دریای معرفت

ولادت

چهارم شعبان، سال‏روز ولادت پرچم‏دار بزرگ کربلا، حضرت عباس‏بن علی علیه‏السلام است. عباس‏بن علی علیه‏السلام در سال 26 هجری قمری، در مدینه، دیده به جهان گشود. وی در دامان امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام و مادر گرامی‏اش به گونه‏ای پرورش یافت که به مظهر غیرت، ایثار و شجاعت، بدل گشت. عباس‏بن علی علیه‏السلام در طول حیات خویش از محضر پدر و برادرانش، بیشترین بهره را برد و جامع فضایل نیکو گردید. آن بزرگوار آن چه را از محضر آن سه امام معصوم آموخته بود، در کربلا آشکار ساخت و حماسه ساز نام‏آور عاشورای حسینی شد.

طلوع ماه در مدینه

عباس علیه‏السلام فرزند امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام در چهارمین روز از شعبان سال 26 هجری قمری، دیده به جهان گشود. میلاد عباس، نوری دیگر به این هستی بخشید و دل‏های شیفتگان امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام از شور و عشق، لبریز گشت. چهره‏ی علاقه‏مندان اهل‏بیت علیهم‏السلام را شبنم شادی فراگرفته بود و هریک برای دیدار نورسیده‏ی مولای خویش بر یکدیگر، پیشی می‏گرفتند. هنگامی که نسیم اذان و اقامه بر روان پاک و سپید این طفل نیک‏بخت فرو نشست، امام علی علیه‏السلام با واژه‏ای مهرآفرین، نام فرزند خود را عباس نهاد. عباس یعنی شیر بیشه‏ی شجاعت و قهرمان میدان نبرد.

دوران کودکی

باید در لحظه لحظه‏ی دوران کودکی عباس علیه‏السلام ، به دقت اندیشید؛ زیرا در همه‏ی این دوران شیرین و حساس زیر نظر و عنایت کانون عصمت و طهارت بوده است. او در دوران کودکی از دانش و زهد و تقوا و ایثار و عبادت و شجاعت پدر ـ که آیت بی‏همتای همه‏ی کمال بشری است ـ الهام می‏گیرد و می‏کوشد خود را آن‏گونه بپروراند که ایده‏آل و مطلوب پدری بزرگوار چون علی است.

فضایل

پرچم‏دار کربلا و پاسدار حرم اهل بیت مصطفی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ؛ حضرت عباس علیه‏السلام ویژگی‏ها و فضایل فراوانی دارد که القاب و کنیه‏های آن حضرت، نشان‏گر برخی از آن‏هاست. ماه بنی‏هاشم، از جمال او حکایت دارد. سقای کربلا، از فداکاری عباس علیه‏السلام در رساندن آب به اهل‏بیت علیهم‏السلام حکایت می‏کند. قهرمان علقمه و پرچم‏دار کربلا، شجاعتش را بازگو می‏کند. پاسدار حرم، گواه جانبازی او در راه اهل بیت علیهم‏السلام است. باب‏الحوایج، شکوه او را نزد خداوند، نشان می‏دهد و سرانجام، عبد صالح، از عظمت معنوی عباس بن علی علیه‏السلام حکایت دارد.

حضرت عباس علیه‏السلام در کلام امام سجاد علیه‏السلام

بزرگی و عظمت مقام عباس‏بن علی علیه‏السلام به گونه‏ای است که امامان معصوم علیهم‏السلام در موارد متعدد بر فداکاری‏ها، جانبازی‏ها و عظمت شخصیت آن بزرگوار تأکید فرموده‏اند. امام سجاد علیه‏السلام که خود در کربلا حضور داشت و شاهد فداکاری‏های عمویش بود، درباره‏ی حضرت عباس علیه‏السلام می‏فرماید: «خداوند، عمویم عباس را رحمت کند که با ایثار و جانبازی، در راه برادرش جانبازی کرد تا آن که دست‏هایش قطع شد و خداوند به جای آن، دو بال به او داد که با آن‏ها به همراه فرشتگان در بهشت پرواز کند؛ همان‏گونه که برای جعفربن ابوطالب قرار داده شد. عباس را در پیشگاه خداوند منزلتی است که در روز قیامت، همه‏ی شهدا به آن غبطه می‏خورند».

