درمان تغذیه‌اى با میوه خرما

و نفضل بعضها على بعض فى الاکل (سوره رعد آیه 4)
و با این حال، بعضى از آنها را ازجهت میوه بر دیگرى برترى مى‌دهیم.
قال‌ الرضا(ع:) ان التمار اذا ادرکت ففیها الشفاء لقوله عزوجل: “کلوا من ثمره اذا اثمر”
امام رضا(ع) فرمود:
همانا هنگامى که میوه‌ها رسیدند پس در آنها مایه شفا و بهبودى از امراض فراهم مى‌شود.
براى اینکه خداوند مى‌فرماید: بخورید از میوه‌ها هنگامى که مى‌رسند.


 

ارزش غذایى خرما

خرما داراى معادل 22 تا 26 درصد ساکارز، 50 درصد گلوکز، آب، موسیلاژ، مواد آلبومینوئیدى و پکتیکى (پکتین) است همچنین ویتامین‌هاى مختلف نظیر B و A و به مقدار جزیى ویتامین‌هاى C و E و املاح معدنى در بر دارد. خرما، میوه‌اى است شیرین، خوشمزه و انرژى‌دهنده که در کشورهاى مختلف‌ بخصوص در مناطق گرم که درخت خرما در آنجا پرورش مى‌یابد غذاى ساکنان راتشکیل مى‌دهد. از خرما، معمولا نوعى الیکور الکل تهیه مى‌شود که مورد توجه اعراب است.ارزش غذایى خرما و کیفیت آن به آب و هواى منطقه‌اى که در آن پرورش یافته، بستگى دارد. ولى به طور کلی، 100 گرم خرما داراى 9 درصد چربى 6/6 درصد پروتئین، 67 درصد سلولز (فیبر)، مواد قندى و نشاسته‌اى و 4/9 درصد خاکستر مى‌باشد. از هر 100 گرم رطب، حدود 163 کالرى انرژى تولید مى‌شود. ویتامین‌هاى آن شامل B، A و ( C10 میلى‌گرم) و E، املاح آن شامل پتاسیم، سدیم، کلسیم (51 میلى‌گرم) منیزیم، آهن، مس، فسفر (3/1 میلى‌گرم) گوگرد و کلر مى‌باشد.امروزه پرورش درخت خرما به علت مغذى بودن میوه آن در اغلب نواحى مساعد از نظر جغرافیایی، معمول است.

خواص درمانى خرما

خرما در رفع ناراحتى‌هاى سینه موثر است و از آن به صورت جوشانده‌هاى 50 در هزار استفاده مى‌شود. همچنین چون مقدارى موسیلاژ و مواد پکتیک همراه دارد، آرام کننده سرفه نیز هست. براى خرما اثر درمانى در رفع اخلاط خونى هم قایلند. گل‌هاى آن مزه تلخ و اثر سهل و خلط‌آور دارند. براى میوه‌ گیاه (خرما) اثرمقوى قواى جسمانى و زیاد کننده خون قایلند.افزون بر مطالب گفته شده باید یادآور شد به علت درصد بالاى مواد قندى موجود در خرما و جذب سریع آنها که به عنوان منبع اساسى انرژى‌زایى در خرما به شمار مى‌روند. در موارد ضعف، خرما مى‌تواند بسیار موثر باشد.غنى بودن خرما، از لحاظ عناصر و املاحى همچون آهن که در سیستم خون‌سازى بدن نقش مهمى را ایفا مى‌کند و کلسیم که در سیستم عصبى و عضلانى و اسکلتى به عنوان یک یون موثر عمل مى‌کند و نیز فسفر که در فعالیت سلول‌هاى مغزى و قواى فکرى و حافظه بسیار موثر است - سدیم و پتاسیم - که در وضعیت تعادل و حالت همودینامیک مایعات و الکترولیت‌هاى بدن نقش اساسى را بازى مى‌کنند - آن را به یک داروى ارزشمند مبدل ساخته است.همچنین وجود ویتامینg r( A 100u/ 13) و ویتامین‌هاى گروه B در خرما نباید فراموش شوند که به ترتیب براى تقویت عمل قوه بینایى و ترمیم پوست و مخاط‌ها و تنظیم واکنش‌هاى بیوشیمیایى و سوخت و ساز بسیارى از سلول‌هاى بدن، کاملا ضرورى‌اند.

