به اين حقيقت، رسالت و مسئوليت منتظران را در دوران غیبت، ترسيم می‌کند و ياران و اصحاب وفادار و فداكار امام حسين (عليه‌السلام) را به عنوان الگوی حسينى‌بودن و زينبى‌ماندن، به منتظران واقعى عرضه می‌نماید تا مبادا از ولايت و امام زمان خود باز بمانند و در شب تار غیبت آن خورشيد عالم‌تاب، گرفتار گرداب گناه و توطئه‌هاى شياطين درون و بيرون شوند؛ چرا كه آن امام و قيام را پاك‌بازانی مخلص، خدايى و عاشورايى مى‌طلبد.