حضرت عباس علیه‏السلام در کلام امام صادق علیه‏السلام

امام صادق علیه‏السلام ، حضرت ابوالفضل العباس علیه‏السلام را به عنوان کسی معرفی می‏کند که از ایمان استوار و بینش نافذ برخوردار بوده و در راه امام بزرگوارش به جهاد برخاسته است. ایشان می‏فرماید: «عمویم؛ عباس، بصیرتی نافذ و ایمانی محکم داشت. او به همراه برادرش حسین علیه‏السلام جهاد کرد و به افتخار شهادت رسید». آن حضرت هم‏چنین درباره‏ی اخلاص و ارزش جهاد حضرت عباس علیه‏السلام می‏فرماید: «شهادت می‏دهم و خدا را شاهد می‏گیرم که تو در راه جنگجویان بدر و مجاهدان راه خدا گام نهادی و در جهاد با دشمنان خدا، اخلاص ورزیدی و در نصرت اولیای خدا، خلوص نشان دادی و از دوستانش دفاع کردی... شهادت می‏دهم که تو هر چه در توان داشتی، انجام دادی».

مظهر شهادت

سلام بر ابوالفضل، فرزند امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام ؛ که با جانش با حسین علیه‏السلام مواسات ورزید، از دنیایش برای آخرت بهره برد و خود را فدای برادر کرد. روزهای آغازین ماه شعبان، ولادت این دو برادر را در خود دارد؛ دو برادر بزرگواری که نام‏شان در ذهن هر مؤمن شیفته‏ای، تداعی‏گر قلّه‏های بلند حماسه و سرافرازی است. حسین و ابوالفضل علیهماالسلام ، نام‏های قدسی هستند که چشم‏اندازی از اخلاص، عبودیت، دلیری و ایثار را پیش دیدگان آدمی می‏گشایند و در درون او، تواضع و حیرتی وصف ناشدنی را برمی‏انگیزانند. حضرت ابوالفضل علیه‏السلام ، پرچم‏دار لشکر اخلاص و شهادت، مظهر دلدادگی به معبود، و نمود مجسمی از یک انسان کامل است. او بزرگ‏مردی حماسه آفرین است که در قیامت، شهیدان بر مقام او رشک می‏برند. او پرچم‏داری است که یادمان دلاوری و آزادگی وی، پیوسته در تاریخ جاری است. سلام همه‏ی صالحان و پاکان، بر روان پاک آن دریا دل باد؛ سلامی تا سپیده‏دمان ظهور.

طلیعه‏ی آگاهی

حضرت ابوالفضل علیه‏السلام ، پرچم‏داری است که ولادتش، طلیعه‏ی آگاهی، ایمان، دلاوری و آزادگی است. او بیرق‏دار فریادگری است که در دشت نینوا بر شب تاخت و هیمنه‏ی دروغین تیرگی‏ها را درهم ریخت. آن والا مرد، برزگر عشق، در دشت خون و رهایی شد. عزیزی که فداکاری‏ها و ایثارگری‏هایش، اندیشه‏های سبز ایثارگران ما را به نور و روشنایی هدایت کرد و باغستان تفکر جانبازان رشید ما را، سرسبزی و طراوتی جاودانه بخشید. ولادت با سعادت قمر بنی‏هاشم؛ حضرت عباس علیه‏السلام و روز جانباز را به محضر سید و مولای جانبازان، حضرت آیت‏اللّه‏ خامنه‏ای(مدظله‏العالی) تبریک می‏گوییم و برای همه‏ی جانبازان، آرزوی توفیق و سربلندی داریم.

