دیدنی های مشهد
▪ آرامگاه فردوسی
زمانی که فردوسی پنجاه و هشت ساله بود و پس از برچیده شدن خاندان ادب‌پرور سامانیان و بعد از آن حکومت سیمجوریان بر خراسان، محمود غزنوی در سال ۳۸۷ جانشین پدر شد و فرمانروایی پراقتدار و بزرگی را در شرق و شمال شرق و مرکز ایران به وجود آورد.
در چهار مقاله عروضی داستان تدفین فردوسی بدین صورت نقل شده است که: به دلیل شیعه بودن نگذاشتند جسد وی را در قبرستان مسلمانان دفن کنند، ناچار جنازه‌اش را به باغ و ملک شخصی وی بردند و «او را در آن باغ دفن کردند، امروز هم در آنجاست، و من در سنه عشر و خمسمائه (۵۱۰) آن خاک را زیارت کردم».
در سال ۱۳۱۳ بر مقبرهٔ فردوسی آرامگاهی با طرح آتشکده ساختند. در سالهای ۷-۱۳۴۳ نیز دوباره تغییراتی در آن داده شد. ساختمان فعلی آرامگاه که طراح آن از مهندس سیحون بوده است، در نماهای بیرونی برگرفته از معماری هخامنشیان است، فضای داخلی نیز از معماری دوره اشکانی و اسلامی اقتباس شده و شکل کلی ساختمان شبیه بنای مقبره کوروش در پاسارگاد است. بنا از چهار سمت دارای پله است و ابعادی در حدود ۳۰×۳۰ متر دارد.
بدنه بنا با سنگ مرمر و اشعار فردوسی با خط نستعلیق و نشان «فره‌وهر اهورامزدا» با نقش برجسته تزیین شده است. در قسمت داخلی بنا داستانهایی از فردوسی مانند پیکار رستم و اشکبوس، جنگ ایرانیان و تورانیان، نبرد رستم و سهراب، داریوش هخامنشی، پناه آوردن پادشاه هند به دربار ساسانی، رفتن رستم به نزد کیکاووس، جنگ رستم با پیلتن مازندران، به کمند گرفتن رستم رخش را، جنگ رستم با اژدها و دیو سفید و … به صورت حجاری و نقش برجسته سنگی بر دیواره نصب شده است. آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی همچون نگینی در دشت توس می‌درخشد و هر ساله مشتاقان فراوان از تمام دنیا به زیارت او می‌آیند.
مهدی اخوان ثالث (م.امید) شاعر بزرگ خراسانی معاصر نیز در محوطه آرامگاه فردوسی و در کنار آن استاد بی نظیر زبان فارسی به خاک سپرده شده است.
▪ کلات
شکل کلات که به واسطه احاطه شدن در میان کوه‌ها به حصاری می‌ماند، همیشه توجه سلاطین و امرا را جلب کرده است؛ چنانچه تیمور هفده بار سعی در فتح این قلعه طبیعی داشته ولی ناموفق مانده است. کلات در شمال شرقی کوه‌های هزار مسجد واقع اسطول حصار طبیعی ۱۲×۳۶ کیلومتر و ارتفاع آن حدود ۲۰۰ متر از سطح جلگه می‌باشد.
کلات به واسطه چند دربند یا راه ارتباطی به خارج مرتبط می‌شود. این دربندها شامل: دربند ژرف، قرانلو، ارغونشاه و دهچه است، و هر کدام دارای استحکامات دفاعی نیز بوده‌اند. بخش کلات شامل تعداد زیادی روستای آباد است که از میان آنها لایین، چرم، ژرف، قلعه نو و خور را می‌توان نام برد. نژاد مردم این منطقه مختلف است و در میان آنها طوایفی از عرب، کرد، کرمانشاهی، لر، ترک و ترکمن وجود دارد. این طوایف اغلب به خاطر مرز داری توسط نادرشاه و دیگران به این منطقه کوچانده شده‌اند.
آب و هوای کلات در زمستان سرد و در تابستان‌ها معتدل می‌باشد. کلات دارای رودخانه‌های متعددی است که همه از کوه‌های هزار مسجد جاری می‌شوند و در مسیر خود باغات میوه و کشتزارهای برنج را آبیاری می‌کنند. از میان این رودخانه‌ها اغلب فصلی‌اند می‌توان به رودخانه‌های لایین، چرم‌سو، ایسیق‌سو، و علی بولاغ ژرف و قلعه نو اشاره کرد.