خرما در روایات معصومین(ع)

1) امام حسین(ع) فرمودند: ان رسول‌الله کان یبتدى طعامه اذا کان صائما بالتمر
همانا رسول خدا(ص) سنتش این بود هنگامى که روزه بود، ابتدا با خرما غذایش را شروع مى‌کرد.
2) امام علی(ع) فرمودند: کلوا التمر فان فیه شفاء من الادواء
خرما بخورید زیرا در آن اسباب شفا و بهبود از (بسیاری) امراض و دردمندى‌هاست.
3) رسول اکرم(ص) فرمودند: من اکل سبع تمرات عند منامه عوافى من القولنج و قتلن الدود فى بطنه
خوردن هفت عدد خرما پیش از خواب موجب عافیت فرد از دردهاى قولنجى (اکولیکی) و کشتن کرم در شکم (و روده‌ها) مى‌شود.
4) رسول خدا(ص) فرمودند: کلوا التمر على الریق فانه یقتل الدود
خرما بخورید در ناشتا زیرا کرم‌ها و انگل‌هاى روده‌اى را مى‌کشد.
5) رسول خدا(ص) فرمودند: بیت لاتمر فیه کان لیس فیه طعام
خانه‌ا ى که در آن خرما موجود نیست گویا در آن خانه اصلا غذایى موجود نیست.
6) حضرت رسول اکرم(ص) درخصوص ارزش و منزلت خرما در ضمن حدیثى به حضرت علی(ع) فرمودند: به راستى که خداوند عزوجل خرما را اسباب شفا و بهبودى قرار داده است بویژه براى شیعیان ما. پس اى اباالحسن با معرفت و شناخت نسبت به آن بگذر و اینکه به وسیله آن درمان و طبابت کن و با خوردن آن تبرک بجوی.
7) در روایت دیگر به نقل از امام موسی(ع) آمده است: خوردن خرماى برنى در ناشتا همراه با نوشیدن آب و براى حالت یبوست مزاج نافع است و بدون نوشیدن آن براى حالت اسهالى مزاج مفید است.

خرما در آیات قرآن:

1) والارض وضعها للانام فیها فاکه و النخل ذات الاکمام (سوره مومنون آیه 91)
زمین را براى خلایق آفرید که در آن میوه‌ها و نخل‌ها پر شکوفه است.
2) والنخل با سقت لها طلع نضید (سوره ق آیه 10)
و نخل هاى بلند قامت که میوه‌هاى متراکم دارند.
3) وجعلنا فیها جنت من نخیل و اعنب و فجرنا فیها من العیون لیاکلوا من ثمره و ما عملته ایدیهم افلا یشکرون
و در آن باغ‌هایى از نخل‌ها و انگورها قرار دادیم و چشمه‌هایى از آن جارى ساختیم تا از میوه آن بخورند در حالى که دست آنان هیچ دخالتى در ساختن آن نداشته است، آیا شکر خدا را به جا نمى‌آورند؟نام درخت خرما، در بین درختان و گیاهان میوه‌دارى که در قرآن کریم از آنها به روشنى نامى به میان آمده بیشترین رقم آمارى را به خود اختصاص داده است. در آیه‌هاى شریفه قرآن کریم، 20 مورد از درخت خرما (نخل) به طور آشکار و در ضمن 16 سوره از سوره‌هاى قرآنی، نام به میان آمده است که 9 مورد آن به درخت یا میوه آن مربوط است و 11 مورد بقیه مفاهیم دیگرى را بیان مى‌کند. ضمن اینکه در سوره مبارکه حشر واژه (لینه) به درخت خرما اشاره دارد.همچنین در سوره مبارکه مریم واژه (رطبا) اشاره مستقیم به خرماى تازه و رسیده دارد که تمام اینها مى‌تواند مزیت و رجحانى براى این میوه مفید و مغذى شمرده شود. ضمن اینکه آیه‌هایى که در بالا به عنوان نمونه ذکر گردید خود دلیلى از براى این مدعاست و حجتى است جهت سپاس و شکرگزارى مداوم و همیشگى از این منعم مهربان و بخشنده.


 

رطب (خرما) و تغذیه دوران باردارى و زایمان

دوران بارداری، یکى از مهمترین دوره‌هاى زندگى زنان است، در هیچ دورانى از زندگى دو موجود به یکدیگر آن قدر نزدیک و در ارتباط نیستند، چنان که در دوران باردارى جنین با مادر مربوط است. بسیارى از تاثیرات جسمى و روحى و روانى داروها و برخى غذاها که در بدن مادر صورت مى‌گیرد ممکن است در سلامت موجود تازه و حتى نسل‌هاى پس از آن دخالت نماید. بدین جهت، تغذیه صحیح در دوران باردارى و سپس بعد از زایمان در دوره شیردهى علاوه بر رشد کافى و ایجاد ذخایر غذایى فرزند باعث تشکیل ذخایر مواد مغذى در بدن مادر نیز مى‌شود. ایجاد این ذخایر در بدن مادر یکى از شرایط موفقیت در شیردهى بخصوص در شش ماه اول آن است.استفاده از یک رژیم غذایى که بتواند بانوان را در دوران حاملگى و دوران پس از آن (زایمان و شیردهی) باتوجه به تغییرات جسمانى فراوانى که در سیستم‌هاى بدنى آنان به وجود مى‌آید به خوبى کمک و همراه نماید و کمترین میزان ناسازگارى را با وضعیت جسمى و بدنى‌شان داشته باشد بسیار حایز اهمیت است.یک رژیم غذایى که بتواند در عین حال که ارزان، در دسترس، آماده، مقوى و سرشار از مواد غذایى مورد نیاز (از لحاظ تامین کربوهیدرات پروتئین، چربی، ویتامین‌ها و املاح) براى بانوان در این دوران باشد و کمترین میزان مشکلات گوارش را براى آنها به وجود آورد، بسیار قابل ملاحظه است زیرا همان طور که مى‌دانیم از جمله مشکلات گوارشى شایعى که زنان در دوران حاملگى به آنها دچار مى‌شوند. سوزش سر دل یا رفلاکس گوارشى و سوء ‌هاضمه، خشک مزاجى و هموروئید است که همگى به علت افزایش فشار داخل شکمى ناشى از افزایش اندازه بدن جنین ایجاد مى‌شود.
به همین خاطر توصیه مى‌شود زنان باردار یک رژیم غذایى متنوع و پرکالرى داشته باشند و غذا را به دفعات بیشتر، ولى با حجم کمتر مصرف کنند.
خرماى تازه (رطب) و رسیده از نظر اینکه ارزان، قابل دسترس، آماده، داراى منابع غذایى سرشار کافى است و نیز با حجم کم درصد قابل ملاحظه‌اى از انرژى مورد نیاز روزانه فرد را فراهم مى‌سازد در این راستا کمک شایانى به زنان باردار مى‌کند.

