دکتر محمد خدایاری فرد، دکتر یاسمین عابدینی
همان‌گونه که نوجوانان می‌توانند سلامت و بیماری را مفهوم‌سازی کنند، قادرند نگرانی‌های خاصی درباره‌ی سلامتی داشته باشند. یک مطالعه‌ی طولی در استرالیا (دپارتمان استخدام، آموزش و کارآموزی، 1991) باورهای سلامتی 500 نوجوان 19-16 ساله را بررسی کرد. نزدیک به 20 درصد آزمودنی‌ها فکر می‌کردند که سلامتی آنها در طول سال‌های گذشته افزایش یافته است. کمتر از 10 درصد آنها فکر می‌کردند که سلامتی آنها کمتر شده، در حالی‌که در حدود 70 درصد آنها معتقد بودند سلامتی‌شان تغییری نکرده است.
سوبال (1) (1987) با 278 نوجوان آمریکایی درباره‌ی نگرانی‌های سلامتی‌شان مصاحبه کرد. بیشتر پاسخ‌دهندگان، سفیدپوست و از طبقه‌ی کارگر بودند. 34 درصد پاسخ‌دهندگان اظهار کردند سلامتی آنها عالی است. 50 درصد اظهار کردند که سلامتی آنها خوب است. 16 درصد بیان داشتند که از سلامتی خوبی برخوردار نیستند. 16 درصد اظهار کردند که همیشه به سلامتی‌شان می‌اندیشند و 55 درصد اظهار کردند فقط گاهی به سلامت خود فکر می‌کنند و 29 درصدشان بیان کردند که هیچ‌گاه به سلامتی خود فکر نمی‌کنند. همچنین از این نوجوانان خواسته شد درباره‌ی موضوعاتی که بیشتر آنها را در مورد سلامتی‌شان نگران می‌کند، صحبت کنند. آنها به موارد زیر اشاره کردند:
• مشکلات مربوط به دهان و دندان؛
• در کنار دوستان بودن؛
• تغذیه؛
• مسائل جنسی؛
• با بزرگسالان بودن؛
• جوش صورت؛
• آسیب‌های ورزشی؛
• خوابیدن؛
• سردرد.
نوجوان کم‌سن و سال‌تر نسبت به نوجوانان بزرگ‌تر، نگرانی بیشتری در مورد موضوعاتی مانند دوستان، کمبود ویتامین، سردرد، کودک‌آزاری، تصادف با اتومبیل، ترس‌ها، دست‌یابی به خدمات و سازمان‌های سلامتی، عصبی‌بودن، مشروب‌خواری، رژیم غذایی، سرفه‌های ممتد، خودکشی، مواد مخدر و کنترل زاد و ولد، جوش صورت، چاقی و اضافه‌وزن داشتند. پسران بیشتر درباره‌ی صدمات ورزشی و روابط جنسی نگران بودند. آن دسته از نوجوانانی‌که فکر می‌کردند به اندازه‌ی همسالان خود سالم نیستند، بیشتر درباره‌ی افسردگی، تصادف با اتومبیل، مشروب‌خواری و کودک‌آزاری نگران بودند.
مطالعه‌ی مشابهی نیز با گروه بزرگی از نوجوانان کانادایی (700 نوجوان) با میانگین سنی 12 تا 20 سال صورت گرفت (هاجسون (2) و همکاران، 2003). جدول 1 نشان‌دهنده‌ی درصد پاسخ‌دهندگانی است که با دکتر یا پرستار درباره‌ی مشکل خود صحبت کردند و تمایل داشتند درباره‌ی مشکل خود با کسی مشورت کند. اطلاعات جدول نشان می‌دهد که این گروه از نوجوانان بیشتر درباره‌ی موضوعاتی مانند جوش‌های مربوط به مشکلات قاعدگی (فقط دختران)، مشکلات هیجانی و عصبی و نگرانی در مورد دندان، ناراحت بودند. برخی از این موضوعات با نتایج به دست‌آمده از پژوهش سوبال (1987) همخوانی دارد.