رزم آوری

حضرت ابوالفضل علیه‏السلام سواری خوش سیما و تنومندی است که در زیبارویی، «ماه بنی‏هاشم» خوانده می‏شد و در تنومندی به گونه‏ای بود که چون بر قوی هیکل‏ترین اسبان می‏نشست، پاهایش بر زمین کشیده می‏شد. در قدرت و رزم‏آوری چونان شیر خشمگین بر لشکر کفر و الحاد می‏تاخت؛ به قدری تار و مارشان کرده بود که دیدن او، دل دشمن را به لرزه می‏انداخت. گروه گروه افراد با چهره‏هایی وحشت‏زده از پیش او می‏گریختند و دلاوران لشکر آن گروه نامسلمان، به تیغ شمشیرش، رو به جانب دوزخ می‏نهادند.
سلام بر ابوالفضل علیه‏السلام ؛ بزرگ‏مردی که به یُمن نام بلندش، پرواز را می‏آموزیم و یادش هماره در مینای عشق می‏درخشد. سلام بر ابوالفضل علیه‏السلام ، که سرو بلند آزادگی را بر بام تاریخ ما می‏کارد، آینه‏های طور و تجلی را در برابر جوانان ما می‏افرازد و پرچم صلابت و سادگی، صبر و ایستادگی، شهادت و مردانگی را بر ایوان آیین زندگی جانبازان عزیز ما به اهتزاز در می‏آورد. سلامی ویژه، از هر سپیده‏دمان، تا هر شام‏گاهان، هزاران بار!

پاسدار نام‏آور

حضرت ابوالفضل علیه‏السلام ، پاسدار نام‏آور حماسه‏ی کربلاست. او فروزان اختر شجاعت و فرزانگی است که پرچم خونین انقلاب حسینی را برای همیشه بر فراز قلل مرتفع تاریخ، به اهتزاز درآورد. و اینک، همه‏ی کوهنوردان آزادی را به صعود برچکاد مبارزه فرا می‏خواند و در کلاس عقیده و جهاد، بدانان شور و شعور می‏آموزد.

ترنّم شگفتن نوگلی معطر

اینک، گلخنده‏های آسمان و زمین، و زمزمه‏های شورانگیز بلبلان شیدا، در سال‏روز میلاد حضرت عباس علیه‏السلام به گوش می‏رسد. دریچه‏ای از شادی بر دل‏ها گشوده شده و رنگین کمان شوق، فضای زندگی را آراسته است. صدای هلهله‏ی شادمانه‏ی عرشیان به گوش می‏رسد و ترنّم شکفتن نوگلی معطر در باغستان توحید، دل‏ها را مفتون و مجذوب خویش ساخته است. عباس می‏آید و صفا و زیبایی و پاکی را به ارمغان می‏آورد. عباس می‏آید و کرامت و فضیلت و شهادت را با خود به همراه می‏آورد. مردی می‏آید که ابر رحمتِ اندیشه‏اش، همه‏ی تشنگان فضیلت راسیراب می‏کند. آری، اینک هوا عطر آلود و عنبرآمیز است و آبشاری از نور، از خنده‏های شادمانه‏ی خورشید، به مهمانی زمین آمده است. عباس‏بن علی علیه‏السلام به دنیای خاکی، گام نهاده است؛ هم او که آیه‏ی روشن کتاب استقامت است؛ بزرگ وارث ایثار و خون، پاسدار ایمان، یگانه‏ی دوران، وسعت همه‏ی نیکی‏ها، فرزند خورشید و مرزبان حماسه‏ی جاوید.
یاران! اینک به احترام قدم‏های پرصلابت عباس دلاور، عرشیان در گوش خاکیان، حدیث تهنیت می‏خوانند. این ولادت پرمیمنت بر شما نیز مبارک باد!

دانش ابوالفضل علیه‏السلام

حضرت ابوالفضل علیه‏السلام ، زورق نشین دریای بی‏کرانه‏ی معرفت بود. به سان ماه تابان از خورشید وجود پدر، نور می‏گرفت و با فراستی چشم‏گیر و دقتی فراوان، خوشه‏چین خرمن حقایق ولایت بود. علی علیه‏السلام درباره‏ی دانش‏اندوزی فرزند خود چنین می‏فرماید: «همانا فرزندم عباس، در کودکی علم آموخت و به سان فرزند کبوتر که از مادرش، آب و غذا می‏گیرد، معارف را از من فرا گرفت».

کرامت‏های ابوالفضل علیه‏السلام

عباس علیه‏السلام به برکت ایثار و فداکاری بی‏مانندش، قبله‏ی دل‏هاست. حرم ملکوتی‏اش، آرام‏بخش دل عاشقان است. مردم درمانده‏ای که از همه جا ناامید شده‏اند، به بارگاه او که تجلی‏گاه رحمت الهی است، روی می‏آورند و شاد و خوشحال بازمی گردند. آن خانه‏ای که هرگز به روی حاجت‏مندان بسته نمی‏شود، خانه‏ی عباس، بنده‏ی وارسته‏ی خداست.