روایات

باتوجه به اهمیت و نقشى که نوع و کیفیت تغذیه دوران باردارى و دوران پس از آن در سلامتى زنان و فرزندان آنها مى‌تواند ایفا کند، توجه به تغذیه دوران حاملگى و دوران پس از آن نیز از نظر روایت‌هاى اسلامى دور نمانده است. در این راستا، خرما باتوجه به اثرهاى طبى و تغذیه‌اى فر اوانى که دارد و نیز باتوجه به سهولت دسترسى و اینکه استفاده از آن براى همه ممکن است، همواره مورد توجه معصومان(ع)
بوده است. از این رو، یکى از بهترین توصیه‌ها و سفارش‌هاى غذایى چنین بانوانى استفاده و بهره‌مندى از این موهبت پاکیزه، آماده، مقوى و مغذى الهى بوده که در این خصوص روایت‌هایى از دریاى بیکران احادیث معصومان(ع) بیان مى‌گردد:
1) پیامبراکرم(ص) فرمودند: اذا ولدت امراه فلیکن اقول ما تاکل الرطب الحلوا و التمر فانه لو کانه شیء افضل اطعمه تعالى مریم(س) حسین ولاده عیسی(ع)
هنگامى که زنى که مى‌زاید، پس نخستین چیزى که تناول مى‌کند باید خرماى تازه و شیرین و یا خرماى رسیده باشد. زیرا اگر چیزى بهتر و با فضیلت‌تر از آن مى‌بود، خداوند تعالى حضرت مریم(س) را در حین تولد حضرت عیسی(ع) از آن مى‌خورانید.
2) به نقل از حضرت امیرمومنان(ع) از حضرت رسول(ص) روایت شده کهباید نخستین چیزى که زن پس از وضع حمل مى‌خورد رطب باشد زیرا خداوند بزرگ به حضرت مریم(س) فرمود: درخت خرما را تکان بده تاخرماى تازه و رسیده بر تو فرو ریزد.
3) در روایت دیگرى از آن حضرت نقل شده است: زن‌ها (در دوران باردارى و زایمان) به چیزى (جز) خرماى تازه و رسیده شفا و بهبود نمى‌یابند زیرا خداوند حضرت مریم(س) را در دوران نفاس ایشان از آن اطعام نمود.
4) رسول اکرم(ص) فرمودند: به زن باردار در ماهى که در آن مى‌خواهد وضع حمل نماید (ماه آخر حاملگی) خرماى رسیده بخورانید زیرا فرزند او بردبار و پرهیزکار مى‌شود.
5) امام صادق(ع:) زن‌هاى خود را در حال نفاس، خرماى برنى بخورانید تا آنکه فرزندانتان حلیم شوند.
قرآن کریم نیز در جریان زایمان حضرت مریم(س) آیه‌اى دارد که به زیبایى تمام بر اهمیت و نقش خرما در زایمان و فواید مربوط به آن در این زمینه، صحه مى‌گذارد. گواه بر این ادعا، آیه‌هاى 22 تا 26 سوره مبارکه مریم(س) است که در ذیل به آن اشاره مى‌شود:سرانجام (مریم) به او باردار شد و او را به نقطه دوردستى برد (و خلوت گزید)، درد زایمان او را به کنار تنه درخت خرمایى کشاند (آن قدر ناراحت شد که) گفت: (اى کاش پیش از این مرده بودم و به کلى فراموش مى‌شدم.) ناگهان از طرف پایین پایش او را صدا زد که (غمگین مباش)! پروردگارت زیر پاى تو چشمه آبى (گوارا) قرار داده است و این تنه نخل را به طرف خود تکان ده رطب تازه‌اى برتو فرو مى‌ریزد( !از این غذاى لذیذ) بخور و (از آن آب گوارا) بنوش و چشمت را (به این مولود جدید) روشن‌دار.