جدول 1. نگرانی‌های سلامتی نوجوانان کانادایی
|
نوع مشکل |
درصدی که بیشتر اوقات یا گاهی اوقات او را نگران می‌کند |
مشورت با پزشک |
تمایل به مشورت با پزشک |
|
جوش صورت |
47/4 |
39/9 |
25/2 |
|
قاعدگی |
31/5 |
43/4 |
40/0 |
|
هیجانی- عصبی |
26/3 |
54/2 |
38/6 |
|
دهان و دندان |
25/9 |
27/3 |
39/7 |
|
اضافه وزن |
21/6 |
65/1 |
31/7 |
|
چشم و بینایی |
19/7 |
18/0 |
37/8 |
|
صدمات ورزشی |
19/0 |
35/6 |
25/0 |
|
دردهای معده |
9/2 |
26/2 |
44/0 |
|
کنترل و جلوگیری از بارداری |
8/8 |
19/0 |
65/6 |
|
کم‌بودن قد نسبت به سن |
6/8 |
31/1 |
40/0 |
|
کم‌وزنی |
5/1 |
71/0 |
31/9 |
|
مشکلات مزمن سلامتی |
2/6 |
16/7 |
24/8 |
|
بلندبودن قد نسبت به سن |
1/6 |
20/0 |
19/4 |
|
داروهای روان‌گردان |
1/2 |
14/3 |
42/9 |
|
الکل و مشروبات الکلی |
1/1 |
20/ |
60/0 |
منبع: هاجسون و همکاران، 2003
نتایج هر دو تحقیق نشان داد نوجوانان درباره‌ی موضوعات جنسی مانند جلوگیری از بارداری و بیماری‌های آمیزشی نگران‌اند. مطالعه‌ی کانادایی نشان داد اگرچه فقط 22 درصد کل پاسخ‌دهندگان درباره‌ی روابط جنسی نگران بودند، در حدود 9 درصد آنها از موضوع جلوگیری از بارداری و بچه‌دار شدن ناراحت بودند. دختران بیشتر نگران این موضوع بودند تا پسران. به علاوه، دختران 16 ساله و بزرگ‌تر که روابط جنسی را تجربه کرده بودند، بیشتر درباره‌ی جلوگیری از بارداری ناراحت و نگران بودند تا پسران در تمام سنین، کنترل بارداری و روابط جنسی سالم، از موضوعات بسیار مهم برای نوجوانان است و کاربردهای مهمی در سلامت افراد دارد. این موضوعات به تفصیل در بخش‌های بعد بررسی می‌شوند.نگرانی‌های سلامتی در نوجوانان مورد بحث نشان می‌دهد که آنها موضوعات غیرپزشکی و همچنین روابط بین‌شخصی را بیان می‌کنند. به نظر می‌رسد که نتایج پژوهش‌های دیگر نیز از این موضوع حمایت کنند. تحقیقات دیگر نشان داده‌اند نوجوانان کوچک‌تر بیشتر درباره‌ی موضوعاتی مانند سیگارکشیدن و استفاده از مشروبات و مواد مخدر نگران‌اند، درحالی‌که نگرانی نوجوانان بزرگ‌تر بیشتر درباره‌ی مسائل تحصیلی و شغلی است (میلشتین و لیت، 1990).
عوامل اقتصادی- اجتماعی و قومی نیز نقش مهمی در ادراک سلامتی در نوجوانان دارد. یکی از این عوامل مذهب است. در قسمت‌های بعد به تفصیل در این مورد بحث خواهد شد.
پی‌نوشت‌ها:
1. Sobal
2. Hodgson
خدایاری‌فرد، محمد، عابدینی، یاسمین؛ (1391)، مشکلات سلامتی نوجوانان و جوانان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم
