آیات مهدوی (1)

وَلقَدْ کَتَبْنا فِی الزّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذّکْرِ أنّ الارضَ یرِثُها عِبادِی‏َ الصّالِحُونَ؛1
«وهمانا، در زبور پس از ذکر نوشتیم که زمین را بندگان شایستة من، به ارث خواهند برد».
در این آیه به یکی از روشن‌ترین پاداش‌های دنیوی صالحان (حکومت روی زمین)، اشاره شده است. در روایاتی چند، این رویداد مهم، در عصر ظهور حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) دانسته شده است.
واژگان آیه
ـ «زبور» داود ( یا به تعبیرکتاب‌های عهد قدیم مزامیر داود) عبارت است از: «مجموعه‏ای از مناجات‌ها و نیایش‌ها و اندرزهای داود پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) ».
ـ «ذکر»، در اصل به معنای چیزی است که مایه تذکر و یاد آوری باشد؛ ولی در این آیه ـ به قرینه معرفی آن قبل از زبور ـ به کتاب آسمانی حضرت موسی(علیه السلام)، (تورات) تفسیر شده است.
ـ «ارض»، به مجموع کره زمین گفته می‏شود؛ مگر اینکه قرینه خاصّی در کار باشد.
ـ «ارث»؛ یعنی، چیزی که بدون معامله و داد و ستد، به کسی انتقال می‏یابد. در قرآن کریم گاهی به معنای تسلط و پیروزی یک قوم صالح، بر قوم ناشایست و در اختیار گرفتن موهبت¬ها و امکانات آنها گفته شده است.2
با توجه به اضافه شدن «بندگان» به «خدا»، ایمان و توحید آنان روشن می‏شود و با توجه به کلمه «صالحون»، همه شایستگی‌ها به ذهن می‌آید: عمل و تقوا، علم و آگاهی، قدرت و قوت، و تدبیر و نظم و درک اجتماعی.
هنگامی که بندگان با ایمان، این شایستگی¬ها را برای خود فراهم سازند، خداوند نیز یاری می¬کند تا آنان بر مستکبران غلبه یابند، دست¬های آلودةشان را از حکومت بر روی زمین کوتاه کنند و دارندة میراث¬های آنها گردند.
بنا براین، تنها «استضعاف» دلیل بر پیروزی بر دشمنان و حکومت بر روی زمین نیست؛ بلکه وجود ایمان و کسب شایستگی‌ها بایسته است و مستضعفان جهان تا زمانی که این دو اصل را زنده نکنند، به حکومت روی زمین نخواهند رسید.
نکته ‏ها
1.آل محمد (صلی الله علیه و آله وسلم)
در تفسیر آیة شریفه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است: «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ یَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِیهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَیعِزُّهُمْ وَ یذِلُّ عَدُوَّهُمْ»؛3 «این بندگان صالح، همانا آل محمد هستند که خداوند، مهدی آنان را پس از کوشش ایشان مبعوث می‌کند. پس ایشان را عزّت داده، دشمنانشان را ذلیل خواهد کرد».
روشن است مفهوم این روایت، انحصار نیست؛ بلکه بیان یک مصداق عالی و آشکار است و این تفسیرها، هرگز عمومیت مفهوم آیه را محدود نمی¬کند. بنا براین در هر زمان و در هر جا بندگان صالح خدا قیام کنند، پیروز و موفق خواهند بود و سرانجام وارث زمین و حکومت آن خواهند شد.
2. بشارت حکومت صالحان در مزامیر داود
در مزامیر داود تعبیر یاد شده و یا مشابه آن، در چند مورد دیده می‏شود و نشان می¬دهد با تمام تحریفات موجود در این کتاب‌ها، این قسمت همچنان از دستبرد مصون مانده است.
2ـ1. «... شر‌ّ‌یران منقطع می‌شوند و اما متوکلان به خداوند، وارث زمین خواهند شد و حال اندک است که شریر نیست می‏شود؛ هر چند مکانش را استفسار نمایی، ناپیدا خواهد شد»4.
2ـ2. «اما متواضعانه وارث زمین شده، از کثرت سلامتی شادکام خواهند شد»5.
2ـ3. « متبرکان خداوند، وارث زمین خواهند شد؛ اما ملعونان وی منقطع خواهند شد...»6.
2ـ4. «صدیقان وارث زمین شده، همیشه در آن ساکن خواهند بود»7.
2ـ5. «خداوند روزهای صالحان را می‏داند و میراث ایشان ابدی خواهد شد»8.
در این عبارت‌ها، عنوان «صالحان» که در قرآن آمده، با همان تعبیر در مزامیر داود به چشم می‏خورد. علاوه بر این تعبیرات دیگری نیز مانند صدیقان، متوکلان، متبرکان و متواضعان، در جمله‏های دیگر ذکر شده است. این تعبیرها، دلیل بر عمومیت حکومت «صالحان» است و با احادیث قیام حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تطبیق می¬کند .
3. حکومت صالحان یکی از قوانین آفرینش
باید دانست تمام این حکومت‌ها، بر خلاف جهت آفرینش و قوانین جهان خلقت است و آنچه با آن هماهنگ است، همان حکومت صالحان با ایمان است. نظام آفرینش، دلیل روشنی بر پذیرش یک نظام صحیح اجتماعی در آینده است و این همان چیزی است که از آیه یاد شده و احادیث مربوط به قیام مصلح بزرگ جهانی استفاده می‌شود9.

پی نوشت ها:

1. انبیا (21)، آیه 105.
2. ر. ک: اعراف (7)، آیه137.
3. محمد بن حسن طوسی(ره)، کتاب الغیبة، ص184.
4. مزامیر داود، 37، بند 9.
5. همان، بند 11.
6. همان،37، بند 27.
7. همان، بند 29.
8. همان، بند 18.
9. ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 13، صص 515 ـ 524.