ره آورد انتظار

انسان منتظر با کسب آمادگي هاي لازم، ريشه هايي در وجودش سبز مي شود و رفته رفته به نتايج و ره آوردي مناسب از اين تلاش و کوشش مي رسد که به برخي از آن ها اشاره مي کنيم.

1- صبر

از امام صادق عليه السلام نقل شده است که فرمود: «من دين الأئمه الورع ... و انتظار الفرج بالصبر» (1) : «از دين امامان است پرهيزکاري ... و انتظار فرج با صبر و شکيبايي».
شرايط بسيار دشوار عصر غيبت مستلزم آن است که هر شيعه ي منتظري با استقامت و صبر در برابر مشکلات و گرفتاري ها بايستد و از موجوديت و هويت خويش دفاع نمايد.
منتظر، کسي است که مشکلات دوران انتظار را پيش بيني کرده و در نتيجه از بحران هجوم مشکلات بکاهد و صبرش مغلوب حوادث نشود.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «طوبي للصابرين في غيبته ... اولئک وصفهم الله في کتابه فقال: (الذين يؤمنون بالغيب ...)»؛ (2) «خوشا به حال صابرين در غيبت او ... آنان کساني هستند که خداوند در کتابش چنين توصيفشان کرده و فرموده: (وکساني که به غيب ايمان مي آورند) ...».

2- ياد منجي

دوران انتظار، دوران هجوم فتنه ها و مشکلات و گرفتاري ها است و آنچه مي تواند آرامش قلبي و قدرت روحي به شيعه ي منتظر بدهد و وي را از غفلت و وسوسه نجات بخشد ياد منجي حي و حاضر است.

3- اصلاح

يکي ديگر از آثاري که در هر انسان منتظر پديدار مي گردد اصلاح و پيراستن خود از خصايص ناپسند، و آراستن خود به اخلاق نيکو است.
امام صادق عليه السلام به ابوبصير مي فرمايد: «... من سر أن يکون من اصحاب القائم فلينتظر، وليعمل بالورع و محاسن الأخلاق، و هو منتظر...»؛ (3) «هر کس دوست دارد از ياران حضرت قائم عليه السلام باشد بايد که منتظر باشد و در اين حال به پرهيزکاري و اخلاق نيکو رفتار کند».

4- ايجاد روحيه ي اميد

انتظار فرج از آن جهت مورد تأکيد و توصيه ي اهل بيت عليهم السلام قرار گرفته است که در انسان منتظر اميد به آينده را ايجاد مي کند و همين اميد، نقش بزرگي را در سعي و کوشش ايفا مي نمايد.

5- بصيرت به دين

يکي از نتايج تلاش فکري مؤمن منتظر، بصيرت و آگاهي است. فتنه ها علاوه بر اين که غفلت مي آورد شبهه و ترديد و تزلزل را نيز در افکار جامعه ايجاد مي نمايد. و اين منتظر واقعي است که چون به هوشياري فکري رسيده بيدار است و از شبهات پاسخ گفته و درصدد دفع فتنه ها مي باشد.
امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «طوبي لمن تسمک بأمرنا في غيبه قائمنا، فلم يزل قلبه بالهدايه»؛ (4) «خوشا به حال کسي که در زمان غيبت قائم ما به فرمان ما تمسک جويد که در نتيجه قلب هدايت شده اش هرگز به طرف باطل متمايل نخواهد شد.»

6- انتظار، عاملي براي حفظ دين

انتظار از آن جا که انسان را به عمل وا مي دارد و در جامعه اي که حالت انتظار منجي الهي حاکم است تحرک و پويايي حکمفرما است، و بشر را به زمينه سازي و اصلاح فردي و اجتماعي وا مي دارد، خود عاملي عظيم و ارزشمند براي حفظ و بقاي شريعت و عمل به آن است.

7- انتظار، دعوت کننده ي به حماسه

انتظار، در حقيقت دعوت به مقابله است نه تسليم، مقابله ي با باطل و ظلم و بردگي و ذلت. انتظار دعوت به حماسه و اقدام است. اگر انسان منتظر آمدن شخصي است که برپا کننده ي عدالت در سطح کل جامعه و کره ي زمين است، اين بدان معنا است که انسان به مسأله ي عدالت و قسط ايمان دارد، و هر شخصي که اعتقاد و ايمان به مسأله اي دارد طبيعتا در مقابل آن احساس وظيفه کرده و التزام دارد، و هيچگاه در طول تاريخ خود در مقابل سلطان جائر و ظالم سر تسليم فرود نمي آورد.