شمایل

حضرت عباس علیه‏السلام ، آیتی از جمال و زیبایی بود. رخساره‏اش زیبا، اندامش متناسب و نیرومند بود و آثار دلیری و شجاعت را به خوبی نمایان می‏ساخت. راویان، او را خوب‏رو و زیبا وصف کرده و گفته‏اند که رشیدی اندام و قامت ایشان به حدی بود که بر اسب نیرومند و بزرگی می‏نشست، ولی در همان حال، پاهایش بر زمین، خط می‏انداخت.

وفای عباس علیه‏السلام نسبت به برادر

حضرت ابوالفضل علیه‏السلام به پیمانی که با خداوند برای حفظ بیعت خود با برادر، راهبر و امامش بسته بود، وفادار ماند. مردمان در طول تاریخ مانند این وفاداری را ندیده‏اند و زیباتر از این وفاداری در کارنامه‏ی وفای انسانی به ثبت نرسیده است. وفاداری که هرآزاده‏ی شریفی را به خود جذب می‏کند.

شعری از سیدراضی قزوینی درباره‏ی علم‏دار کربلا

«ای ابوالفضل! ای بنیان‏گذار فضیلت و ایستادگی و خویشتن‏داری! فضیلت، جز تو را به پدری نپذیرفت. کوشیدی و به اوج عظمت و بزرگی دست یافتی، اما هر کوشنده‏ای به خواسته‏اش دست پیدا نمی‏کند. با عزت و سرافرازی و همت بلند از پذیرش ستم، سر باز زدی و پیکان نیزه‏ها را مرکب خود کردی».

تسلیم در برابر حق

عباس علیه‏السلام ، اسلام خود را در تسلیم خلاصه کرده بود؛ تسلیم در برابر خدا، و در برابر ولیّ امر مسلمانان. او با صدق و خلوص و آگاهی در راه تسلیم، گام نهاد و هرچه درتوان داشت در طَبَق اخلاص، تقدیم راه امام خود کرد و سرافرازانه جان باخت. آری، نتیجه‏ی آگاهی کامل و ایمان خالص، همین است.

خویشتن داری عباس علیه‏السلام

ابوالفضل علیه‏السلام در روز عاشورا، عزت نفس و خویشتن داری را با تمام ابعاد و آفاقش مجسم ساخت. امویان به شرط کناره‏گیری از اردوی برادرش، وعده‏ی فرماندهی کل قوا به او دادند. ولی وی بر این وعده‏ی آنان تمسخر زد و با شوق و اخلاص به سوی لشکرگاه حسین علیه‏السلام شتافت و در راه دفاع از دین و آزادگی، جان خود را فدا کرد.

جهاد با نفس

به راستی که حضرت عباس علیه‏السلام در ستیز با دشمن، سنگ تمام گذاشت. بدنش مجروح گشت، دست‏هایش قطع شد، عمود آهنین بر فرقش زدند و تیر به چشم و مشک آب او رسید. کشت و کشته شد. ولی جهاد با نفس او ارزش‏مندتر است؛ زیرا با لب تشنه، آب را تا نزدیک دهان آورد. آن‏گاه از لب تشنه‏ی برادر و کودکان تشنه‏اش یاد کرد و آب را بر روی شریعه ریخت. و همین نشان دهنده‏ی جهاد عباس علیه‏السلام با نفس خویش است.

زیارت ابوالفضل العباس علیه‏السلام

زیارت ابوالفضل علیه‏السلام هم‏چون قدم‏گاه معرفت است و در این زیارت، گلواژه‏های عرشی، رایحه‏ی قدسی به وجود انسان می‏بخشند. یکایک واژه‏های آن، عطری از گلزار فضایل علوی در بردارد و مجموعه‏ی عبارت‏های زیارت، ویژگی‏های انسان کامل، عبدی صالح و رادمردی ملکوتی را نشان می‏دهد. زیارت او، سنخیتی روحی بین انسان و آن شخصیت ملکوتی پدید می‏آورد.
منبع: پایگاه حوزه