کوه‌های هزارمسجد در این منطقه با بیشترین ارتفاع خود در قله ۳۲۰۰ متری آن، دارای سنگ چین به شکل مناره و ستون است. طبیعت این منطقه بکر و دست نخورده و زیستگاه انواع وحوش می‌باشد. مردم در منطقه کلات بیشتر به دامداری مشغول‌اند و تولیدات آنها بیشتر پشم و پوست، لبنیات، و برنج است. فاصله کلات تا شهر مشهد ۱۴۵ کیلومتر می‌باشد.
▪ عمارت خورشید
دور تا دور بنا شامل هشت ایوان و دو ورودی است که به اندرونی‌های متعدد وصل می‌گردد. نمای ساختمان با سنگ قهوه‌ای خوشرنگی تزیین شده که روی سنگ‌ها، حجاری‌هایی از نقش گل و میوه‌های گرمسیری ایجاد شده است، این سنگ‌ها ظاهراً به دستور نادر از آذربایجان و مراغه بدین محل حمل شده است. در قسمت‌های شرقی بنا تصویری بر دیوار نقاشی شده و دور تا دور قسمت داخلی نیز با آیات سوره «عم یتسائلون» و نقاشی‌های دارای طلاکاری مزین شده است.
زیرزمین تاریک قصر به محل خزانه‌های نادر و احتمالاً زندان‌هایی موقتی یا محل دفن اختصاص داشته است و بعد از طبقه هم‌کف، ۶۶ ستون سنگی به شکل نیم استوانه طبقه سوم را تشکیل می‌دهند که شاید ساقه گنبدی باشد که ساخته نشده است.
▪ مسجد کوه‌گنبد
سنگ گوری با تاریخ ۱۲۴۶ در این قسمت دیده می‌شود. صحن مسجد با ابعاد ۱۹×۲۷ مستطیل شکل است و دارای چهار ایوان بزرگ می‌باشد. ایوان ورودی دارای سنگ نوشته‌ای است که با نام تعمیرکننده آن که از خاندان جلایر است، حکاکی شده است.
▪ کتیبه نادری
▪ برج‌های نادری
به غیر از برج‌های متعدد، کتیبه، عمارت خورشید و مسجد کبود، کلات دارای آثار تاریخی فراوانی می‌باشد. دروازه‌های متعدد ورودی و دربندها، آب انبارهای تاریخی که در روستای خشت ساخته شده‌اند، ۳۶۵ حوض آب، و سد نادری و لوله‌های سنگی آب قره‌سو که در طول حدود ۱۲هزار متر به شکل لوله ساخته شده‌اند و آب قره‌سو را به عمارت خورشید سرازیر می‌کرده‌اند از جمله این آثار است. در ازای هر سنگ بین ۳۰ تا۶۰ سانتی‌متر و قطر دایره آن یک متر است
▪ آرامگاه نادر
در دوران جوانی از سران سپاه بود و به علت رشادت به سرداری سپاه شاه تهماسب صفوی درآمد و همراه وی مشهد را از چنگ ملک محمود سیستانی بیرون آورد. پس از آن اشرف افغان را در مهماندوست دامغان و مورچه خورت اصفهان و زرقان فارس شکست داد و فتنه افغان را پس از هفت سال تمام کرد. پس از شکست دشمنان داخلی و عثمانیان در نوروز ۱۱۴۸ در دشت مغان به پادشاهی نشست، پس از فتح هند نادر به سخت‌گیری و ستم پرداخت و فرزند خود را کور کرد.
و سرانجام در سال ۱۱۶۰ توسط سران قزلباش به قتل رسید. پایتخت نادر مشهد بود و قسمت‌های زیادی از آبادانی این شهر و اطراف آن و حرم‌مطهر به همت وی صورت گرفته است.
نادر بنایی برای آرامگاه خود در جنب چهار باغ شاهی در مشهد ساخت، اما بنای مقبره اخیر وی به مساحت ۱۴۴۰۰ مترمربع توسط انجمن آثار ملی و با طراحی مهندس هوشنگ سیحون ساخته شده است.
مجسمه مفرغی سواره وی به ارتفاع ۵/۶ متر به وسیله ابوالحسن صدیقی طراحی شده ومفرغ ریزی آن در کارخانه برونی ایتالیا صورت گرفته است. بنای جدید آرامگاه شامل اتاق آرامگاه، دو تالار، موزه و ایوان‌هایی متعدد است.
▪ موزه نادری:
آلات جنگی شامل تفنگ، تپانچه، کلاه‌خود، زره و شمشیر از جمله این آثار هستند. تابلویی از صحنه‌هایی نبرد نادر در جنگ کرنال اثر استاد سیدحسین میرمصور نیز در این سالن نصب شده است. در سالن دیگر نیز که در سال ۱۳۷۳ به بهره‌برداری رسیده است، اشیا باستانی و مردم شناسی به نمایش گذاشته شده است.