8- زمينه ساز انتظار براي ظهور

انتظار از آن جهت که محرک عمل و تحرک در انسان است، و از آن جهت که تحرک و عمل، زمينه ساز تکامل انسان است در نتيجه انتظار زمينه ساز ظهور منجي عالم بشريت براي حکومت بر کل جهان و توسعه ي عدل و داد در بين جامعه و برپا کردن پرچم توحيد در سطح جهان است؛ زيرا همان گونه که غيبت او از ناحيه ي خود ما صورت گرفت، ظهور او هم به زمينه سازي و تحرک عمل خود ما خواهد بود.

9- انتظار، محرک انسان به سوي مبدأ

يکي از ابعاد مهم که قابل التفات و توجه است بعد توحيدي انتظار است، انتظار به صورت طبيعي، انسان منتظر را به سوي مبدأ عالم سوق مي دهد؛ زيرا انسان منتظر دائما به انتظار خلاصي و نجات بشر است که در آينده اي نه چندان دور به دست قدرت بي نهايت الهي انجام خواهد گشت، و اين همان بعد توحيدي انتظار است، چنگ زدن به عنايت خداوند و درخواست فرج از او و الحاح و تضرع به او از مهم ترين آثار اين ايمان است. در سايه ي اين ايمان و اعتقاد است که شخص منتظر دائما به ساحت کبريايي خداوند متوسل مي شود و آن حالت وصل و اتصال و ارتباط به خداوند برقرار است. و لذا در روايات اسلامي مي خوانيم: «افضل اعمال امت پيامبر صلي الله عليه و آله انتظار فرج خداوند عزوجل است». (5) و نيز در روايتي از امام علي عليه السلام مي خوانيم: «افضل عبادت مؤمن انتظار فرج خداوند است». (6)

10- انتظار، تنبهي بر معاد

در مفهوم انتظار مفهوم معاد و جزا به خوبي به چشم مي خورد؛ زيرا از جهتي امام زمان عليه السلام کسي است که با ظهورش ظالمين را به سزاي اعمال خود خواهد رسانيد، و نيز مؤمنين را عزت بخشيده و طعم رحمت الهيه را به آن ها خواهد چشانيد، که اين اعمال، خود نمونه هايي از معاد و بعث و نشور است.
از طرفي ديگر با ظهور امام مهدي عليه السلام جماعتي از اشخاص مخلص و پاک به اين عالم رجعت کرده و در رکاب او بوده و يا در راستاي اهداف او اقدام خواهند کرد، که اين خود قيامت صغري و آمادگي براي قيامت کبري خواهد بود.
و انگهي از آن جهت که ظهور امام مهدي عليه السلام از علائم قيامت شمرده شده، لذا ياد ظهور امام مهدي عليه السلام مسأله ي قيامت را در اذهان انسان تداعي خواهد کرد.

11- انتظار، محرک انسان به اصلاح جامعه

انساني که منتظر ظهور مصلح عالمي است نه تنها خود صالح است، بلکه درصدد ايجاد اصلاح جامعه و زمينه سازي در سطح جامعه براي ظهور مصلح کل است. و لذا هيچ گاه شخص مصلح دست بسته بيکار نخواهد بود، بلکه دائما به فکر ظهور اوست که اين حالت از آن جهت که براي کل جامعه ي بشري است لذا درصدد ايجاد زمينه ي ظهور در سطح کل عالم است.

پی نوشت:

1. بحارالانوار، ج 51، ص 122.
2. بحارالانوار، ج 52. ص 143.
3. بحارالانوار، ج 52، ص 140، ح 50.
4. بحارالانوار، ج 52، ص 122.
5. بحارالانوار، ج 53، ص 128.
6. بحارالانوار، ج 52، ص 131، المحاس للبرقي، ص 262.

منبع: کتاب وظايف ما در عصر غيبت