▪ پارک ملت
به تازگی مجتمع فرهنگی امام رضا، محل نمایشگاههای هنرهای تجسمی و کتابخانه در این پارک احداث و افتتاح شده است. بلوارهای اطراف پارک نیز هر ساله محل اتراق عده زیادی از مسافران می‌شود.
▪ دیگر بوستان‌های عمده مشهد به قرار زیرند:
ـ بوستان میرزا کوچک‌خان: خیابان دانش
ـ بوستان وکیل‌آباد: انتهای بلوار وکیل‌آباد
ـ کوهستان پارک شادی: انتهای بلوار وکیل‌آبا
▪ بازار رضا
▪ ییلاقات اطراف مشهد
این آبشار در ۲ کیلومتری روستای قدیمی اخلمد جریان دارد. به علت ارتفاع زیاد و بارندگی فراوان، این آبشار در ماه‌های ابتدای هر سال دارای بیشترین مقدار آب و زیبایی فریبنده‌ای می‌شود. از آنجا که جنس سنگ‌های تشکیل دهنده کوه‌های اخلمد آهکی است بر اثر نفوذ آب دارای حفره‌ها و شکاف‌های مدور و نسبتاً عمیقی می‌باشد.
زمین و رسوبات این منطقه به دلیل پیدایش فسیل‌های آمونیت متعلق به اواخر دوران ژوراسیک است کوه‌های اخلمد همه با ارتفاع ده اخلمد دارای باغ‌های زیبا و پرمحصولی می‌باشد و از میان محصولات این منطقه سیب و گلابی اخلمد بسیار معروف است. اخلمد در ۸۴ کیلومتری مشهد و در امتداد جاده مشهد- قوچان واقع شده است. شاه عباس دوم پس از فتح قندهار در راه بازگشت به مشهد و اصفهان چند روزی را در النگ معروف رادکان اتراق کرد و از آبشار اخلمد دیدن نمود. اخلمد دارای سدی قدیمی به نام سد بایسنغری می‌باشد.
ـ طرقبه
ییلاق طرقبه با نام تروغبذ سابقه‌ای طولانی در تاریخ مشهد دارد تا آنجا که مقدسی در حدود سال ۳۸۰ هجری قمری تروغبذ را از شهرهای توس می‌داند.
ترقبه بر سر راه کوهستانی و «مال رو» مشهد به نیشابور، درود واقع شده و از این لحاظ طی تاریخ به عنوان گذرگاه و تفرج‌گاه به شمار رفته است. در روزنامه سفر خراسان ناصرالدین شاه، نیز از ییلاقات این منطقه آمده است. ترقبه در دامنه کوه‌های بینالود و در امتداد دره بسیار با صفایی قرار دارد.
به سبب داشتن آب و هوای سالم و مطبوع هر سال مسافران فراوانی در فصل تابستان از این محل دیدن می‌کنند.
ترقبه دارای «پارک شهر» است و در دو سوی جاده ورودی آن مغازه‌های بسیاری فروشنده انواع خشکبار و صنایع دستی می‌باشند. محصولات باغی ترقبه فراوان است و دارای سیب و گیلاس مرغوبی نیز می‌باشد.
ـ گلستان
روستای ییلاقی گلستان در راه مشهد- ترقبه واقع شده است. این روستا دارای سدی قدیمی و غاری به نام «زری» نیز هست. غار زری گلستان در مسیر رودخانه آن قرار دارد. دهانه آن در ارتفاع ۱۰ متری رو به سمت مغرب است. مسیر داخلی غار خشک و پرپیچ و خم می‌باشد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۰۱۰ متر است. در مسیر رودخانه باغ‌های میوه زیادی به چشم می‌خورد.
ـ وکیل‌آباد
وکیل‌آباد از تفرجگاه‌های قدیمی و زیبای مشهد است که در انتهای بلوار وکیل‌آباد واقع شده و دارای باغ طبیعی و انبوه از درختان چنار و کاج می‌باشد. آب آن از طریق قنات وکیل‌آباد که سرچشمه آن بندگلستان و مظهر آن در وکیل‌آباد است، تامین می‌گردد.
وکیل‌آباد علاوه بر استخرها و جایگاه‌های استراحت مسافران، دارای شهربازی بسیار بزرگی به نام کوهستان پارک شادی با انواع و اقسام وسایل تفریحی و باغ‌وحش می‌باشد. مساحت وکیل‌آباد بیش از ۷۰ هکتار و دارای رودخانه‌ای فصلی است. وکیل‌آباد به علت قدمت خود و قرار گرفتن در دره‌ای باصفا و هوای مطبوع از دیرباز مورد توجه اهالی شهر و مسافران بوده است.
